ชีวิตที่พอเพียง : 2873. ปอร์ตุเกศสร้างมหาอาณาจักรที่มีอายุยืนเกือบ ๖ ศตวรรษได้อย่างไร

คำถามใน Quora Digest How did Portugal manage to build the first global empire in history that lasred almost 600 years given that it is a relatively small country with a tiny population? ทำให้ผมตกใจ ว่าผมไม่เคยรู้มาก่อนว่าปอร์ตุเกศเป็นมหาอำนาจโลกนานถึง ๕๘๔ ปี

คำตอบคือ มี ๓ ปัจจัยหลัก

• ศรัทธาในศาสนาคริสต์ และต่อคำสั่งของโป๊ป ที่เรียกว่า Templars ให้ไปต่อสู้กับมุสลิมในสงครามครูเสด
• เทคโนโลยีการสงครามของปอร์ตุเกศก้าวหน้าที่สุดในขณะนั้น โดยองค์การศาสนาคริสต์ให้การสนับสนุนเงินวิจัยพัฒนาอาวุธหลากหลายชนิด ในสมัยโน้นอาวุธของปอร์ตุเกศล้ำหน้าประเทศอื่นถึง ๗๐ ปี
• คนปอร์ตุเกศเป็นคนอดทน เขาเรียกว่ามี visigothic, romanic and celtic mentality มีนิสัยพ่อค้า และเป็นนักการทูต

มหาอาณาจักรปอร์ตุเกศเสื่อมเพราะพระเจ้าซีบาสเตียนดำเนินนโยบายผิดพลาด รบกับประเทศอื่นในเวลาเดียวกันถึง ๖ ประเทศ

มีคนมาให้ความเห็นเพิ่มเติมว่า สมัยนั้นปอร์ตุเกศต่อเรือเก่งที่สุด และเดินเรือเก่งที่สุด นั่นหมายความว่า มีการพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คนนี้ (Rob Lamontagn) ให้ความเห็นโฟกัสที่ความมุ่งมั่นแบบบ้าคลั่งจาก ๓ ปัจจัยหนุนคือ ศาสนา ชาตินิยม และเศรษฐกิจ ต่อด้วยข้อมูลว่าความเป็นประเทศเล็ก ยากจน และอยู่ชายขอบของยุโรป จึงไม่มีทางเลือกอื่นในการสร้างตัว นอกจากลงทะเล ประสบการณ์การรบกับมุสลิมทำให้มีความแข็งแกร่ง และเอาชนะความยากลำบากได้

ทำให้ผมสรุปต่อว่า ปัจจัยความสำเร็จก็เป็นอันเดียวกันกับความล่มสลาย คือนโยบาย ตอนสร้างประเทศ มีนโยบายที่ถูกต้อง คือสร้างความเข้มแข็งทางทะเล แล้วมุ่งมั่นทำให้สำเร็จ ไม่ย่อท้อเมื่อล้มเหลว

มีคนมาให้ข้อมูลว่า ในปี ค.ศ. 1400 จำนวนพลเมืองประเทศปอร์ตุเกศ มากกว่าพลเมืองของ England และ Ireland รวมกัน ในตอนนั้นปอร์ตุเกศจึงไม่ใช่ประเทศเล็ก

วิจารณ์ พานิช

๑๓ ก.พ. ๖๐