กิจกรรมบำบัดกับผู้สูงอายุคามิลเลียน

วันที่ 30 ม.ค. 2560 นักศึกษากิจกรรมบำบัดชั้นปีที่ 3 ได้ไปจัดกิจกรรมกับผู้สูงอายุ ณ บ้านพักผู้สูงอายุ คามิลเลียน โซเชียล เซนเตอร์ สามพราน

จากการสังเกตและสัมภาษณ์ผู้สูงอายุ

คุณยาย อายุ 87 ปี มีอาการปวดข้อเข่า เดินโดยใช้ไม้เท้า ลักษณะการเดิน คือ ช่วงก้าวสั้น และก้าวถี่ๆ ขณะที่สัมภาษณ์ คุณยายสามารถมองสบตาพูดคุยได้ แต่มีปัญหาด้านการมองเห็นเล็กน้อย คือ สายตาพร่ามัวและเวลาสัมภาษณ์ต้องพูดเสียงดัง เนื่องจาก คุณยายหูตึง มีอาการชามือทั้ง 2 ข้าง จากโรคปลายประสาท มียาที่ทานประจำคือ ยาโรคความดัน,ยาแก้ปวดเข่า

จากการสัมภาษณ์คุณยายเล่าว่า อาการความเสื่อมเหล่านี้ทำให้คุณยายรู้สึกไม่อยากทำกิจกรรมร่วมกับผู้สูงอายุคนอื่นๆ ,กิจกรรมที่ต้องใช้สายตา และกิจกรรมที่ต้องเดินหรือเคลื่อนไหวมากๆ ถ้าให้เลือกกิจกรรมที่อยากทำ อยากให้เป็นกิจกรรมที่ไม่ต้องเคลื่อนไหวร่างกายมาก และไม่ชอบร้องเพลง หรือทำกิจกรรมร่วมกับคนอื่นๆ มีความจำ และการรู้คิดการเข้าใจ อยู่ในระดับปกติ สามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ด้วยตัวเอง เช่น เคลื่อนย้ายตัวเอง, อาบน้ำ, แต่งตัว, ซักผ้า, จัดที่นอน, รับประทานทานอาหาร และ สวดมนต์ก่อนนอน เป็นต้น ที่บ้านพักคามิลเลียนมีผู้ดูแลจัดเตรียมอาหาร และยาให้ แต่เนื่องจากที่บ้านพักจัดอาหารมาให้ค่อนข้างเร็ว คือ มื้อเย็นจะจัดอาหารมาในเวลา 15.00 น. ทำให้มื้อดึกคุณยายจะชงโอวัลตินดื่มก่อนนอน และมักจะตื่นมาเข้าห้องน้ำกลางดึก คืนละ 2-3ครั้ง ปกติคุณยายจะเข้านอน เวลา 21.00 น. และตื่น เวลา 06.00 น. ระหว่างวันส่วนใหญ่จะทำกิจกรรมเช่น ซักผ้า นั่งเล่นเฉยๆ ออกกำลังกายยืดกล้ามเนื้อเล็กน้อยอยู่ในห้อง มีออกมานั่งเล่นพูดคุยกับผู้สูงอายุคนอื่นๆบ้าง ในแต่ละเดือนลูกหลานของคุณยายจะมาพบคุณยาย และพาคุณยายไปพบแพทย์ เพื่อรับยา

จากการประเมินผู้สูงอายุ

ประเมินความมั่นใจและประทับใจ – คุณยายประทับใจในเรื่องการดูแลสุขภาพตัวเอง มีความมั่นใจ และให้คะแนน 7/7

ประเมินสมองและอวัยวะข้างที่เด่น – พบว่า อวัยวะซีกขวาเด่นเป็นส่วนใหญ่ จากการทำงานของสมองซีกซ้ายที่เด่น ประมาณ 90 เปอร์เซ็นต์

ประเมิน visual cues – เมื่อเล่าถึงเรื่องราวในอดีต สายตามองตรงไปข้างหน้า ค่อนข้างมองในระดับต่ำ และเมื่อสอบถามถึงเรื่องราวปัจจุบัน ส่วนใหญ่จะมองตรง สบตากับนักศึกษาในขณะที่เล่า

ประเมิน Leisure – พบว่า leisure ส่วนใหญ่ คือ จะชอบนั่งเฉยๆ คุยกับผู้สูงอายุคนอื่นๆเป็นบางครั้ง คุณยายเล่าว่า ก่อนที่จะเข้ามาอยู่ที่บ้านพัก ชอบดูโทรทัศน์ แต่เมื่อมาอยู่ที่บ้านพัก โทรทัศน์อยู่สูง และมองเห็นได้ไม่ชัด ฟังไม่ค่อยได้ยิน จึงไม่ค่อยได้ดูโทรทัศน์อีก

แนวทางการจัดการทางกิจกรรมบำบัด

ได้มีการแนะนำคุณยาย เรื่องการระวังความปลอดภัยในการเดิน (คุณยายเคยล้มในห้องพัก) เวลาเดินภายในห้องให้คุณยายใช้มือหนึ่งจับขอบโต๊ะ, เก้าอี้ ,เตียง เพื่อช่วยประคองในขณะที่มืออีกข้างถือไม้เท้า แนะนำให้มีผ้ากันลื่นที่หน้าห้องน้ำ และ เปิดไฟก่อนทุกครั้งเวลาจะเดินเข้าห้องน้ำตอนกลางคืน

แนะนำเรื่องกิจกรรมที่คุณยายเคยทำ คือ การยืดกล้ามเนื้อ ออกกำลังกายในท่านั่ง เคลื่อนไหวศีรษะ ข้อไหล่ ข้อมือ ข้อเข่า (ในช่วงที่ไม่มีอาการเจ็บ) และได้แนะนำเพิ่มเติมในกิจกรรมการกำหนดลมหายใจก่อนนอน กิจกรรมฝึกสติ เช่น การกำหนดการรับรู้ ในขณะทานอาหาร ขณะออกกำลังกาย เป็นต้น

กลุ่มกิจกรรมบำบัดสำหรับผู้สูงอายุในวันที่ 3 ก.พ. 2560

กิจกรรมกลุ่ม (Group activity) มีผู้สูงอายุร่วมทำกิจกรรม 15-18 คน ส่วนใหญ่มีระดับความตื่นตัวที่ดี การรับรู้และความเข้าใจดี ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุนั่งรถเข็น

ตัวอย่างโปรแกรมการจัดกิจกรรมบำบัดเพื่อผู้สูงอายุ

• กิจกรรมฝึกการหายใจ
• กิจกรรมบริหารร่างกาย และ สมอง
• กิจกรรมทำท่าประกอบจังหวะ
• กิจกรรมทบทวนความชอบ
• กิจกรรมทำบุหงา

โดยการเตรียมกิจกรรมได้คำนึงถึง

• จำนวนผู้สูงอายุที่จะสามารถดูแลได้ทั่วถึง
• ความสามารถด้านร่างกาย และจิตใจ, ระดับความตื่นตัว และความรู้ความเข้าใจ
• ขั้นตอนการอธิบาย การสาธิต การใช้ระดับเสียงและน้ำเสียง
• การจัดกลุ่มย่อย เพื่อทำกิจกรรม(ในกิจกรรมทำบุหงา)
• การเตรียมอุปกรณ์ที่จะไม่อันตรายกับผู้สูงอายุ และการช่วยทำในบางขั้นตอน

ประโยชน์ของการทำกิจกรรม

1. ส่งเสริมความภาคภูมิใจในตนเอง และได้ใช้ความสามารถที่มีอยู่ของตัวเอง

2. ได้ทำกิจกรรมร่วมกับผู้สูงอายุคนอื่นๆ เพลิดเพลินและผ่อนคลายอารมณ์

3. เกิดการพัฒนาทักษะต่างๆ ด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และพฤติกรรม