กิจกรรมบำบัดกับผู้สูงอายุ

เนื่องจากนักศึกษากิจกรรมบำบัดชั้นปีที่3ได้มีโอกาสไปที่บ้านพักผู้สูงอายุ คามิลเลียน โซเชียล เซนเตอร์ สามพราน โดยมีวัตถุประสงค์คือเพื่อประเมินและให้คำแนะนำทางกิจกรรมบำบัดเกี่ยวกับสุขภาพของผู้สูงอายุ ซึ่งจากการเตรียมตัวไปนั้นมีความคิดว่าจะจัดกิจกรรมกลุ่มให้กับผู้สูงอายุ แต่หลังจากนั้นก็ได้ทราบว่าทางบ้านพักผู้สูงอายุมีการแบ่งบ้านพักตามอาการของผู้สูงอายุแต่ละท่าน ซึ่งตัวข้าพเจ้านั้นได้มอบหมายให้ตรวจประเมินคุณตาท่านหนึ่งซึ่งคุณตาเป็นโรคเส้นเลือดในสมองมีการเจาะใส่ท่อที่คอและเป็นผู้ป่วยติดเตียง ทำให้ข้าพเจ้าต้องเข้าดูแลคุณตาท่านนี้แบบตัวต่อตัวไม่ได้พาท่านไปเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่มที่เตรียมไว้

การประเมิน

การประเมินทางด้านร่างกายพบว่ากำลังกล้ามเนื้อในส่วนแขนทั้งสองข้างอยู่ในระดับ 3 คือยกแขนได้เองแต่ไม่สามารถต้านแรงที่มากระทำได้ มีข้อติดปานกลางที่หัวไหล่และข้อศอกทำให้ไม่สามารถกางออกได้สุดช่วงการเคลื่อนไว้แม้จะมีการกางช่วยร่วมด้วย มีอาการเจ็บที่ข้อนิ้วมือ (4นิ้ว) ที่มือด้านขวาทำให้แบมือได้ไม่สุดรวมถึงไม่สามารถงอข้อมือขวาได้ นอกจากนี้คุณตามีแผลกดทับที่บนบริเวณก้นกบทำให้เกิดอาการเจ็บเมื่อมีการออกแรงหรือขยับตัวส่งผลให้คุณตานอนติดเตียงไม่ลุกไปไหน ในส่วนของการเจาะคอใส่ท่อสายยางให้อาหาร คุณตาสามารถกลืนได้ด้วยตัวเองมีเสมหะมากทำให้สำลักได้ง่ายรวมถึงคุณตายังหายใจไม่ถูกต้องเมื่อพูดคุยกันจึงมักสำลักไอบ่อยครั้ง การขับถ่ายของคุณตาจะมีผู้ดูแลทางบ้านพักใช้สายสวนให้ซึ่งคุณตาก็สวมใส่ผ้าอ้อมสำหรับผู้ใหญ่ด้วย การอาบน้ำจะมีการอุ้มคุณตานั่งที่เก้าอี้รถเข็นแล้วพาไปอาบในห้องน้ำ

การประเมินความต้องการพบว่าคุณตาไม่อยากทำกิจกรรมใดๆเลย ต้องการแค่นอนเฉยๆ แต่เมื่อพูดคุยกันไปเรื่อยและเสนอว่าจะพาคุณตานั่งเก้าอี้รถเข็นไปข้างนอก คุณตาก็แสดงท่าทีว่าต้องการออกไปเช่นกัน

การประเมินสมองพบว่าคุณตามีความจำที่ดีอยู่สามารถจดจำคำที่เพิ่งบอกไปได้และจดจำชื่อผู้ดูแลรวมถึงข้าพเจ้าได้แต่ระดับการรู้คิดอยู่ในระดับ2คือต้องใช้คำพูดบอกให้มีการเคลื่อนไหว เคลื่อนไหวตามได้1ขั้นตอน เลียนแบบท่าทางง่ายๆได้ เมื่อถามถึงความมั่นใจในตัวเองคุณตาไม่สามารถนึกถึงได้ว่ามีความมั่นใจในตัวเองเรื่องอะไรบ้าง

จากการประเมินพบว่าที่คุณตาไม่อยากทำอะไรเลยก็เนื่องจากอาการเจ็บที่คุณตารู้สึก แต่พอได้ตรวจดูอีกครั้งรวมทั้งปรึกษาอาจารย์ที่มาด้วยก็ทราบว่าอาการเจ็บของคุณตาเกิดจากระบบประสาทที่เสื่อมลงทำให้การแปลผลอาการเจ็บเกิดขึ้น

แนวทางการจัดการทางกิจกรรมบำบัด

เริ่มแรกได้มีการสอนให้คุณตาพลิกตะแคงตัวบนเตียงไปทางซ้ายขวาสลับกันเพื่อป้องกันแผลกดทับที่จะเป็นมากขึ้นจากการนอนติดเตียงเป็นเวลานานๆ

มีการบริหารร่างกายโดยการทำการเคลื่อนไหวที่ข้อต่อต่างๆทั้งแขน ขาและบริเวณศีรษะคอเพื่อป้องการข้อติดที่จะเพิ่มมากขึ้น รวมถึงข้อมือนิ้วมือให้คุณตาลองขยับเพื่อบริหารด้วยตนเองแต่ในข้างขวาจะมีการช่วยเพิ่มเนื่องจากมีอาการข้อติดมากรวมถึงมีอาการเจ็บด้วย

มีการออกกำลังกล้ามเนื้อบริเวณใบหน้าหน้า โดยใช้การให้หดตัวกล้ามเนื้อบนใบหน้าแรงๆและคล่อยๆคลายออกช้าๆ รวมถึงมีการนวดริมฝีปากและรอบปากร่วมด้วย มีการให้ทำปากจู๋แล้วคลายด้วยการยิ้ม มีการฝึกออกเสียงโดยให้พูด อา อู โอ ดังๆ

มีการสอนคุณตาให้หายใจถูกต้องเพื่อป้องกันการสำลักเสมหะหรือน้ำลาย โดนให้หายใจเข้าท้องป่องกักลมและหายใจออกทางปากโดยเป่าลมออกมาแรงๆ

มีการปรับเตียงเพื่อให้คุณตาได้ลองลุกขึ้นมานั่ง โดยพยายามจะปรับให้ได้มาที่สุดแต่คุณตาเกิดอาการเหนื่อยหายใจไม่ทันหลังจากที่ออกกำลังไปบางส่วน ทำให้ต้องค่อยๆปรับและหยุดพักซึ่งคุณตาหายเหนื่อยช้ามากจึงปรับให้คุณตาลุกขึ้นมาได้ประมาณ45องศา

การดำเนินการส่วนใหญ่จะเน้นไปทางร่างกายของคุณตามากกว่า จะให้คุณตาเน้นการออกกำลังกายด้วยตนเองขณะอยู่บนเตียง และให้การฝึกกิจกรรมยามว่างเป็นการหมั่นพลิกตะเเคงตัวบนเตียงรวมถึงการบริหารข้อต่อต่างๆ รวมถึงการบริหารสมองโดยใช้ท่าการทำมือ2ข้างไม่เหมือนกันให้สลับไปมา2ข้าง (Brain gym)

ก่อนที่จะประเมินคุณตานั้น ก็ได้รับการปฏิเสธการให้ความร่วมมือจากคุณตามาก่อน ทำให้คิดได้ว่าการสร้างปฏิสัมพันธ์นั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างมาก ตัวข้าพเจ้าต้องพัฒนาในส่วนนี้อย่างมาก ส่วนตัวคิดว่ายังไม่ได้ลงการรักษาทางกิจกรรมบำบัดมากนัก แต่การมาที่นี่ทำให้เข้าใจตัวเองและรู้ว่าต้องพัฒนาส่วนใดบ้าง ต้องขอบคุณอาจารย์ป๊อปมากๆที่ได้ให้นักศึกษากิจกรรมบำบัดได้ลองลงมือทำจริงๆและเข้าใจจริงๆว่าผู้สูงอายุเป็นอย่างไร ขอบคุณอาจารย์เดียร์ที่คอยแนะนำเรื่อยๆ และต้องขอขอบคุณตาที่ไว้ใจและให้ความร่วมมือในครั้งนี้

---