ภาพจิตรกรรมตอน ออกมหาภิเนษกรมณ์ พระอุโบสถวัดบวกครกหลวง จังหวัดเชียงใหม่

ภาพจิตรกรรมตอน ออกมหาภิเนษกรมณ์ พระอุโบสถวัดบวกครกหลวง จังหวัดเชียงใหม่

โดย วาทิน ศานติ์ สันติ 8-7-2559

ภาพจิตรกรรมตอน ออกมหาภิเนษกรมณ์ พระอุโบสถวัดบวกครกหลวง อยู่บริเวณผนังด้านทิศใต้ของพระอุโบสถ กล่าวถึงเจ้าชายสิทธัตถะทรงตัดสินพระทัยออกบวชในค่ำคืนหนึ่งเพื่อแสวงหาทางหลุดพ้น ทรงทอดพระเนตรพระนางพิมพายโสธราพระมเหสี และพระราหุลพระราชบุตร จากนั้นจึงออกนอกพระราชวังไปกับนายฉันนะและม้ากัฐกะ

ในภาพแสดงถึงศิลปะล้านนา ฝีมือช่างไทยใหญ่ร่าวสมัยรัชกาลที่ 5 ในภาพแสดงถึงเขตพระราชฐานชั้นใน ที่ถูกแบ่งด้วยฉากอ่อน (ม่าน) ลายดอกไม้ ภายในเป็นแท่นพระบรรทม มีนางกำนัลหลับไหลรอบพระแท่น นอกม่านเป็นพระราชฐานขั้นนอกมีผู้ชายกำลังหลับไหล ด้านหลังอาคารสถาปัตยกรรมแสดงเครื่องยอดแบบศิลปะพม่าที่เรียกว่า "ทรงปยาธาตุ" ที่เป็นหลังคาซ้อนชั้นลดลั่นขึ้นไปหลายชั้นจากชั้นขนาดใหญ่ขึ้นไปถึงชั้นขนาดเล็ก ซึ่งได้รับความนิยมในล้านนาราวพุทธศตวรรษที่ 25 ในอาคารแสดง ชาย? - หญิงพลอดรักกัน เหนืออาคารพื้นสีดำสนิทแสดงถึงบรรยากาศยามค่ำคืนภายใต้กรอบแบบโค้งเปรียบได้กับเส้นสินเทา ที่ทำหน้าที่แบ่งเนื้อหาของเรื่อง

ความงามของจิตรกรรมฝาผนังวัดบวกครกหลวงแสดงถึงเอกลักษณ์แบบท้องถิ่น ที่ต่างกับงานช่างหลวงจากภาคกลาง มีความอิสระทางเชิงช่างที่ไม่ถูกรูปแบบของภาคกลางเข้าครอบงำ แสดงถึงคุณค่าและความงามที่มีอยู่ในตัวเอง ทั้งความงามทางศิลปกรรมและความงามแบบอุดมคติล้านนาผสมพม่า

นอกจากภาพพุทธประวัติแล้ว ยังมีภาพอบายภูมิ การลงโทษผู้กระทำผิดในนรก ภาพชาดก ภาพคุณค่าทางประวัติศาสตร์วัฒนธรรม เช่นการแต่งกาย วิถีชีวิต การติดต่อกับชาวต่างชาติ และรูปแบบทางสถาปัตยกรรมแบบพม่า

จึงกล่าวได้ว่า ภาพจิตกรรมฝาผนังวัดบวกครกมีความสำคัญอย่างยิ่งในการแสดงตัวตนและเอกลักษณ์ของชาวไทยใหญ่ และล้านนา และทรงคุณค่าท่างศิลปวัฒนธรรมที่ควรรักษาไว้สืบต่อไปชั่วลูกชั่วหลาน

ภาพและข้อมูลจาก

น. ณ ปากน้ำ. (2544). วัดบวกครกหลวง. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์เมืองโบราณ.

ศักดิ์ชัย สายสิงห์. (2556). ศิลปะล้านนา. กรุงเทพฯ : มติชน.