God's Own Country : Vehicle 2/รถไฟ

รถไฟในอินเดีย 1

ระบบขนส่งในอินเดียเป็นหนึ่งในระบบที่ซับซ้อนมากที่สุดในโลก แต่ก็ไปถึงได้เกือบทุกที่ ว่ากันว่า ระบบขนส่งรถไฟของที่นี่ เล็กเป็นรองแค่ของจีนกับรัสเซียเท่านั้นเอง คนอินเดียเองก็นิยมนั่งรถไฟมาก อ. คนไทยที่ผมรู้จักหลายคนก็บอกว่าถ้ามาอินเดียแล้วให้ลองนั่งดู ไม่งั้นมาไม่ถึงอินเดีย อ. ชาวอินเดียเอง เวลาแนะนำการเดินทางอะไร จะอธิบายโดยอิงจากเวลาเดินทางด้วยรถไฟเสมอ เพราะอย่างที่บอกว่าการเดินทางด้วยรถไฟเป็นการคมนาคมที่คนชาตินี้นิยมมากที่สุด เช่นว่า

“เมืองคุณห่างจาก Mumbai กี่ชั่วโมง (รถไฟ)?”

“จากเมือง Calicut เดินทางไป Kochi (Cochin) ใช้เวลาเดินทางประมาณ 5 ชั่วโมง (รถไฟ)”

ซึ่งระบบการจอง และระบบ class ของรถไฟนั้น ก็ไม่ได้ช่วยให้ชาวต่างชาติจองตั๋วได้ง่ายๆเลย

อย่างเช่นว่า การจองตั๋วรถไฟนั้นก็รายละเอียดยิบย่อยเยอะไปหมด

ตอนที่ผมไปอินเดีย (สค. 58) ชาวต่างชาติสามารถจองตั๋วรถไฟล่วงหน้าได้ 3 วิธี คือ

1. จองที่สถานีรถไฟ
   อันนี้ไม่แนะนำสำหรับมือใหม่ เพราะคิวยาวมาก คนในแถวก็ทั้งเบียด ทั้งแซงกัน และเราต้องรู้ชัดว่าจะจองตั๋วจากสถานีไหนไปไหน (ซึ่งบอกเป็นรหัส สามารถตรวจได้จาก website รึ app ต่างๆ รวมไปถึงเครื่อง computer ที่สถานี) นั่ง class อะไร
   ยิ่งถ้าเป็นช่วงที่เปิดให้ซื้อ tatkal (ตั๋วพิเศษ จะเล่าให้ฟังตอนหลังครับ) คนจะยิ่งเยอะกว่าเดิมอีก
   ถ้าต้องการจองวิธีนี้จริงๆ ก็ให้มาที่สถานีรถไฟ กรอกแบบฟอร์ม ระบุรายละเอียดต่างๆของเราว่าเป็นใคร เดินทางไปไหน เมือใด โดยรถไฟสายไหน class ไหน ฯลฯ เสร็จแล้วก็นำไปยื่นที่ reservation office แล้วเจ้าหน้าที่ก็จะจัดการให้ครับ
   ปล. อันนี้ไม่เคยเจอกับตัว เพราะเท่าที่อยู่ที่อินเดียใต้เจอแต่นิสัยดีและซื่อสัตย์กันหมด แต่เคยมีคนเล่าให้ฟังว่าโดนพนักงานการรถไฟโกงเงินทอนด้วยครับ เจ้าตัวเพิ่งมารู้ตอนออกจากแถวแล้ว อารามว่ารีบและคนก็เยอะเลยไม่ทันตรวจให้ดี พอจะกลับเข้าไปโวย ก็โดนเหล่าอินเดียคนอื่นๆที่อยู่ในแถวโวยใส่ และเจ้าหน้าที่คนนั้นก็ตีหน้ามึนใส่อีก ฉะนั้นตรวจสอบเงินทอนให้ดีก่อนออกจาก counter น่าจะดีที่สุดครับ
2. จอง online
   สามารถทำได้หลายทาง ทั้งจาก website และ application ต่างๆ แต่ว่า web ของ การรถไฟอินเดียเอง รับบัตร credit แค่บางประเภทเท่านั้นครับ ถ้าจะจอง แนะนำให้ผ่านทาง agency online จะดีกว่า เพราะรับ credit card ทั่วไป เช่น visa MasterCard ด้วย โดย agency จะคิดค่านายหน้าประมาณ 20 รูปี (ส่วนตัวรับได้ครับ ดีกว่าไปยืนต่อคิวที่สถานีรึกับ agency ที่ร้าน เนื่องจากศูนย์ฯที่ผมมาดูงานค่อนข้างไกลจากตัวเมือง ไม่สะดวกในการเดินทาง) ข้อจำกัดของวิธีนี้ก็คือต้องมีเบอร์โทรศัพท์ของประเทศอินเดียครับ (ต้องซื้อ sim ของประเทศนี้ครับ ซึ่งวิธีซื้อก็ไม่ง่ายอีก ไว้จะเล่าให้ฟังคราวหน้า.... บอกแล้วว่าอะไรๆก็ไม่ง่ายเลย) จะมีการส่งรหัสมาให้ activate ก่อนจองตั๋ว รวมไปถึงการส่งข้อความยืนยันรายละเอียดการจอง ก็จะส่งมาในนี้ (และใน email) เช่นกัน
3. จองผ่าน agency ทัวร์
   อันนี้ง่ายสุดครับ ก็ไปหา agency บริษัททัวร์ บอกเขาว่าจะไปที่ไหน ยังไง เมื่อไหร่ เดี๋ยวพนักงานก็จะจัดการให้เอง โดยคิดค่านายหน้าประมาณ 10-20 รูปี แต่อันนี้ก็มีสิ่งทดสอบอารมณ์เหมือนกันเพราะพนักงานจะทำงานกันสไตล์อินเดียมากๆ คือ ไม่รีบ เสร็จก็เสร็จ ได้ก็ได้ ไม่ได้ก็รอแบบไม่รีบ ไม่ได้ก็ส่ายหัวแล้วบอกสั้นๆว่า “Wait.” แค่นั้น

ทั้งนี้ทั้งนั้น ไม่ว่าจะจองตั๋วด้วยวิธีไหนก็ตาม สุดท้ายแล้ว เมื่อคุณได้ตั๋วมา ในตั๋วจะมีเลข PNR ซึ่งเป็นรหัส 10 หลักอยู่ ให้จดและจำเลขนี้ไว้ให้ขึ้นใจครับ เพราะจะเป็นตัวเลขที่ใช้ check สถานะตั๋วเราว่าจองเรียบร้อยดีหรือไม่

ซึ่งสถานะตั๋วนั้นจะมีทั้งแบบยืนยันว่าได้แน่นอน (confirmed) และสถานะรอ (waiting list) หากจองล่วงหน้านานๆ ก็มักจะไม่ค่อยมีปัญหาอะไรครับ แต่ถ้าจองช่วงใกล้ๆวันเดินทางมากๆแบบผม ก็อาจจะไม่ได้ที่นั่งก็ได้

มีช่วงสุดสัปดาห์หนึ่ง ผมต้องการเดินทางไปเมือง Cochin เมื่อจองตั๋วขาไปและกลับแบบ online ไปแล้ว ตั๋วที่ได้ก็มีเขียนตัวอักษรหราไว้ว่า waiting list ซึ่งก็แปลว่าเดาไม่ได้ว่าจะได้รึไม่ได้ที่นั่งนั่นเอง

อย่างในรูป ผมเป็น WL-18 รึหมายถึงว่าเป็นคิวรอคนที่ 18!

และเพื่อเพิ่มความเร้าใจ ก็มี website มาช่วยคำนวณความน่าจะเป็นให้อีกว่า โอกาสที่คุณจะได้ที่นั่งนั้นมีกี่มากน้อย ทั้ง most likely (น่าจะได้นะ) unlikely (ไม่น่าได้นะ) และอื่นๆ (เพื่อ?????)

พอไปปรึกษาเพื่อนชาวอินเดียเรื่องตั๋ว แกก็ส่ายหัวด๊อกแด๊กแล้วว่า

“น่าจะได้นะ ปกติคนยกเลิกตั๋วรถไฟกันอยู่บ่อยๆ”

ไม่เอาสิ ผมไม่อยากได้น่าจะ รึอาจจะ ถ้าไม่ได้ก็ไม่ได้ ถ้าได้ จะได้จองที่พักและเตรียมแผนการเดินทาง ครั้งแรกที่จองตั๋ว ก็เป็นแบบนี้ซะแล้ว ผมเริ่มมึนตึ้บว่าเอาไงดี จะได้ไป Cochin รึเปล่า Azhar เพื่อนผมเห็นดังนั้นเลยอธิบายต่อว่า

“ถ้าไม่งั้นก็จองแบบ Tatkal สิ”
“Tatkal?”

Tatkal รึ โควต้าจองที่นั่งแบบพิเศษ เป็นที่นั่งที่ทางการรถไฟกันไว้ สำหรับคนที่จองตั๋วแบบธรรมดาไม่ทัน และต้องการเดินทางจริงๆ ก็สามารถซื้อตั๋ว Tatkal ได้ครับ โดยจะเสียค่าตั๋วมากกว่าปกติประมาณเกือบสองเท่า แต่ก็จะยืนยันว่าได้ที่นั่งแน่ๆ โดยจะเปิดให้จองล่วงหน้า “1 วันก่อนการเดินทาง” ในช่วงเวลา 10.00 น. เช่นว่า คุณจะเดินทางในวันที่ 26 สค. Tatkal สำหรับ trip ในวันนั้นจะเริ่มให้จองตั้งแต่ 10.00น. ของวันที่ 25 สค. ครับ สามารถจองได้ทั้งที่สถานีรถไฟ internet และ agency และจะขายหมดเร็วมาก ทั่วๆไปช่วงก่อนเที่ยงก็ขายtatkal เกลี้ยงแล้ว

สุดท้ายผมเลยได้เดินทางไป Cochin (เสียที) ครับ