พืชผักสวนครัว..รั้วกินได้..ในบ่อปลา

อันที่จริง..ก็ไม่ใช่ในบ่อปลา..แต่เป็นข้างๆบ่อปลาพอเพียง ที่เพิ่งจะนำน้ำออกจากบ่อเมื่อไม่กี่วันมานี้..ซึ่งเดิมที่เดียวเลี้ยงปลาดุก..๓๐๐ ตัว..ผลผลิตที่ได้..จัดจำหน่ายและจ่ายแจกให้เด็กไป..เหลือไว้ไม่มากนัก ก็เลยเป็นปลาสูงอายุ ตัวโต ..ผู้ปกครองไปท้องไร่ท้องนา..จับปลามาได้..ก็นำมาใส่เพิ่มให้ นักเรียนพบปลาบาดเจ็บ หริอปลาช่อน ปลาหมอ ปลาบู่ ปลานิล ตัวเล็กๆ ก็มาโยนลงบ่อ รวมกันไปหลากหลายสายพันธุ์

ปีนี้..ตั้งใจว่าจะเลี้ยงปลาอย่างใดอย่างหนึ่งให้เป็นระบบ..ตกลงว่า..จะเลี้ยงปลานิลแล้วกัน ประมาณ ๒๐๐ - ๓๐๐ ตัว ว่าแล้ว..ก็ใส่น้ำใหม่คืนลงไปในบ่อ..จนเต็ม เติมผักตบชวาลงไป..ที่เหลือ..รอวันไปซื้อพันธ์ุปลารุ่นใหม่...ตั้งใจจะให้แล้วเสร็จโดยเร็ว

ตอนที่วิดน้ำออกจากบ่อ..จนแห้ง..พบดินเลนสีดำมากมาย อยู่ก้นบ่อ..เป็นดินดีแน่นอน ให้นักเรียนตักขึ้นมาไว้ที่ขอบบ่อ ตากไว้จนแห้ง...จากนั้นก็ช่วยกันพรวนดินให้ร่วนซุ่ย ปรับตกแต่งดิน ให้เสมอขอบบ่อ..ถามนักเรียนว่า..เราจะปลูกอะไรกันดี

นักเรียนบอกว่า ปลูกผักสวนครัว..ครูถามหาเหตุผล..นักเรียนบอกปลูกง่าย โตเร็ว และอยู่ใกล้น้ำ..วันนี้จึงให้ช่วยกันคิดและตั้งชื่อเรื่องกิจกรรม..ที่จะลงมือทำ..แล้วนำไปเขียนเรื่อง..สรุปได้เรื่องว่า..พืชผักสวนครัว..รั้วกินได้..ในบ่อปลา

ผมลงทุนให้นักเรียน..โดยจัดหาต้นกล้าผักสวนครัวมาให้นักเรียน..ลงมือปลูก..แบ่งความรับผิดชอบให้ดูแล ตั้งแต่พรวนดินขุดหลุม เลือกต้นกล้า และนำไปปลูก..จนถึงรดน้ำให้เรียบร้อย และต่อไปนี้..จะต้องช่วยกันรดน้ำทุกวัน..ด้วย

ผักสวนครัวที่ผมนำมา..ประกอบด้วย ต้นแมงลัก ต้นกระเพรา ยี่หร่า พริก และ ผักชีลาว ยังขาดอีกอย่าง..ซึ่งจะให้นักเรียนนำมาเอง นั่นคือ..ต้นตะไคร้ ส่วนโหระพา..ยังหาไม่ได้เลย..

นักเรียนบรรจงปลูกอย่างทะนุถนอม มองดูเป็นระเบียบสวยงาม ทำท่าจะได้ผลดี สังเกตจากดิน เมื่อน้ำจากฝักบัวที่รดลงไป น้ำจะซึมหายไปอย่างรวดเร็ว บ่งบอกว่าดินร่วนดี และมีธาตุอาหาร ยิ่งถ้าได้ขี้วัว หรือน้ำหมักชีวภาพของโรงเรียนด้วยแล้ว...งานนี้..เก็บรับประทานไม่หวาดไม่ไหวแน่ ..คงต้องส่งไปไว้ในตู้แช่ของโรงครัว..โรงเรียนเป็นแน่แท้

พืชผักสวนครัว..ในบ่อปลาจะมีรั้วกั้น..ย่อมไม่มี ไก่..ชาวบ้าน หรือสุนัข..ไปเหยียบย่ำ แต่เท่าที่เคยทดลองปลูกกัน ในรอบปีที่ผ่านมา จะไม่ค่อยได้ผล ส่วนหนึ่งเกิดจาก..ดิน..ที่เป็นดินดาน ขาดปุ๋ย ปีนี้..ได้ดินดำที่หมักหมมสะสมคาวปลาเป็นเวลานาน..จึงเหมาะสมอย่างยิ่งที่จะใช้เป็นพื้นที่..ของพืชผักสวนครัว..

ครู ป.๓ - ๔ มีความสนใจ..ที่่จะนำแนวคิดง่ายๆ ไปใช้สอนนักเรียน ให้รู้จักและมีทักษะในการปลูก เพื่อนำไปใช้ในครัวเรือน โดยครู..จะให้ปลูกในแปลง..ที่มีร่มเงาเล็กน้อย..และดินที่ในแปลง ก็เป็นดินที่เกิดจากการหมักใบไม้ของโรงเรียน คลุกเคล้ากับปุ๋ยคอก

หากปลูกได้จริง..ทั้งสองที่..งานนี้..ได้โครงงาน..ให้นักเรียนทดลองและสังเกต บันทึกผลได้เลยว่า ระหว่างขอบบ่อปลาพอเพียง กับ ที่ปลูกบนแปลงยาวนั้น...ปลูกตรงไหน ได้ผลผลิตดีกว่ากัน..และเป็นเพราะเหตุใด

ครับ..พืชผักสวนครัว รั้วกินได้ ในบ่อปลา หรือที่ไหนก็ตาม..ในโรงเรียนขนาดเล็ก..ทุกที่ ..คือแหล่งเรียนรู้ ควบคู่ปฏิบัติจริง..ครับ

ชยันต์ เพชรศรีจันทร์

๒ กรกฎาคม ๒๕๕๘

[ขจิต ฝอยทอง]

ดูแล้วมีความสุขครับ ผอ

ขอบคุณครับ