การเรียนรู้สำคัญกว่าความรู้ ความรู้เก่าและผิดได้ การเรียนรู้ช่วยให้ความรู้ไม่เก่า และไม่ผิด ที่จริงวิธีคิดดังข้างต้นอาจจะผิด เพราะจริงๆ แล้ว ทั้งการเรียนรู้ และความรู้มีความสำคัญ
การเรียนรู้เป็นกระบวนการ เป็นสิ่งที่ไม่หยุดนิ่ง ความรู้อาจหยุดนิ่ง ถ้าเรามองความรู้เป็นสิ่งสำเร็จรูปตายตัว แต่ความรู้ก็เป็นกระบวนการได้ ถ้าเราเน้นที่ความรู้ปฏิบัติ (tacit knowledge) แต่มองอีกมุมหนึ่ง ความรู้ปฏิบัติเป็นกระบวนการ หรือการเรียนรู้นั่นเอง
แปลกไหม ที่คนในวงการศึกษา (ไทย) ไม่ค่อยมีการเรียนรู้จากการทำงาน มีการศึกษา แต่ไม่มีการเรียนรู้ ผมมีข้อสังเกต (ผมอาจจะผิด) ว่าวงการศึกษาทั่วโลกมีมิจฉาทิฐิ ต่อคำว่า education คือไปมองเฉพาะที่การเรียนรู้ที่จัดโดยสถาบันการศึกษา ที่จริง education ต้อง for All และที่สำคัญที่สุด คือในชีวิตจริง ในการทำการงานอาชีพ
คำว่า "การศึกษา" ถูกนำไปผูกกับครูอาจารย์ แต่ "การเรียนรู้" เป็นเรื่องของตัวบุคคลนั้นๆ เอง ผมมีความเชื่อว่า ไม่มีใครสอนใครได้ แต่ละคนต้องเรียนรู้เอง แม้จะสอนกันไม่ได้ แต่ก็ช่วยจัดบรรยากาศให้เอื้อต่อการเรียนรู้ได้ กิจกรรมย่อยอย่างหนึ่งของการทำ KM คือการจัดบรรยากาศในที่ทำงานให้เอื้อต่อการเรียนรู้ โดยเน้นที่การเรียนรู้ร่วมกันผ่านการปฏิบัติ หรือการเรียนรู้ที่เนียนอยู่ในเนื้องาน ไม่เป็นภาระเพิ่ม หรือกลับสร้างความสนุกสนาน ความสุข และมิตรภาพ เพราะเป็นการเรียนรู้ที่เน้นเรื่องราวของความสำเร็จ ใช้กลไกของการกระตุ้นด้วยความชื่นชมยินดี
ระบบการศึกษาไทย ควรสร้างความสมดุลของการปฏิบัติระหว่าง Teaching Mode กับ Learning Mode โดยควรเน้น Learning Mode สองส่วน Teaching Mode หนึ่งส่วน
KM เป็นเครื่องมือช่วยให้เกิดการเรียนรู้ หรือ Learning Mode ที่เป็นธรรมชาติ เป็นการเรียนรู้ตามศักยภาพของความเป็นมนุษย์
วิจารณ์ พานิช
๒ พย. ๔๙
เคยอ่านตำราเล่มหนึ่งมากว่า 10 ปี เขานิยามคำว่า "การเรียนรู้" ไว้ว่า การเรียนรู้ที่แท้จริง หมายถึง ความสามารถที่จะดึงเอา "ความรู้" ที่มีอยู่ออกมาใช้ในสถานการณ์ที่จำเป็น (ว่าตามความเข้าใจของตัวเอง จำนิยามจริงๆ ไม่ได้ค่ะ)
ถ้าโดยนิยามนี้ ความรู้ และ การเรียนรู้ จึงมีความสำคัญทั้งคู่ เพราะ "การเรียนรู้" ช่วย "ต่อยอดความรู้"
การทำงานที่เราได้ดึง "ความรู้" ออกมาประยุกต์ใช้ ทุกครั้งจะเป็นการต่อยอดความรู้เดิม ได้เป็นความรู้ใหม่ สด และสอดคล้องกันสถานการณ์ นี่คือความสนุกที่ได้จากการทำงาน และ ได้เรียนรู้สิ่งใหม่