การดูจิต 3 ระดับ
ตอนเริ่มปฏิบัติธรรมใหม่ ๆ นั้น
ครั้งแรกที่ผมได้ยินคำว่า ฝึก "ดูจิต" นั้น
ก็คิดไปเองว่า เป็นการฝึกดูจิตคนอื่น
แต่ได้พิจารณาในรายละเอียดแล้วถึงได้ทราบว่า เป็นการเผ้าดูจิตใจตนเอง
ซึ่งถ้าเทียบเคียงกับ สติปัฏฐาน ๔ แล้ว น่าจะเทียบได้กับ จิตตานุปัสสนา
และด้วยความเป็นมือใหม่ ก็ยิ่งงงเข้าไปอีกว่า เอ! ดูจิตดูอย่างไร
อะไรคือจิต อะไรความคิด อะไรคือสมอง เริ่มงง พอจะดูก็ดูไม่เป็นหนอ
ยุ่งล่ะครานี้ จึงต้องรีบค้นคว้าด้วยการค้นจาก Net บ้าง ถามท่านผู้ฝึกก่อนบ้าง
และสุดท้ายก็สรุปมั่ว ๆ ฝึกมั่ว ๆ เอาเองบ้าง
ลองผิดลองถูกเปลี่ยนไปเรื่อย ๆ ผมเรียกการดูจิตแบบนี้ว่า ระยะที่ 1
หรือ ระดับที่ 1
ปีต่อ ๆ มา เมื่อได้พบกับพระสูตรต่างสาย
เช่น ZEN ก็จะได้ยินคำว่า จิตว่าง และ ความคิดปรุงแต่ง
ค่อย ๆ ฝึก ค่อย ๆ พิจารณามั่ว ๆ ไปเรื่อย ๆ
จนวันหนึ่งบังเอิญสามารถเข้าสู่สภาวะ "จิตว่าง" ได้
จึงจะริ่มเห็นนิยามที่แท้จอง "ความคิดปรุงแต่ง"
ระยะที่ 2 นี้จึงเป็นการฝึกดูหรือทำความรู้จักกับ "ความคิดปรุงแต่ง" หนอ
จนวันนี้เอง
พึ่งเห็นความหมายใหม่ระดับต่อมาของการดูจิต
ผมจึงตั้งชื่อว่า การดูจิตระดับที่ 3
หนอ
ยึดความจำว่าเป็น ใจ หมายจนเคย
เลยเพลินเชยชมจำทำมานาน
ความจำผิดปิดใจไม่ให้เห็น
จึงหลงเล่นขันธ์ห้าหน้าสงสาร
อยากรู้ขั้นตอนพิจารณาเองแบบมั่วๆ ทำยังไงในทุกระยะค่ะ
อยากทราบว่า..พอมั่วๆเห็น..สามระดับ..แล้วเห็นอะไรๆในกอไผ่..บ้างไหม...จ๊ะ..อยากรู้..จ้ะ...
ประสบการณ์ ดูจิต 3 ระยะ
ระยะที่ 1 ยังแยกไม่ออกว่า อะไรคือ ความคิด จิต สติ (2 ปีแรกของผม)
(สัดส่วนจิตเป็นสมาธิ ต่อ จิตวุ่นวาย เป็น 20 : 80 )
ระยะที่ 2 ผ่านประสบการณ์ จิตว่าง(จากความคิด) เริ่มเห็น "ความคิดปรุงแต่ง"
ระยะนี้ ตามดูความคิดปรุงแต่ง (สัดส่วนจิตเป็นสมาธิ ต่อ จิตวุ่นวาย เป็น 50:50)
ระยะที่ 3 เมื่อผ่านประสบการณ์ "จิตรวม" ในชีวิตประจำวันแล้ว
(สัดส่วนจิตเป็นสมาธิ ต่อ จิตวุ่นวาย เป็น 70 : 30)
ระยะที่ 4 เพียรภาวนาแยกธาตุแยกขันธ์ จนจิตเห็นเอง (90 : 10)