วัดโทลิงหรือโทดิง (Tholing/Thoding/Toding) เป็นวัดเก่าแก่ที่มีอายุมากกว่า 1000 ปี สร้างในปี ค.ศ. 997โดยกษัตริย์ทิเบตชื่อ เยชิเออ (Yeshe-O / Yeshi-O) แห่งอาณาจักรโบราณกูเก (Ancient Guge Kingdom)
วัดโทลิงเคยเป็นศูนย์กลางของพุทธศาสนา ซึ่งเป็นยุคที่ 2 ของทิเบตที่พระพุทธศาสนามีความเจริญเฟื่องฟูที่สุด เนื่องจากกษัตริย์ทิเบต เยชิเออได้ทุ่มเทและอุทิศชีวิตให้กับพระพุทธศาสนาตลอดชีวิตของพระองค์
ยุคนั้นท่านส่งนักศึกษาไปเรียนพุทธศาสนาที่แคว้นแคชเมียร์ ประเทศอินเดีย 21 คนเพื่อให้กลับมาฟื้นฟูพระพุทธศาสนาในทิเบต แต่มีชีวิตรอดกลับมาเพียง 2 คน หนึ่งในสองคนนั้นเป็นกำลังสำคัญที่ช่วยพระองค์ในเวลาต่อมา เนื่องจากมีความเชี่ยวชาญด้านภาษาสันสกฤตและการแปลมาก ท่านชื่อ Rinchen Zangpo เป็นหลักในการแปลพระสูตร พระธรรม พระคัมภีร์ ในพุทธศาสนา ลัทธิตันตระ จากภาษาสันสกฤตมาเป็นภาษาทิเบตอย่างมากมายตลอดชีวิตของท่าน นอกจากนี้กษัตริย์เยชิเออได้นิมนต์พระอติสะ (Atisa) ซึ่งเป็นพระชาวอินเดียที่มีชื่อเสียงมาก เข้ามาสอนพระพุทธศาสนา ลัทธิตันตระจนแพร่หลายในทิเบตมาหลายร้อยปี ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 10 – 16 โดยมีวัดโทลิงเป็นศูนย์กลางทางศาสนา
แม้ว่าต่อมาอาณาจักรกูเกได้ล่มสลายไปในศตวรรษที่ 17 ก็ตาม แต่วัดโทลิงก็มิได้ถูกทำลายเสียหายอย่างหนักเหมือนอาณาจักรกูเกและเมือง Tsaparang (ซึ่งเป็นเมืองหลวงในคริสต์ศตวรรษที่ 15-17 ต่อจากเมือง Tholing) เพียงแต่เสื่อมโทรมไปตามกาลเวลาใน 1000 ปีที่ผ่านมา
ปัจจุบันเรายังได้เห็นรูปปั้น รูปหล่อ และรูปแกะสลักของ พระพุทธรูป พระโพธิสัตว์ พระคุรุ ปัทมสัมภวะ รินโปเช ในปางต่าง ๆ รวมทั้งรูปสักการะอื่น ๆ อีกเป็นจำนวนมาก และบางส่วนยังอยู่ในสภาพสมบูรณ์ที่ทำให้เราได้เห็นถึงศิลปะชั้นสูง และวัฒนธรรมของทิเบตโบราณ น่าเสียดายที่เขาไม่อนุญาตให้ถ่ายรูปภายในวัด ให้ถ่ายได้เฉพาะภายนอกประตูอาคาร เราจึงมีเพียงภาพถ่ายด้านหน้าและบางมุมของวัด ภาพวาดและภาพระบายสีบนฝาผนัง (murals and frescos) เก่า ๆ ที่อยู่นอกประตูโบราณ รูปปั้นของพระธรรมบาล พระสถูป และพระเจดีย์ มาเป็นที่ระลึก
ในปี คศ. 1996 วัดโทลิงได้รับการประกาศให้เป็นวัดมรดกแห่งศาสนาและวัฒนธรรมประจำชาติของประเทศจีน
ขอขอบคุณ รองศาสตราจารย์ ดร. กฤษดาวรรณ เมธาวิกุล ประธานมูลนิธิพันดารา และอาจารย์ Meu Yontan อาจารย์ชาวทิเบตผู้ช่วยของท่าน ที่ติดต่อวัดขอให้คณะเราได้เข้าชมและสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในวัด โดยมีพระที่วัดนำชมและเป็นมัคคุเทศก์บรรยายเป็นภาษาทิเบต และอาจารย์ได้แปลเป็นไทยให้พวกเราฟัง พระพาเราไปชมทั้งภายในและภายนอกวัดจนครบถ้วน คณะเรารู้สึกประทับใจ และปลื้มปิติเป็นอย่างมากที่มีโอกาสได้มาชมและสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของวัดเก่าแก่ในสมัยอาณาจักรโบราณกูเก และเป็นที่อยู่ของพระอติสะ (Atisa) ผู้นำพระพุทธศาสนาเข้ามาในทิเบตเป็นยุคที่สอง
ขอขอบคุณมูลนิธิพันดาราและอาจารย์ทั้งสองท่านเป็นอย่างสูงค่ะ
นำบุญมาฝากเพื่อน ๆ ด้วยค่ะ
