มนุษย์ที่ข้ามชาติ

    

คนไร้รัฐไร้สัญชาติ คือ คนที่ถูกปฏิเสธจากรัฐทุกรัฐในโลกที่จะยอมรับว่าเป็นคนสัญชาติ จึงตกเป็นคนต่างด้าวในทุกประเทศทั่วโลก ความไร้สัญชาติ จึงเกิดแก่พวกเขา  ซึ่งพวกเขาต้องพบกับ ความไร้รัฐ เพราะพวกเขาไม่ได้รับการยอมรับในทะเบียนราษฎรของรัฐใดในโลก ส่งผลให้พวกเขาปราศจากซึ่งเอกสารรับรองตัวบุคคลจากรัฐและกลายเป็นบุคคลที่ ไม่อาจพิสูจน์ทราบความเป็นบุคคลต่อใครได้เลยเลยบนโลกนี้

     สำหรับประเทศไทยในปัจจุบันได้มีการเข้าร่วมลงนามในอนุสัญญาปฏิญญาสากลว่าด้วย สิทธิมนุษยชนมาตั้งแต่ ปี ค.ศ.1948 แต่ก็ยังเกิดกรณี การละเมิดสิทธิมนุษยชนของบุคคลในรัฐ ซึ่งในข้อ ๑๕[1] ว่า ๑) ทุกคนมีสิทธิในการสัญชาติหนึ่ง (๒)บุคคลใดจะถูกเพิกถอนสัญชาติของตนตามอำเภอใจหรือถูกปฏิเสธสิทธิที่จะเปลี่ยนสัญชาติของตนไม่ได้

    จากกรณีศึกษาของ น้องดนัย ยื่อบ๊อ เกิดเมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2542 ที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ ประเทศไทย เป็นบุตรของนายอาบู ไม่ได้มีสัญชาติไทยที่เป็นถิ่นฐานที่เข้ามาอยู่อาศัย โดยการเข้าเมืองผิดกฎหมาย กับนางหมี่ยึ่ม ยื่อบ๊อ ซึ่งทั้งสองเป็นชาวอาข่าที่อพยพมาจากฝั่งเมียนมาร์ ต่อมาในปี 2552 นางหมี่ยึ่ม สามารถพิสูจน์สัญชาติและได้รับสัญชาติไทยภายหลังจากที่น้องดนัยเกิด ดังนั้นในขณะที่น้องดนัยเกิด บิดาและมารดาจึงเป็นคนข้ามชาติที่อาศัยในไทย โดยไม่ใช่บุคคลสัญชาติไทยและจากเท็จจริงน้องดนัย เกิดที่เมืองไทย ดั้งนั้นควรได้รับสัญชาติไทยตามหลักดินแดน แต่เนื่องจากในใบสูติบัตรได้ระบุว่าน้องดนัยเป็นบุคคลไร้สัญชาติ เมื่อน้องดนัยอยู่ในประเทศไทยโดยไร้สัญชาติ น้องดนัยจึงกลายเป็นคนข้ามชาติ อันจะก่อให้เกิดการถูกละเมิดสิทธิต่างๆเพราะเปิดจากการไม่มีสัญชาติ

    เมื่อพิจารณาตามพระราชบัญญัติสัญชาติ ม.7(1)บุคคลที่เกิดจากบิดาหรือมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกราชอาณาจักรไทย ดังนั้นน้องดนัย ย่อมมีสิทธิในสัญชาติไทยโดยการเกิดตามหลักสายโลหิตจากมารดา คือนางหมี่ยึ่ม ยื่อบ๊อ แม้มารดาจะประสบปัญหาคนไร้สัญชาติในขณะที่น้องดนัยเกิด แต่ต่อมานางหมี่ยึ่มก็ได้พิสูจน์สัญชาติและมีรัฐไทยรับรองสัญชาติไทยโดย โดยสำนักทะเบียนอำเภอฝาง และ นางหมี่ยึ่มก็ได้รับการพัฒนาสิทธิในสถานะคนสัญชาติไทยโดยการเกิดโดยสำนัก ทะเบียนอำเภอแม่อาย เมื่อนางหมี่ยึ่ม มารดาของน้องดนัยก็มิใช่คนต่างด้าวจึงไม่เข้าตามข้อยกเว้นใน มาตรา 7 ทวิ บัญญัติว่า ผู้เกิดในราชอาณาจักรไทย โดยบิดาและมารดาเป็นคนต่างด้าวย่อมไม่ได้รับสัญชาติไทย ดังนั้นเด็กชายดนัยจึงมีสิทธิได้รับรองสัญชาติไทย

    ดังนั้นการที่รัฐไทยปฏิเสธในการที่จะรับรองสัญชาติไทยให้กับน้องดนัย จึงถือเป็นการละเมิดในสิทธิมนุษยชน และการที่น้องดนัยไม่ได้รับสัญชาติจะทำให้ขาดสิทธิประโยชน์ต่างๆ ที่ประเทศรับรองให้ 

บันทึกเมื่อ 16 พฤษภาคม 2557

[1]ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน Universal Declaration of Human Rights (ออนไลน์), สืบค้นจาก : http://www.mfa.go.th/humanrights/download , [16 พฤษภาคม 2557]