มนุษย์ที่ข้ามชาติ

          มนุษย์ที่ข้ามชาติ คือ บุคคลมีถิ่นที่อยู่หรือเคยอยู่อาศัยในประเทศประเทศหนึ่งอยู่แล้ว แต่ได้มีการข้ามหรือเคลื่อนย้ายมายังประเทศอีกประเทศหนึ่ง[1] ดูกิริยามีการข้ามและรวมถึงเด็กที่เกิดในประเทศนั้นแต่บิดามารดาข้ามชาติมาด้วยซึ่งลูกก็คือผลพวงจากกการข้ามชาติของบิดามารดาเช่น กรณีน้องดนัย ยื่อบ๊อ และแรงงานต่างด้าวที่เข้ามาทำงานในประเทศไทย

          ตัวอย่างมนุษย์ข้ามชาติที่ได้ศึกษาในห้องเรียนได้แก่ กรณีของน้องดนัย ยื่อบ๊อ ซึ่งบิดาเป็นคนเมียนมาร์ มารดาเป็นคนไทย และน้องดนัยเกิดที่โรงพยาบาลฝาง จังหวัดเชียงใหม่ บิดาของน้องดนัยเป็นมนุษย์ข้ามชาติเข้ามาอยู่ในประเทศไทย เมื่อน้องดนัยไม่มีสัญชาติแต่อยู่ในประเทศไทยก็กลายเป็นมนุษย์ข้ามชาติด้วย น้องดนัยเป็นบุตรที่เกิดจากมารดาที่มีสัญชาติไทยก็มีสิทธิได้รับการรับรองจากรัฐว่าน้องดนัยมีสัญชาติไทยตามหลักสายโลหิต อีกทั้งตามหลักดินแดนเมื่อน้องดนัยเกิดที่โรงพยาบาลฝางซึ่งอยู่ในประเทศไทย น้อยดนัยก็ควรที่จะได้รับการรับรองว่ามีสัญชาติไทย ตามพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2508 มาตรา 7 แต่น้องดนัยเกิดก่อนที่มารดาจะพิสูจน์สัญชาติไทยได้ น้องดนัยจึงเป็นเด็กที่เกิดจากบิดาและมารดาที่เป็นคนต่างด้าว ทำให้ถูกสันนิษฐานว่าเป็นคนต่างด้าว ไม่ได้รับสัญชาติไทย ตามพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ. 2508 มาตรา 7 ทวิ[2] น้องดนัยจึงถูกปฏิเสธไม่ได้สัญชาติไทยและไม่ได้ใส่ชื่อในทะเบียนราษฎร น้องดนัยจึงกลายเป็นคนไร้รัฐและไร้สัญชาติ

          เมื่อมารดาน้องดนัยพิสูจน์สัญชาติไทยได้แล้วและน้องดนัยเกิดในประเทศไทย น้องดนัยก็ย่อมมีสิทธิได้รับสัญชาติไทยตามหลักในมาตรา 7 พระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.2508 การที่น้องดนัยมีสิทธิได้สัญชาติไทยแต่รัฐไทยไม่รับรองสัญชาติไทยให้น้องดนัย ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อ6 ทุกคนมีสิทธิที่จะได้รับการยอมรับทุกแห่งหนว่าเป็นบุคคลตามกฎหมาย[3] เนื่องจากรัฐไทยไม่ใส่ชื่อน้องดนัยลงในทะเบียนราษฎรน้องดนัยจึงไม่ปรากฏตัวว่าเป็นบุคคลของชาติใดเลย ซึ่งความจริงแล้วรัฐที่พบตัวจะต้องออกบัตรแสดงตัวให้เพื่อให้เป็นไปตามปฏิญญาฯเพื่อเป็นการยอมรับว่าเป็นบุคคล เมื่อรัฐไทยไม่ทำจึงเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน และขัดกับปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อ6นี้ และข้อ 15 (1) ทุกคนมีสิทธิในสัญชาติหนึ่ง[4] การที่น้องดนัยสิทธิได้รับสัญชาติไทยแต่ถูกปฏิเสธจากเจ้าหน้าที่รัฐ เป็นการขัดกับข้อนี้เพราะทุกคนมีสิทธิในสัญชาติหนึ่งตามความของปฏิญญา อีกทั้งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2550 มาตรา 4 ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิ เสรีภาพ และความเสมอภาคของบุคคล ย่อมได้รับความคุ้มครอง[5] น้องดนัยมีสิทธิที่จะได้รับสัญชาติไทย การที่รัฐไทยไม่รับรองทำให้กลายเป็นคนไร้รัฐ ก็เป็นการขัดกับรัฐธรรมนูญด้วย

          จะเห็นได้ว่า ปัญหาของมนุษย์ที่ข้ามชาติส่วนใหญ่จะเป็นปัญหาคนไร้รัฐ คือไม่มีรัฐไหนให้การรับรองบุคคลนั้นเลย ไม่มีเอกสารแสดงตนใดๆ และปัญหาคนไร้สัญชาติ คือมีรัฐที่ออกเอกสารแสดงตนให้ แต่ไม่ได้รับรองสัญชาติให้แก่บุคคลนั้น โดยคนไร้รัฐไร้สัญชาติเหล่านี้มีความเสี่ยงที่จะถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนได้สูงมาก เพราะการไร้สัญชาติอาจเกิดจากการที่รัฐไม่รับรองเป็นการไม่ยอมรับว่าเป็นบุคคลตามกฎหมายให้อันเป็นการขัดกับปฏิญญาสากลฯและละเมิดสิทธิมนุษยชน และส่วนมากบุคคลเหล่านั้นจะเป็นบุคคลที่ไม่รู้กฎหมายและเข้าไม่ถึงสิทธิบางประการแม้สิทธินั้นจะเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานที่คนทุกคนต้องได้รับเช่น สิทธิในการได้รับการศึกษา อีกทั้งสัญชาติยังมีความสำคัญในเรื่องสิทธิประโยชน์จากการที่มีสัญชาตินั้นๆและรัฐที่มีสัญชาติอยู่จะให้ความคุ้มครองทางการฑูตแก่บุคคลนั้นด้วย หากบุคคลหนึ่งเป็นคนไร้สัญชาติก็จะไม่ดีรับสิทธิประโยชน์และความคุ้มครองทางการฑูตดังกล่าว

---

[1]ภัทรธนาฒย์ ศรีถาพร.“เด็กข้ามชาติ”มนุษย์ข้ามชาติที่มาจากหลากหลายสาเหตุ.[ออนไลน์]. http://www.l3nr.org/posts/535656. วันที่ 28 เมษายน 2557

[2] รัฐสภาไทย.พระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.2508 แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.2551.[ออนไลน์.]http://library2.parliament.go.th/giventake/content_law/law270251-24.pdf.วันที่ 28 เมษายน 2557

[3] กระทรวงการต่างประเทศ.ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน.[ออนไลน์]. http://www.mfa.go.th/humanrights/images/stories/book.pdf. วันที่ 28 เมษายน 2557

[4] เรื่องเดียวกัน

[5] สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา.รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2550.[ออนไลน์]. http://web.krisdika.go.th/data/law/law1/%c306/%c306-10-9999-update.pdf.วันที่ 28 เมษายน 2557