แร่ธาตุและสารอาหารที่จำเป็นสำหรับพืช

พืชเป็นสิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งที่ต้องใช้แสงในการสังเคราะห์หรือปรุงอาหาร เพื่อไปเลี้ยงส่วนต่างๆ ทั้งกิ่ง ก้าน ใบ ลำต้น แสงจึงเป็นองค์ประกอบสำคัญในการที่จะช่วยให้พืชเจริญเติบโต แต่เนื่องด้วยว่าพืชไม่สามารถที่จะขยับเขยื้อนเคลื่อนไปตามที่ต่างๆ ได้เหมือนอย่าง จุลินทรีย์ รา แบคทีเรีย และสัตว์ ดังนั้นจึงต้องรอเวลาที่มีแร่ธาตุสารอาหารที่กระแสน้ำพัดพาหรือมนุษย์เป็นผู้โปรยโรยใส่ลงไป มิฉะนั้นเมื่อแร่ธาตุและสารอาหารในดินลดน้อยถอยลง พืชก็จะหยุดการเจริญเติบโต แคระแกร็นชะงักงันดังนั้นทุกครั้งที่มนุษย์มีการรดน้ำใส่ปุ๋ยลงไปในดินจึงช่วยกระตุ้นให้พืชเจริญเติบโตตอบสนองต่อการใส่ปุ๋ยได้อย่างชัดเจน โดยแสดงออกที่สีของใบ แต่ต้องอยู่บนเงื่อนไขที่ว่าดินนั้นจะต้องไม่เป็นกรดจัดหรือด่างจัดเกินไป มิฉะนั้นต่อให้ใส่ปุ๋ยลงไปมากมายเพียงใด ก็มิได้สร้างประโยชน์ให้แก่พืชเลยในทางตรงกันข้ามกับจะยิ่งทำให้พืชอ่อนแอล้มตายลงได้ง่ายๆ เนื่องด้วยสภาพวะกรดส่วนเกินที่ออกมาจากปุ๋ยนั่นเอง

อย่างไรก็ตามพืชก็จะใช้แร่ธาตุสารอาหารอยู่ประมาณ 17 ตัว เช่นธาตุหลัก ไนโตรเจน, ฟอสฟอรัส, โพแทสเซียม, ออกซิเจน, คาร์บอนไดออกไซด์, ไฮโดรเจน, แต่เนื่องจากพืชได้รับมาในรูปของน้ำและก๊าซจากธรรมชาติได้ค่อนข้างมาก จึงมิได้นำมากล่าวในหมวดธาตุอาหารหลักกันมากนัก ธาตุรอง แคลเซียม, แมกนีเซียม, กำมะถัน ธาตุจุลธาตุ เหล็ก ทองแดง แมงกานีส สังกะสี โบรอน โมลิบดินั่ม คลอรีน และนิกเกิ้ล โดยธาตุอาหารจุลธาตุนั้นถ้ามีการเติมปุ๋ยหมักปุ๋ยคอกอย่างต่อเนื่องตลอดเวลา ก็สามารถที่จะหาได้ในดินไม่ต้องเติมเสริมเพิ่มเข้าไปให้สิ้นเปลืองเงินทอง แต่ธาตุหลัก และธาตุรองนั้น ตราบใดที่ยังปลูกพืชเชิงเดี่ยว และปริมาณมากๆ นั้น อย่างไรก็ต้องเติม เพราะอาจจะมีปริมาณไม่เพียงพอต่อความต้องการในการเพิ่มผลผลิตในการปลูกพืชในเชิงการค้า คือปลูกคราวละมากๆ ต้องการผลผลิตออกมามากๆ แร่ธาตุและสารอาหารในดินที่ใส่และเติมลงไปจำนวนไม่กี่สิบกิโลนั้น เมื่อเปรียบเทียบกับจำนวนที่นำผลผลิตออกไปจากไร่เป็นตันๆ อย่างไรก็ไม่เพียงพออย่างแน่นอนครับ

อย่างไรก็ตามการไม่เผาตอซังฟางข้าว ใบอ้อย และการหมั่นเติมอินทรียวัตถุจากเศษไม้ใบหญ้า เศษกิ่งก้านใบของพืชไร่ไม้ผลที่ผ่านการตัดแต่งกิ่งถ้านำมากองมาหมักปล่อยลืมๆ ทิ้งไว้ปีสองปีก็จะเป็นปุ๋ยชั้นดีให้แก่พี่น้องเกษตรกรไม่ต้องซื้อ หรือการนำเศษข้าวสารข้าวสุกเศษผักก้างปลาต่างๆนำมาหมักกับกากน้ำตาลและจุลินทรีย์หน่อกล้วย ยังดีกว่าการไปหลงเชื่อปุ๋ยอาหารเสริม นาโน ทั้งหลายที่อ้างว่าใช้เพียง 1 หรือ 2 แคปซูน แล้วสามารถทดแทนปุ๋ยได้มากถึง 1 – 2 กระสอบ (100 กิโลกรัม) พี่น้องเกษตรกรต้องตระหนักระมัดระวังให้ดีนะครับ ว่าพืชต้องการการเจริญเติบโตนั้นจะต้องใช้อาหารทั้งธาตุหลัก ธาตุรอง ธาตุเสริม ซึ่งมีมากถึง 17 ตัว แต่นี่ใส่เพียงไม่กี่มิลลิกรัมและสามารถช่วยให้พืชเจริญเติบโตและให้ผลผลิตได้ทัดเทียมกันนั้นจะเชื่อถือได้อย่างไร ต้องใช้ดุลยพินิจกันให้ดีๆ

มนตรีบุญจรัส

ชมรมเกษตรปลอดสารพิษ www.thaigreenagro.com