ผลจากการจัดการเศรษฐกิจแบบการตลาดไปสู่ประชานิยม 1. ความหมายของประชานิยมและประวัติศาสตร์ของแนวคิดนี้ (ต่อ) ตอนที่ 4

1. ความหมายของประชานิยมและประวัติศาสตร์ของแนวคิดนี้ (ต่อ)

     เรามาดูนโยบายของฮวน เปรอง ในการใช้นโยบายแบบประชานิยมดูบ้างจะเกิดอะไรขึ้นกับประเทศอาร์เจนตินา ( Professor Kriengsak Chareonwongsak ทักษิณ กับ เปรอง. www.kriengsak.com/node/604) ฮวน เปรอง ขึ้นสู่อำนาจเป็นประธานาธิบดีแห่งอาร์เจนตินา ในปี ค.ศ. 1946 หรือ พ.ศ. 2489

     นโยบายของฮวน เปรอง อาจเป็นนโยบายที่เรียกได้ว่าคิดใหม่ ทำใหม่ ในยุคนั้น ประเทศอาร์เจนตินาต่างจากประเทศอื่นที่ประชากรส่วนใหญ่ไม่ได้เป็นพวกเมติโซ (Metizo) หรือ พวกลูกครึ่งสเปน-อินเดียนแดง เหมือนอย่างประเทศในลาตินอเมริกาประเทศอื่น แต่เป็นชาวสเปนซึ่งนับว่าเป็นชาติที่มีวินัยรองลงมาจากชาวแองโกลแซกซอน (Anglo-Saxon) เช่น ชาวอังกฤษหรืออเมริกัน นโยบายทางเศรษฐกิจของอาร์เจนตินาในยุคก่อนเปรองจึงค่อนข้างจะรักษาวินัยทางการเงินและการคลัง

     การคิดใหม่ ทำใหม่ของฮวน เปรอง (ซึ่งร่วมคิดกับเอวา เปรอง) เป็นนโยบายที่นักวิชาการเรียกว่า นโยบายประชานิยม เน้นการแจกโดยตรง เช่น ให้ที่ดินทำกิน ขึ้นค่าจ้างแรงงาน เพิ่มสวัสดิการทางสังคม ฯลฯ ซึ่งโดนใจประชาชนระดับรากหญ้าอย่างยิ่ง จนทำให้ประชาชนอาร์เจนตินาในสมัยนั้นรักประธานาธิบดีของเขาอย่างมาก โดยไม่มีใครรู้เลยว่าอีกหลายปีต่อมา ขนมที่ได้รับแจกจากเปรองนั้น จะเป็นพิษและทำให้เกิดวิกฤติเศรษฐกิจตามมา

     มิใช่เพียงเท่านั้น ผลที่ตามมาจากนโยบายประชานิยมของเปรอง ยังส่งผลระยะยาวถึงพฤติกรรมของชาวอาร์เจนตินา ที่เริ่มขาดวินัยทางการเงิน และมีความเป็นบริโภคนิยมมากขึ้น ปรากฎการณ์นี้อาจอธิบายด้วยทฤษฎีเศรษฐศาสตร์เกี่ยวกับปัญหาคุณธรรมวิบัติ (moral hazard) อันเป็นปรากฏการณ์ที่คนมีพฤติกรรมสุ่มเสี่ยงมากขึ้นจากการที่มีผู้แบกรับความเสี่ยงให้แก่เขา ซึ่งอธิบายได้ว่าประชาชนเกิดความคาดหวังว่า รัฐบาลจะเข้ามาช่วยเหลือ ไม่ว่าจะเป็นการจ่ายหนี้แทนให้ หรือแม้แต่ไม่มีเงิน รัฐบาลจะเติมเงินให้ ทำให้ประชาชนเกิดพฤติกรรมใช้จ่ายสุรุ่ยสุร่ายมากขึ้น

     การที่รัฐบาลของเปรองทำให้ประชาชนได้บริโภคมากขึ้นดูเหมือนเป็นสิ่งที่ดี แต่ปัญหาอยู่ที่ที่มาของเงินเหล่านั้น เพราะเมื่อรัฐบาลต้องใช้จ่ายเพื่อแจกประชาชนมากขึ้น ยิ่งทำให้เกิดการขาดดุลการคลังมากขึ้น การขาดดุลการคลังนำมาซึ่งปัญหาหนี้สาธารณะ (หนี้สาธารณะ (Public debt) หรือ หนี้ของรัฐบาล (Government debt) คือหนี้ที่ถือโดยรัฐบาลกลาง, หน่วยการปกครองส่วนท้องถิ่น, องค์กรของรัฐ รวมไปถึงรัฐวิหาสกิจ รัฐวิสาหกิจ ซึ่งการเกิดขึ้นของหนี้สาธารณะส่วนใหญ่ของรัฐบาลทั่วโลก มาจากการดำเนินนโยบายของรับแบบขาดดุล หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือรายได้ของรัฐน้อยกว่ารายจ่ายของรัฐ ทำให้ต้องมีการกู้เพื่อชดเชยการขาดดุลในแต่ละรอบปีงบประมาณ) และปัญหาการขาดดุลบัญชีเดินสะพัด (บัญชีเดินสะพัด หมายถึง สิ่งที่ประเทศเราทำได้  สิ่งนั้นเป็นของเราแล้ว เอาเงินนั้นมาใส่ในบัญชี เราเรียกว่าบัญชีเดินสะพัด ) ซึ่งนักเศรษฐศาสตร์บางคนเชื่อว่า เป็นสาเหตุของวิกฤติเศรษฐกิจ และทำให้รัฐบาลต้องขายรัฐวิสาหกิจ และเปิดเสรีให้ต่างชาติเข้ามาลงทุนและครอบครองสินทรัพย์และกิจการในประเทศจนแทบหมดสิ้น

     นอกจากปัญหาในเชิงเศรษฐกิจมหภาคแล้ว ยังมีผลกระทบในระดับปัจเจกชนตามมาอีกมากมาย โดยสามารถอธิบายด้วยทฤษฎีเศรษฐศาสตร์เกี่ยวกับพฤติกรรมการบริโภคได้ว่า ผู้บริโภคจะมีพฤติกรรมจมไม่ลง หรือไม่รู้จักพอ แม้มีรายได้ลดลงดังนั้นประชาชนอาร์เจนตินาซึ่งการรับเงินจากรัฐบาลเปรองแล้ว เมื่อรัฐบาลไม่มีเงิน หรือถังแตก จนไม่มีเงินแจกอีกต่อไปแล้ว ประชาชนอาร์เจนตินาจึงปรับตัวรับสภาพนี้ไม่ทัน ทำให้ประชาชนใช้จ่ายมากกว่ารายได้ จนเกิดเป็นปัญหาหนี้ครัวเรือนในที่สุด

     กล่าวโดยสรุป ประชานิยม เน้นการต่อสู้ของคนรากหญ้า ชาวไร่ ชาวนา แรงงาน หรือคนธรรมดาทั่วไป กับพวกชนชั้นสูง ขุนนาง อำมาตย์ ฯลฯ ที่กุมอำนาจรัฐไว้กับตัว ส่วนหนึ่งแนวคิดนี้คล้ายๆกับสังคมนิยม ที่เน้นการเคลื่อนไหวของคนธรรมดาสามัญเป็นหลัก ในยุโรป หรืออเมริกา ประชานิยมถูกใช้ในการสนับสนุนของอุดมการณ์ประชาธิปไตย แต่ในประเทศละตินอเมริกา ประชานิยมกลับกลายมาเป็นการแจกของให้ประชน โดยการให้เปล่าๆ แต่สิ่งนี้ทำลายกลไกการตลาด จนนำมาสู่ความล้มเหลวของประเทศในที่สุด

เดี๋ยวมาต่อระบบเศรษฐกิจที่ใช้โดยนายกฯทักษิณ ชินวัตรว่ามีลักษณะอย่างไร มีข้อดี ข้อเสียอย่างไรนะครับ