แพทย์ชนบทดีเด่น ปี 2549

วันนี้ได้รับเมล์จากเพื่อนท่านหนึ่ง ที่ส่งบทความสัมภาษณ์คุณหมอเฉิดพันธุ์แพทย์ชนบท ประจำปี 2549  ที่เผยแพร่ในweb pantip.com มาให้อ่าน จึงขออนุญาตนำมาเผยแพร่อีกครั้งค่ะ

หมอเฉิดพันธุ์...แพทย์ชนบทดีเด่น ปี 2549 "เงินไม่ใช่คำตอบของชีวิต" ปีนี้มูลนิธิแพทย์ชนบท ได้พิจารณามอบรางวัลแพทย์ชนบทดีเด่น ให้กับนายแพทย์ 2 ท่าน ซึ่งคุณหมอเฉิดพันธุ์ก็เป็นหนึ่งในสองบุคคลที่ควรยกย่องและสมควรได้รับรางวัลนั้น

มีบทความที่กล่าวถึงนายแพทย์เฉิดพันธุ์ดังนี้ค่ะ
ด้วยความคิดอยากทำโรงพยาบาลชุมชนในฝัน ด้วยความเชื่อมั่นว่าจะสามารถสร้างทัศนคติของคนในชุมชนกับโรงพยาบาลให้เป็นหนึ่งเดียวกันได้ 17 ปีก่อน นายแพทย์เฉิดพันธุ์ ภัทรพงศ์สินธุ์  หมอหนุ่มไฟแรงที่เพิ่งจบจากคณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงเลือกจะบรรจุที่โรงพยาบาลเล็ก ๆ ชื่อแปลก  ว่า “หนองบัวระเหว” จังหวัดชัยภูมิ

“สมัยก่อนแพทย์โรงพยาบาลชุมชนไม่ค่อยได้รับการยอมรับเหมือนปัจจุบันนี้ และพอพูดถึงโรงพยาบาลชุมชนอยู่ในที่ไกลๆ ก็ไม่มีใครอยากอยู่ หรืออยู่กันไม่นานก็ย้าย เพราะทุกอย่างมันไม่เอื้ออำนวย แต่ผมก็เลือกที่จะไป เพราะคิดว่าน่าจะทำอะไรที่เปลี่ยนมุมมองหรือทัศนคติของคนได้  จึงคิดจะเริ่มที่โรงพยาบาลเล็ก ๆ อย่างหนองบัวระเหว ซึ่งตอนนั้นยังเป็นโรงพยาบาลสาขาของโรงพยาบาลจัตุรัส”

แต่เส้นทางการสร้างและพัฒนาโรงพยาบาลชุมชนในฝัน ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายๆ ต้องใช้ความอดทนและพยายามอย่างมาก โดยในระยะบุกเบิกช่วงแรกๆ เจ้าหน้าที่ทั้งหมดของโรงพยาบาลรวมทั้งแพทย์ในขณะนั้น มีเพียง 9 คน มีตึกและบ้านพักอย่างละ 1 หลัง ต้องทำหน้าที่ตั้งแต่เป็นพนักงานขับรถยนต์ จนถึงผู้อำนวยการโรงพยาบาล ซึ่งต้องเรียนรู้งานเพื่อวางระบบการบริหาร และการบริการ ตลอดจนการประสานงานต่างๆ ของโรงพยาบาล ภายใต้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัด ทั้งจำนวนบุคลากร และงบประมาณ
สิ่งที่คุณหมอทำ โดยเริ่มจากการเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน คือสร้างความเข้าใจระหว่างชุมชนกับโรงพยาบาล ชี้ให้เห็นว่าทุกคนมีส่วนร่วมในการทำให้มีสุขภาพชีวิตที่ดี พร้อมกับเชื่อมโยงเครือข่ายสถานีอนามัยในชุมชน
“ผมคิดว่าโรงพยาบาลชุมชนไม่ใช่เรื่องรักษาอย่างเดียว หน้าที่หลักๆ ของโรงพยาบาลชุมชนคือการสวนกระแส ทำอย่างไรให้คนป่วยน้อยลง ถามว่าทำไมคิดอย่างนี้ ก็เพราะโรงพยาบาลชุมชนส่วนใหญ่มีหมอน้อยเมื่อเทียบกับจำนวนผู้ป่วยทั้งอำเภอ ทำให้ตรวจไม่ไหวหรือดูแลได้ไม่ทั่วถึง จึงต้องกระจายด้วยหลักง่ายๆ ว่าทำอย่างไรไม่ให้คนป่วย หรือป่วยน้อยก็ไปสถานีอนามัย ป่วยมากถึงมาโรงพยาบาล และต้องรักษาให้ดีให้ความรู้เขา เพื่อที่เขาจะได้ไม่กลับมาป่วยอีก”

ไม่เพียงจะยืนยันหลักการความคิดที่ว่าระบบสาธารณสุขพื้นฐานของโรงพยาบาลชุมชนคือการรักษาฟื้นฟู ไม่ใช่จะเป็นที่สักแต่ว่ารับรักษาผู้ป่วยทั้งหมดเท่านั้น คุณหมอเฉิดพันธุ์ยังใช้ความสามารถในการพัฒนาและบริหารนำพาให้โรงพยาบาลผ่านการรับรองคุณภาพ (HA) ได้

“จริงๆ ผมมีอีโก้สูง เพราะมีหลายคนบอกว่าโรงพยาบาลเล็กๆ ทำให้ผ่านการรับรองคุณภาพโรงพยาบาลนั้นทำไม่ได้หรอก ซึ่งนั่นเหมือนเป็นความท้าทายที่เราต้องทำให้ได้ คือเรายืนหยัดในหลักการ และเรามีจุดยืนว่ามันสามารถผ่านได้ และก็ทำจนสำเร็จในที่สุด ซึ่งการจะทำได้ขนาดนี้ก็เพราะได้รับความร่วมมือร่วมใจและทุ่มเทจากทุกฝ่ายทั้งจากชุมชนและทีมงาน”  

ด้วยศักยภาพและความสามารถด้านการพัฒนาและบริหาร จึงมีบ่อยครั้งที่มีคนถามคุณหมอว่า ทำไมยังอยู่ในที่เดิม ตำแหน่งเดิม ได้นานขนาดนี้ ซึ่งทุกครั้งก็จะได้คำตอบจากคุณหมอว่า ทุกอย่างอยู่ได้ด้วยความสนุกที่จะเรียนรู้และเป็นความท้าทาย ไม่ใช่เรื่องเงิน เพราะเงินไม่ใช่คำตอบของชีวิต

“ผมถามตัวเองอยู่ตลอดว่า เลือกที่จะทำเพื่อเงินหรือเปล่า ซึ่งถ้าเป็นอย่างนั้น สุดท้ายก็ย่อมจะมีคนหาเงินที่มากกว่าเรา ก็ไม่ใช่คำตอบ การมีเงินไม่ใช่การแสวงหา แต่ที่ยังอยู่หนองบัวระเหวมันมีมากกว่านั้น มันคือความพอใจ

ทฤษฎีเศรษฐกิจพอเพียงอยู่ที่ความพอใจในการทำงาน ถ้าคุณขยับจากสิ่งที่ได้อยู่ไปสู่สิ่งที่ได้มากกว่า สุดท้ายคุณก็ต้องขยับไปหาสิ่งที่มากกว่าอยู่ต่อๆ ไป ซึ่งมันไม่มีความสุข

เคยหนีจากมัน คือได้เข้าไปช่วยงานในกระทรวงฯ ช่วงหนึ่ง แต่ก็รู้สึกว่าไม่ใช่เรา มันไม่สนุก ไปเรียนรู้ชีวิตและอยู่กับชาวบ้านดีกว่า

สิ่งสำคัญที่ผมได้รับกลับมา คือการได้เรียนรู้ชีวิต และพบว่าทุกคนมีคุณค่าความเป็นมนุษย์เท่ากัน แต่โอกาสไม่เท่ากัน ซึ่งทำให้ผมเข้าใจชีวิตมากขึ้น เข้าใจความรู้สึกของมนุษย์มากขึ้น”  

คุณหมอเฉิดพันธุ์ยอมรับว่าเคยคิดท้อหรือเหนื่อยกับปัญหาอยู่บ้าง แต่ด้วยความรู้สึกว่าตนเองยังมีคุณค่าต่อพื้นที่ จึงทำให้คุณหมอยังยืนยันที่จะอยู่ต่อไป

แม้ที่ผ่านมาความคิดที่จะสร้างระบบสาธารณสุขและโรงพยาบาลในฝันของคุณหมอเฉิดพันธุ์จะยังทำได้ไม่เต็มร้อยอย่างที่อยากให้เป็น ยังมีสิ่งท้าทายและสิ่งที่ต้องเรียนรู้อีกมาก แต่ 17  ปีที่ผ่านมา ก็ไม่เคยทำให้ “ไฟ” แห่งอุดมการณ์ความมุ่งมั่นของคุณหมอมอดดับไป  

[Sasinand]

เรียนคุณหมอ

นับถือมากๆค่ะ หายากมาก เป็นคนในอุดมคติดิฉันจริงๆ