แนวทางการใช้ประโยชน์พื้นที่ชายทะเลอย่างยั่งยืน
โดย ปิยาภรณ์ จงพงษา
ข่าวสารสิ่งแวดล้อมภาคใต้ ปีที่ 13 ฉบับที่ 3 ก.ค.-ก.ย. 2545
หาดทรายและชายฝั่งนาทับ-เกาะแต้ว พังทลาย (ภาพ: พ.ค. 2556)
มีคำถามมากมายว่า เราจะใช้พื้นที่ชายทะเลได้อย่างไร จึงจะเหมาะสมและยั่งยืน คำตอบจึงอยู่ที่ว่า เราเข้าใจ ธรรมชาติของชายฝั่งทะเลมากน้อยแค่ไหน นั่นคือ จะต้องเข้าใจว่าชายหาดนั้นเป็นส่วนที่ธรรมชาติสร้างขึ้นมา เพื่อทำหน้าที่ป้องกันคลื่นลมโดยเฉพาะ การรบกวนหรือรุกล้ำชายหาด จะทำลายพื้นที่ชายฝั่งทันที โดยไม่อาจ หลีกเลี่ยงได้
แนวทางการใช้ประโยชน์จากพื้นที่ชายทะเลที่เหมาะสมนั้น มีข้อแนะนำดังนี้
๑. ต้องไม่ถมที่ลงบนชายหาด หรือทำโครงสร้างทึบ เพื่อการจอดเรือ หรือทำจุดชมวิวพักผ่อน เพราะนั่น เท่ากับว่า เราเจตนาเปลี่ยนแปลงภูมิประเทศชายฝั่งอย่างถาวร ถ้าจำเป็นเราควรเลือกทำเป็นโครงสร้างแบบ โปร่ง ดังแสดงในรูป โครงสร้างแบบนี้จะมีผลกระทบ ต่อการเคลื่อนที่ของทรายชายหาดอยู่บ้าง แต่ไม่ฉับพลัน
ตัวอย่างการใช้ชายหาดอย่างยั่งยืน
๒. ต้องไม่ปลูกสร้างอาคาร หรือ สิ่งก่อสร้างอำนวยความสะดวกอื่นๆชิดริมหาด เนื่องจากพื้นที่ชายฝั่งจัดเป็น บริเวณที่มีการรุกและรับกับคลื่นลมตลอดเวลา บางปีหาดงอกเพิ่ม บางปีหาดแหว่งเว้าไป เอาแน่นอนไม่ได้ จำเป็นจะต้องกันพื้นที่ไว้เป็นโซนกันชน ดังแสดงในรูป หากละเลยข้อระวังนี้อาคารต่างๆจะเสียหาย แล้วก็ไป โทษคลื่นลมอีก และตามมาด้วยการสร้างกำแพงกันคลื่น ก็จะเกิดความเสียหายถาวรต่อชายฝั่งถาวร ดังที่ได้ กล่าวแล้วในข้อที่ ๑
การสร้างลานจอดรถและสาธารณูปโภคล้ำแนวชายหาดชลาทัศน์ อ.เมืองสงขลา (ภาพ 2552)
๓. ต้องหลีกเลี่ยงการสร้างเขื่อนหรือกำแพงกันคลื่นอย่างเด็ดขาด แต่ให้เลือกใช้การป้องกันแบบธรรมชาติ เสมอ นั่นคือ ถ้าจำเป็นต้องสร้างกำแพงกันพายุ ก็ต้องให้แนวกำแพงนั้นอยู่หลังแนวไม้ธรรมชาติที่อยู่ริมชาย ฝั่ง ดังแสดงในรูป และถ้าให้ดีก็ปลูกพืชพรรณชายหาด เช่น สน ผักบุ้งทะเล หญ้าชายหาด โดยการปลูกใน ตอนแรกนั้น อาจต้องมีเทคนิคช่วยพยุงต้นพืชร่วมด้วย
การถมถนนประชิดริมฃายหาดที่บ้านบ่อตรุ อ.ระโนด จ.สงขลา (ภาพ 2554)
การใช้หาดทรายอย่างยั่งยืน
การเปลี่ยนหาดทรายเป็นกำแพงเป็นการใช้หาดทรายที่ไม่ถูกต้อง
แถว ๆ บ้านคุณมะเดื่อก็มีแนวชายหาดแบบนี้จ้ะ
ขอให้หาดทรายทุกๆแห่งมีความสวยงาม ไม่ถูกทำลาย สิ่งเลวร้ายขอให้มีแค่ที่สงขลาแห่งเดียว ก้มากเกินพอแล้ว