ทำวัตรเช้า ทำวัตรเย็น
การทำวัตรเช้า-เย็น เป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่มีมานานแล้ว โดยเราถือเอารูปแบบการเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าของพระภิกษุในสมัยพุทธกาลมาเป็นการทำวัตรเช้าเย็น คือเมื่อเข้าเฝ้าพระภิกษุเหล่านั้นก็จะได้รับฟังพระโอวาทจากพระพุทธองค์โดยตรง ฟังแล้วใคร่ครวญพิจารณา เข้าใจ ได้ความรู้เชิงปริยัติแล้วนำสู่การปฏิบัติ จนเกิดปฏิเวธได้ผลเป็นความสุขใจไร้ทุกข์
ต่อมาเมื่อพระพุทธองค์ปรินิพพานแล้ว พระมหาเถระทั้งหลายก็ทำหน้าที่สาธยายหลักธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้าให้พระภิกษุสามเณรที่เป็นลูกศิษยฺ์ลูกหาฟัง ทำเหมือนกับว่าพระพุทธองค์ยังทรงพระชนม์อยู่ตลอดกาล พระในรุ่นต่อๆ มาก็ถือเอาธรรมเนียมปฏิบัตินี้สืบต่อกันมา จนกลายเป็นการทำวัตรเช้าเย็น
การทำวัตรเช้าเย็นจะมีอยู่ ๕ ส่วนหลักๆ คือ ๑. ส่วนของการแสดงความนอบน้อม เช่น โย โส ภะคะวา ฯ นะโม ตัสสะ ฯ ๒. ส่วนของการกล่าวสรรเสริญเทิดทูนพระรัตนตรัย เช่น อิติปิโส เป็นต้น ๓. ส่วนที่เป็นหลักคำสอนที่เราเรียกว่าพุทธมนต์ เช่น อะตีตังนานวาคะเมยยะ ฯ ๔. ส่วนของการแผ่เมตตา เช่น อิมินา ปุญญะกัมเมนะ และ ๕. ส่วนของการขอขะมาต่อพระรัตนตรัย และข่วงแก้วอาราม (ส่วนนี้พบว่ามีการใช้เฉพาะภาคเหนือตอนบนเท่านั้น) ซึ่งเราเรียกบทนี้ว่า วันทาหลวง และต้องท่องเป็นทำนองแบบเหนืออย่างเดียว
จะเห็นว่า การทำวัตรเช้าเย็น ผู้สวดจะได้ทั้ง ศีล สมาธิ และ ปัญญา คือ การตั้งกายสำรวมวาจาเพื่อการสวดเรียกว่ามีศีล เพราะตั้งใจสวดจึงเกิดสมาธิ และเมื่อสวดพุทธมนต์บทต่างๆ ก็ทำให้เกิดปัญญาความรู้ นี่เรียกว่าได้ไตรสิกขาอย่างครบถ้วน
นอกเหนือจากนั้นแล้ว เรายังได้แผ่เมตตาและแบ่งส่วนบุญกุศลไปให้กับญาติโยมที่ได้อุปถัมภ์วัดวาอารามพระศาสนาทั้งจากที่ใกล้และที่ไกล ให้ญาติโยมเหล่านั้นได้มีส่วนในกุศลอันงดงามด้วย มิเพียงเท่านั้น บทแผ่เมตตายังขยายไปสู่สรรพสัตว์ทั้งหลายทั่วขอบฟ้าจักรวาฬแบบไม่มีขีดจำกัด แผ่เมตตาให้กับผู้คนทั้งหลายอย่างไม่เลือกขั้วสี เป็นเมตตาและความรักที่ไร้พรมแดน และยังแผ่ให้กับสภาพแวดล้อมดินฟ้าอากาศ เทวบุตรเทวธิดาทั้งหลายก็ได้รับความรักกันอย่างถ้วนทั่ว
บทสรุปของการทำวัตรก็คือ การได้สร้างศีล สมาธิ ปัญญา ให้เกิดแก่ผู้สวดเอง เมื่อผู้สวดได้กุศลอันดีงามแล้วก็ยังคิดถึงผู้อื่น ไม่ลืมที่จะแผ่ผายยายบุญให้ด้วย นี่เรียกว่าน้ำใจงามจริงๆ
อยากจะรณรงค์คนไทยทั่วทั้งประเทศว่า "เรามาทำวัตรเช้า-เย็นกันเถอะ สันติสุขจะเป็นของเรา สันติภาพจะเป็นของโลก" สาธุ
ศาสนาคริสต์ก็มีทำวัตรเช้า เย็น ค่ำ เช่นเดียวกันค่ะพระอาจารย์
ขอให้เราแต่ละฝ่ายเข้าถึงหัวใจของแต่ละศาสนา สันติสุขก็จะเป็นของเรา สันติภาพก็จะเป็นของโลก ขอบคุณที่มาเยือนนะ