“บ้านท่าตะเภา” ตัวเมืองชุมพรในปัจจุบัน

• ตัวเมืองชุมพรในปัจจุบันตั้งอยู่ติดริมแม่น้ำท่าตะเภา ที่บ้านท่าตะเภา แต่เดิมสันนิษฐานว่าตัวเมืองชุมพรน่าจะตั้งอยู่แถววัดประเดิม ตำบลตากแดด และย้ายมาตั้งอยู่แถวตำบลท่ายาง แล้วจึงย้ายมาที่บ้านท่าตะเภา สาเหตุที่ย้ายเมืองบ่อยอาจมาจากในอดีตชุมพรเป็นเมืองหน้าด่านเกิดศึกสงครามบ่อยครั้ง ทำให้บ้านเมืองเสียหายและชาวบ้านก็พากันหนีเข้าป่า การสร้างบ้านเรือนให้มั่นคงแข็งแรงในขณะที่ต้องเผชิญกับศึกสงครามนั้นทำได้ยาก อีกประเด็น คือ พื้นที่จังหวัดชุมพรประสบกับอุทกภัยและวาตภัยบ่อยครั้ง ซึ่งในแต่ละครั้งจะทำให้หน่วยงานราชการและบ้านเรือนราษฎรจะได้รับความเสียหายอย่างมากยากแก่การฟื้นฟูจึงทำให้ต้องย้ายที่ตั้งเมืองบ่อยๆ ก็เป็นได้

• ตัวเมืองในปัจจุบันเดิมเป็นทุ่งนา แต่เมื่อมีคนเข้ามาอยู่อาศัยก็มีการปรับปรุงพื้นที่ สร้างสถานที่ราชการและบ้านเรือนประชาชน ในสมัยรัชกาลที่ ๕ พื้นที่ที่คนอยู่อาศัยหนาแน่น คือ บริเวณถนนปรมินทรมรรคาเนื่องจากเป็นพื้นที่ติดริมแม่น้ำท่าตะเภา ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมของคนในอดีต บริเวณนั้นยังเป็นที่ตั้งของสถานที่ราชการ  เช่น ศาลากลางจังหวัด ที่ว่าการอำเภอเมืองบ้านเจ้าเมืองชุมพร และเรือนจำ เป็นต้น เป็นที่ตั้งของวัดสำคัญที่อยู่คู่กับเมืองชุมพร คือ วัดชุมพรรังสรรค์ และวัดสุบรรณนิมิต ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองในปี พ.ศ.๒๔๘๔ ทหารญี่ปุ่นได้ขึ้นบกที่จังหวัดชุมพรและต้องการใช้ชุมพรเป็นทางผ่านไปยังพม่า ในช่วงเวลานั้นพื้นที่บ้านท่าตะเภาบางส่วนได้รับความเสียหายจากการทิ้งระเบิดทางอากาศ อย่างที่วัดชุมพรรังสรรค์ซึ่งอยู่ติดกับทางรถไฟในช่วงที่จะข้ามแม่น้ำท่าตะเภาได้รับความเสียหายเป็นอันมาก ตัวเมืองท่าตะเภายังต้องประสบกับภัยทางธรรมชาติ คือ วาตภัยและอุทกภัยบ่อยครั้ง อย่างเช่นพายุที่เกิดขึ้นในปี พ.ศ.๒๔๗๒ และพายุใต้ฝุ่นเกย์ในปี พ.ศ.๒๕๓๒

• จากที่กล่าวมาจะเห็นว่าตัวเมืองชุมพร หรือ “บ้านท่าตะเภา” เป็นย่านเมืองเก่าที่อยู่คู่กับชาวชุมพรมานาน ยังคงมีวัดและบ้านเรือนเก่าๆ เหลือออยู่ให้เห็นในปัจจุบัน ชาวชุมพรจึงควรช่วยกันอนุรักษ์สิ่งเหล่านี้ให้ยังคงอยู่ต่อไป

• 
  

ที่มาของข้อมูล   


วิสันธนี โพธิสุนทร. พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ชุมพร. กรุงเทพ: อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, ๒๕๔๒.

[ดร. จันทวรรณ ปิยะวัฒน์]

ในที่สุดเดือนที่แล้วก็ได้ไปแวะพิพิธภัณฑ์ชุมพรมาแล้วค่ะ เสียดายไม่ได้เข้าไปในห้องสงครามโลกครั้งที่ 2 พอดีลูกกลัวชุดทหารญี่ปุ่นค่ะ :)