การแลกเปลี่ยนเรียนรู้นั้นเกิดได้ทุกที่ ถ้ามีการคนสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็น ไม่ว่าในโรงเรียน ที่ทำงาน ที่บ้าน หรือแม้แต่การทานอาหารร่วมกัน จากประสบการณ์ไม่ว่าจะแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่ไหน วิธีการที่จะช่วยกระตุ้นให้มี การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้ดี เกิดขึ้นได้จากปัจจัยดังต่อไปนี้ครับ
1. เริ่มจาก เรื่องที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ต้องเป็นเรื่องที่ทุกคน มีความรู้ มีความสนใจ มีประสบการณ์ร่วมกัน ดังนั้นจะแลกเปลี่ยนเรื่องอะไร ก็เชิญผู้ที่เกี่ยวข้องในเรื่องนั้น สังเกตง่ายๆ เวลาเซียนต่างๆ คุยกันไม่ว่า เซียนพระ เซียนมวย แม้กระทั่ง เซียนหวย มาแชร์กัน คุยทั้งวันก็ไม่หมด นั่นเพราะแต่ละคนต่างมีข้อมูลนั่นเอง
2. จำนวนผู้ที่แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ควรพอดีไม่มากหรือน้อยไป ให้พูดคุยได้ทั่วถึง ซึ่ง 5-10 คน ถือว่ากำลังดี ที่ทำให้การแลกเปลี่ยนได้บรรยากาศของการสนทนา สบตา ใกล้ชิด และทั่วถึง แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับสถานที่และวัตถุประสงค์ของผู้จัด เช่นในบางเรื่องอาจต้องการข้อมูลที่หลากหลายอาจเพิ่มได้แต่ไม่ควรเกิน 15 คน เพราะจะทำให้วงสนทนาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ใหญ่เกินไป แต่ละคนจะพูดได้ไม่เต็มที่ ยิ่งกรณีที่มีเวลาจำกัด และทำให้เกิดความห่างเหิน ถ้ามาจากต่างที่ บางทีชื่อก็จำกันไม่ค่อยได้ ดังนั้นกรณีที่มีคนมากอาจแบ่งเป็นกลุ่มย่อย ไม่ให้ใหญ่เกินไป
3. บรรยากาศในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้นั้นเป็นสิ่งสำคัญ ต้องสร้างให้เกิดบรรยากาศของความเป็นมิตร อยากสนทนา ไม่ใช่สร้างบรรยากาศของการเลิกราหรือศัตรู โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำเข้าสู่การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ผู้นำต้องสร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลาย มีสีหน้าเป็นมิตร ยิ้มแย้ม รู้จักทักทาย ใช้อารมณ์ขัน ยิ่งหาข้อมาชื่นชมกันก่อนได้จะดีมาก เพราะจะช่วยให้ผู้ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ลดความกังวล ความตื่นเต้น ความประหม่าต่างๆ เกิดความมั่นใจที่จะสนทนาแลกเปลี่ยน
4. กติกานั้นต้องมี ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ซึ่งมีผู้เข้าร่วมร่วมกันหลายคน ถ้าไม่มีการกำหนดกติกา อาจทำให้วงสนทนาแลกเปลี่ยนนั้น กลายเป็นวงนกกระจอกแตกรัง คุยกันแบบไม่มีใครฟังใคร ดังนั้นต้องมีการชี้แจงให้สมาชิก ต้องเป็นผู้ฟังที่ดี ระวังมีการโต้แย้ง เวลามีสมาชิกพูด แต่ชื่นชมได้บ้าง พยามยามให้สมาชิกทุกคนได้พูด เพื่อให้เกิดการแลกเปลี่ยนข้อมูลได้มากที่สุด
5. อย่าลืมสรุปประเด็น ต่างๆที่ ได้ เพื่อนำไปขยายผลต่อ ดังนั้นต้องกำหนดให้มีผู้บันทึกประเด็นสำคัญต่างๆ ที่ได้จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อนำไปพัฒนางานในด้านนั้นๆ
สิ่งสำคัญ ในการสนทนาแลกเปลี่ยน รูปแบบบรรยากาศที่ไม่ตึงเครียด มีความเป็นมิตร ไม่จับผิด หรือโต้แย้ง สมาชิกทุกคนสนใจ กระหายที่จะฟัง จะกระตุ้นให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ได้เป็นอย่างดี และที่ไม่ควรลืมก็คือ วงสนทนาแลกเปลี่ยนที่มีอารมณ์ขัน จะทำให้บรรยากาศการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันนั้นมีความสุขครับ
สวัสดีค่ะน้องชำนาญ
ชอบบทความนี้ ขอบคุณมากค่ะ
และแถมท้ายแลกเปลี่ยนด้วยรักและมิตรภาพค่ะ
ไม่เจอกันนานมากนะคะ น้องชาย ปีใหม่ปิกบ้านเมืองเหนือก่อเจ้า ขอบคุณที่มาแบ่งปันการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ที่ดีๆ นะคะ ต้องล้อมวงกันในกลุ่มที่พูดเรื่องราวที่แนวเดียวกันและมีมิตรภาพแบบคุณอุ้มบอกไว้
สวัสดีค่ะ
มาชื่นชมให้กำลังใจค่ะ
ชอบทุกข้อเลยนะครับพี่ชำนาญ...โดยเฉพาะบททิ้งท้าย...เพราะการประชุมหลายครั้ง...มักตึงเครียดครับ...เพราะมีการชมจนลอยได้....หรือติแทบจมดิน...ในการประชุมเดียวกันครับ....ถ้าเปลี่ยนทั้งสองอย่างให้เป็นพลัง โดยเคล็ดห้าข้อจะดีมากๆ ครับ...พี่ชำนาญสบายดีนะครับ
ขอบคุณเทคนิคดีๆ มากค่ะท่าน