จริยธรรม, มนุษยธรรม, คุณธรรม และ ยุติธรรม ความเหมือนที่แตกต่าง

“จริยธรรม” (Ethics) มาจากคำว่า จริย กับ ธรรมะ จริย หมายถึง ความประพฤติ กิริยาที่ควรประพฤติ ธรรมะหมายถึง คุณความดี คำสั่งสอนในศาสนา หลักประพฤติปฏิบัติในศาสนา ความจริง ความยุติธรรม ความถูกต้อง กฎเกณฑ์  กฎหมาย สิ่งของทั้งหลาย  จริยธรรม หมายถึง ความถูกต้องดีงาม 

“คุณธรรม”(Virtue/ Merit) มาจากคำว่า  คุณ กับ ธรรมะ เป็นคุณงามความดีที่เป็นธรรมชาติก่อให้เกิดประโยชน์ต่อตนเองและสังคม หากประพฤติปฏิบัติอย่างสม่ำเสมอก็จะเป็นสภาพคุณงามความดีทางความประพฤติและจิตใจของผู้นั้น

“มนุษยธรรม”( Humanity) ประกอบด้วยคำว่า มนุษย์ กับ คำว่า ธรรม แปลว่า ธรรมของมนุษย์ หมายถึง ธรรมะที่ผู้ที่เป็นมนุษย์ควรมีประจำใจ มีความเห็นใจต่อเพื่อนมนุษย์ 

“ยุติธรรม” (Justice) แบบแยกศัพท์เป็น ยุติ กับ ธรรม” จะพบว่า “ยุติ” มาจากคำว่า “ยุตติ” ใน  ภาษาบาลี ซึ่งแปลว่า "ชอบ" หากนำไปผสมกับคำว่า "ยุติธรรม" สามารถแปลได้ว่า "ความชอบธรรม" 

จากที่กล่าวมาข้างต้นคำว่าจริยธรรม, มนุษยธรรม, คุณธรรม และ ยุติธรรม ล้วนมีเป้าหมายเพื่อการควบคุมตนเอง และส่งผลต่อพฤติกรรมของบุคคลนั้นส่วนในด้านความแตกต่างนั้น คำว่า “คุณธรรม” โดยความหมายแล้วจะมีความหมายใกล้เคียงกับคำว่า “จริยธรรม” ซึ่งหมายถึงธรรมที่เป็นข้อประพฤติปฏิบัติ ศีลธรรม กฎศีลธรรม ที่เป็นความดีความงาม เป็นสิ่งที่ควรกระทำ โดยปกติเรามักจะคิด ว่า “จริยธรรม” และ “คุณธรรม” เป็นสิ่งเดียวกัน คือ เป็นความดีความงามเป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติ อย่างไรก็ตามเมื่อนำคำ 2 คำนี้ ไปเทียบเคียงกับภาษาอังกฤษ จะพบว่า คำว่า คุณธรรม จะตรงกับคำภาษาอังกฤษว่า “Merit” ส่วนคำว่า จริยธรรม จะตรงกับคำภาษาอังกฤษว่า “Ethics” เมื่อพิจารณาจากความหมายตามคำ “Merit” เป็นคุณสมบัติภายในของบุคคลแต่ละคน ในทางสังคมวิทยาและจิตวิทยา “คุณธรรม” เป็นสภาวะที่บุคคลมีอยู่ในตนโดยกำเนิดและโดยการขัดเกลาทางสังคม ส่วน“มนุษยธรรม” ก็เช่นเดียวกันกับ “คุณธรรม” ที่มนุษย์ควรมีประจำใจ เพื่อให้มีความเห็นใจต่อเพื่อนมนุษย์ด้วยกันไม่ทำร้ายกัน ส่วนจริยธรรมจึงเป็นสิ่งที่อยู่ภายนอกเป็นเครื่องมือที่ใช้เป็นแนวทางในการสร้างความมีคุณธรรมให้กับบุคคล กล่าวคือ เป็นแนวทางที่ผู้ปฏิบัติ และ “ยุติธรรม” เป็นแนวคิดที่เกี่ยวกับความถูกต้องอย่างเป็นธรรม ที่สัมพันธ์กับ “จริยธรรม” ที่ยึดถึงเหตุผล กฎหมาย กฎธรรมชาติ ศาสนา และความเสมอภาค