อิเหนาชมดง
ประวัติอิเหนาชมดง
ในปลายรัชกาลที่ ๕ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ทรงปรับปรุงบทละครเรื่องอิเหนา ตอน ตัดดอกไม้ฉายกริช เพื่อแลดงเป็นละครดำดึกดำบรรพ์ เนื้อเรื่องกล่าวถึงอิเหนา สังคามาระตา พร้อมพี่เลี้ยง และเสนากิดาหยัน พากันเที่ยวป่า และได้พบนางยุบลค่อมที่พลัดหลงกับหมู่นางกำนัลขณะออกไปหาดอกลำเจียกถวายนางบุษบา ทรงนำเพลงแม่ศรีของเก่าซึ่งเดิมเป็นเพลงพื้นเมืองที่ขับร้องในการแสดงละครมาแต่งขยาย และสอดแทรกเสียงนก เสียงไก่ ให้เข้ากับทำนองร้อง และดนตรีอย่างสนิทสนมกลมกลืน เรียกชื่อว่าเพลงแม่ศรีทรงเครื่อง นักดนตรีนิยมเรียกกันว่า “ตับนก” นับเป็นเพลงไทยเพลงแรกที่สอดแทรกเสียงสัตว์ให้เข้ากับทำนองเพลง
สำหรับกระบวนท่ารำของอิเหนา และสังคามาระตา มีมาแต่เดิม ครูศิริวัฒน์ ดิษยนันทน์ รับถ่ายทอดมาจากปรมาจารย์ด้านนาฏศิลป์ไทย และนำมาถ่ายทอดให้กับศิษย์ของกรมศิลปากรและบรรดาศิลปิน มักเรียกการแสดงชุดนี้ว่า “อิเหนาชมดง”
