“ประชาสังคม” กับ การพัฒนาและจัดการระบบสุขภาพ
บรรยาย : ผศ.ดร.ปัตพงษ์ เกษสมบูรณ์
ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
ประชาสังคม(Civil society) หรือสังคมอารยะ เป็นโครงสร้างที่ช่วยเติมเต็มระหว่างบทบาทของภาครัฐและเอกชนในสังคม ประชาสังคมจะรวมกลุ่มกันทำงานในรูปต่างๆเช่น ชมรม สมาคม สหกรณ์ มูลนิธิ ชุมชน ประชาคม หรือชื่อใดอื่น การรวมกลุ่มกันทำงานทำให้เกิดพลังงานทางสังคม ในการเอาชนะอุปสรรคที่ยากๆอาทิ การช่วยมองลักษณะที่ชอบด้วยกฎหมาย พัฒนานโยบาย สร้างความโปร่งใสและการยอมรับ และเน้นย้ำให้เห็นแนวโน้มของปัญหา ตัวอย่างการศึกษาใน 36 ประเทศ มีการจ่ายค่าแรงให้กับคนทำงาน 56% ขณะที่จ่ายให้อาสาสมัคร 44% แสดงให้เห็นว่า บทบาทของประชาสังคมมีส่วนในการจัดการองค์กรใกล้เคียงกับคนที่ทำงานในองค์กร
บทบาทของประชาสังคม ในการจัดการระบบสุขภาพได้แก่
1) การจัดบริการสุขภาพ เช่น การเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดบริการ การอำนวยความสะดวกในการปฏิสัมพันธ์กับชุมชนการช่วยแจกจ่ายวัสดุอุปกรณ์ เช่น ถุงยางอนามัย condom การช่วยสร้างให้คนตระหนักและทำงานสนับสนุนด้านสุขภาพ
2) การส่งเสริมสุขภาพและแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร เช่น การเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ การให้ข้อมูลสร้างทางเลือกด้านสุขภาพ การสร้างและใช้ข้อมูลวิจัยสุขภาพ และช่วยเปลี่ยนแปลงทัศนคติในสังคม
3) การกำหนดนโยบาย เช่น เป็นผู้แทนของสาธารณะและความสนของคนในชุมชน ช่วยประชาสัมพันธ์ความเสมอภาคของนโยบายความเท่าเทียม
4) มีส่วนร่วมในการกระจายและสนับสนุนทรัพยากร เช่น การสนับสนุนการเงิน การร่วมจ่าย
5) และการติดตามควบคุมกำกับคุณภาพและตอบสนองความต้องการของประชาชน เช่น การช่วยเป็นปากเป็นเสียงให้คนกลุ่มผู้ด้อยโอกาส ปกป้องสิทธิของผู้ป่วย อำนวยความสะดวกข้อที่ประชาชนไม่พอใจหรือเรียกร้อง
ตัวอย่างประชาสังคม ที่ทำงานเพื่อสุขภาพ เช่น Tzu Chi Buddhist Foundation ที่ช่วยสร้างสถานพยาบาลไว้หลายแห่ง และกลุ่มแยกขยะฉือจี้ ในระเทศไต้หวัน เป็นต้น
อลิสา/ สรุป
บทความดี มีประโยชน์
ทุกจังหวัด ภาคประชาสังคมจัดการตนเองด้านสุขภาพ แต่ละพื้นที่ แต่ละประเด็น
ขอบคุณสำหรับทุกควมเห็นค่ะ และรู้สึกชื่นชมกระบวนการประชาสังคม ที่่ปัจจุบันมีบทบาทอย่างมากในการพัฒนาประเทศไทย