บันทึกวาระสี่เดือนของมอส.ตอน ๒ : ใครละเมิดใคร ใครได้เปรียบ ใครเสียเปรียบ
๒.ใครละเมิดใคร ใครได้เปรียบ ใครเสียเปรียบ
เป็นที่ทราบดีว่านิติรัฐมีลักษณะสำคัญคือมีการแบ่งแยกอำนาจและประกันสิทธิเสรีภาพของราษฎร โดยเฉพาะการประกันสิทธิขั้นพื้นฐานของราษฎร เช่น สิทธิในชีวิต ร่างกาย และทรัพย์สิน การคุ้มครองสิทธิดังกล่าวให้เป็นรูปธรรม ฝ่ายบริหารมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะกำหนดนิติสัมพันธ์ทางกฎหมายมหาชนระหว่างรัฐกับเอกชนให้ชัดเจน การรับรองสิทธิสถานะบุคคลให้มีตัวตนในสายตาของกฎหมายถือเป็นการประกันสิทธิขั้นพื้นฐานว่าบุคลคลที่เป็นราษฎรของรัฐไทยจะได้รับสิทธิตามกฎกฎหมายอื่นๆและบริการสาธารณะอย่างไรบ้าง เช่น สิทธิในการศึกษา สิทธิในการเดินทาง เสรีภาพในการประกอบอาชีพ สิทธิในการมีส่วนร่วมทางการเมือง เป็นต้น และโดยที่ระบบทะเบียนราษฎรของรัฐไทยนั้นได้แบ่งประเภทของราษฎรไว้หลายประเภทตามข้อเท็จจริงของการมีสิทธิในสัญชาติและสิทธิในการมีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักรดังนั้นรัฐไทยจึงมีหน้าที่ต้องรับรองสิทธิสถานะบุคคลของราษฎรไทยอย่างถูกต้อง ด้วย
ในความหมายดังกล่าวการที่ส่วนราชการของรัฐไทยละเว้นปฏิบัติหน้าที่ไม่ยอมรับรองสิทธิในคนชาติของราษฎรที่มีข้อเท็จจริงการเป็นคนไทย(หรือแม้แต่การปฏิบัติหน้าที่ล่าช้าเกินสมควร) ก็ถือเป็นการละเมิดสิทธิของราษฎรไทยเหมือนกัน จากที่พบเจอในพื้นที่ส่วนใหญ่ก็คือการที่คนมีสิทธิในสัญชาติไทยแต่ไม่ได้รับการจดทะเบียนการเกิดเป็นคนสัญชาติไทยหรือเป็นคนสัญชาติไทยแต่ไม่ได้รับการเพิ่มชื่อเข้าทะเบียนบ้าน(ท.ร.๑๔) เป็นต้น การละเมิดดังกล่าวนอกจากเกิดจากการไม่ปฏิบัติหน้าที่ของส่วนราชการและความไม่รู้กฎหมายของชาวบ้านด้วย
จากการพบเจอกับปัญหา ชาวบ้านของอำเภออุ้มผางนอกจากเป็นคนสัญชาติไทยแล้ว ส่วนใหญ่ยังเป็นกลุ่มชาติพันธุ์กระเหรี่ยงที่อาศัยอยู่ในพื้นที่มาตั้งแต่เก่าก่อน มีภาษา ขนบธรรมเนียม จารีตประเพณีเป็นเป็นของตัวเอง ชาวบ้านกลุ่มนี้เองอาจตกหล่นจากการสำรวจทางทะเบียนราษฎรในการจัดทำระบบทะเบียนของรัฐไทยในสมัยก่อนเนื่องจากเป็นพื้นที่ห่างไกลจากส่วนกลาง(รวมถึงในบางช่วงเวลาอำเภออุ้มผางเป็นพื้นที่ฐานที่มั่นของพรรคคอมมูนิสต์แห่งประเทศไทยด้วย) คนกลุ่มนี้อาจได้รับการบันทึกในระบบทะเบียนราษฎรไทยว่าเป็นบุคคลต่างด้าว หรือคนบางกลุ่มก็เป็นคนต่างด้าวที่อพยพมาจากฝั่งรัฐพม่าเข้ามาอาศัยอยู่ตามพื้นที่แถบหมู่บ้านชายแดนของอำเภออุ้มผาง เช่น หมู่บ้านเปิ่งเคิ่ง หมู่บ้านแม่จันทะ ต.แม่จัน,หมู่บ้านเดลลอคี หมู่บ้านหนองหลวง ต.หนองหลวง เป็นต้น เพราะการเดินทางเข้ามายังรัฐไทยได้ทำได้ง่ายมากเนื่องจากบางหมู่บ้านซึ่งเป็นพื้นที่ติดกับชายแดนสามารถเดินทางเข้าออกทำได้โดยง่าย ไม่มีการกวดขันเคร่งครัด ทำให้กลุ่มคนเหล่านี้เข้ามาอาศัยอยู่ในรัฐไทยโดยไม่มีเอกสารรับรองสถานะบุคคลตามกฎหมายคนเข้าเมืองด้วย ชาวบ้านเหล่านี้จะไม่ได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐาน บางคนก็พูดภาษากลางไม่ได้ ทำให้ไม่รู้ถึงสิทธิและหน้าที่ของตนเองตามกฎหมายเลย เฉพาะในส่วนกฎหมายว่าด้วยสัญชาตินั้น พบปัญหาเช่น
๑.บ้างก็รู้ว่าตนเองอาศัยอยู่ในรัฐไทยมาตลอดแต่เมื่อทางอำเภอเข้ามาจัดทำทะเบียนเอกสารใดๆก็รับเอกสารตามนั้นโดยไม่รู้ว่าเอกสารนั้นเป็นทะเบียนประวัติบุคคลบนพื้นที่สูงไม่ใช่ทะเบียนบ้าน
๒.บ้างก็ไม่ทราบว่าจะต้องแจ้งการเกิดลูกตามกฎหมายทะเบียนราษฎรด้วย(ชาวบ้านส่วนใหญ่มีภูมิลำเนาอยู่ห่างไกลจากสำนักทะเบียนอำเภออุ้มผางมาก การคมนาคมยากลำบากโดยเฉพาะในฤดูฝน ทำให้ชาวบ้านไม่สามารถเดินทางไปแจ้งการเกิดได้) หรือ
๓.บ้างรู้ว่าตนเองมีบัตรประจำตัวแล้วก็นึกว่าเป็นบัตรประจำตัวของคนสัญชาติไทย หารู้ไม่ว่าแท้จริงแล้วเป็น เป็นบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน บางครั้งเวลาออกนอกพื้นที่ก็จะโดนกักตัวตามด่านตรวจต่างๆ
ด้วยสภาพเท่าที่พบเจอทำให้รู้สึกว่า ชาวบ้านจะตกเป็นฝ่ายเสียเปรียบอยู่เสมอเนื่องจาก
๑.ความไม่รู้กฎหมายโดยเฉพาะกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนราษฎรที่มีความเป็นกฎหมายเทคนิกอยู่สูงมาก ประกอบกับมีกฎหมายลูกที่ออกมามากมายซึ่งกำหนดวิธีการเฉพาะไว้ ทำให้ชาวบ้านที่อ่านไม่ออก เขียนไม่ได้อยู่แล้วไม่รู้ถึงสิทธิหน้าที่ของตนเองได้เลย เว้นแต่จะมีคนบอกกล่าว
๒.จากความไม่รู้กฎหมายดังกล่าวจะทำให้ชาวบ้านเชื่อตามที่ทางส่วนราชการบอกเสมอเวลาตนเองมีข้อโต้แย้งก็จะเชื่อตามส่วนราชการตลอด ทั้งที่การปฏิบัติของเจ้าหน้าที่อาจจะผิดพลาดหรือไม่ถูกต้องก็กลายเป็นว่าชาวบ้านก็รับไปตามนั้น
ความเห็น (1)
ชาวบ้านจะตกเป็นฝ่ายเสียเปรียบอยู่เสมอ.....ๆ......ๆ
ขอบคุณนะคะ