สุภาษิตคำโคลง หมวด ส - อ ขยายความสำนวนสุภาษิต(เขียนเมื่อ พ.ศ.๒๕๔๖)
๒๓๑.เสือสิ้นจวัก
คนที่ฮึกสู้อย่างไม่คิดชีวิต เช่นเดียวกับสุนัขจนตรอก
คับขันจำฮึดสู้ สุดใจ
อาวุธหมดหมดไป ต่อสู้
เล็บหลุดไม่เหลือใด ตะปบ นะพ่อ
จนตรอกหมดหนกู้ กลับกล้าประจัญ
๒๓๒.ใส่ตะกร้าล้างน้ำ
ทำให้หมดมลทิน หมดราคี ใช้กับการทำให้หญิงสาวที่ใจแตกให้ดูเหมือนสาวบริสุทธิ์
หญิงหนีตามหนุ่มเหน้า ในหอ
ยามแม่ตามคืนขอ สู่ห้อง
ปรับปรุงเปลี่ยนแปลงพอ สวยสด แฉล้มแล
รอคู่เคียงนวลน้อง ใหม่ซ้ำอีกหน
๒๓๓.หงิมๆ หยิบชิ้นปลามัน
ลักษณะบุคคลทีมีท่าทางหงิมๆ แต่ความจริงเป็นคนฉลาด มีวิธีเลือกดีๆ ไปได้
ภายนอกสงบให้ ตายใจ
คนนึ่งมิมีใคร ครั่นคร้าม
จริงกลับซ่อนคมใบ มีดบาด เชียวนา
สบเหมาะมิทันห้าม พ่อคว้าดีครอง
๒๓๔.หนังหน้าไฟ
ผู้ที่ได้รับความเดือดร้อนก่อนผู้อื่น เช่น ลูกทำผิด พ่อแม่ต้องเป็นหนังหน้าไฟ
เป็นหนังภายนอกเนื้อ นำกาย
ไฟย่อมเผาละลาย รุ่มร้อน
คือคนรับผิดหมาย ปกปิด ความแฮ
จึงเจ็บจึงความย้อน สู่ผู้ปิดบัง
๒๓๕.หนามยอกหนามบ่ง
ตอบโต้หรือแก้ด้วยวิธีการทำนองเดียว
หนาม ไหนตำยอกเนื้อ ระบบ
ยอก กลับกับหนามคม ออกได้
หนาม คนก่อทุกข์ขม เคืองขัด ฤดีแด
บ่ง แบบเดียวกันให้ รับรู้รสเข็ญ
๒๓๖.หน้าไหว้หลังหลอก
ต่อหน้าทำเป็นดี แต่พอลับหลังก็นินทาหรือหาทางทำร้าย
หน้า ทำดีดั่งล้วน ใจจริง
ไหว้ นอบพิเทาอิง อกอ้าง
หลัง ตลบหลอกเหมือนลิง ลวงล่อ ลิ้นแล
หลอก ด่านินทาบ้าง มุ่งร้ายลับหลัง
๒๓๗.หนุ่มทั้งแท่งกินแตงเถาตาย
หนุ่มบริสุทธิ์ได้แม่ม่ายอายุมากเป็นภรรยา
เกิดเป็นชายหน่อเนื้อ พรหมจรรย์
รักม่ายอายุครัน กว่าเข้า
ใครเห็นต่างขบขัน ตำหนิ หนุ่มนา
แตงเหี่ยวเกินวัยเจ้า รสลิ้มฤๅหวาน
๒๓๘.หมาในรางหญ้า
คนที่หวงแหนสิ่งที่ตนเองกิน หรือไม่ได้ใช้แต่ไม่ยอมให้คนอื่นกินหรือใช้
หมากินปลาเยี่ยงนี้ ครรลอง
ไยเล่าหมายครอบครอง กักหญ้า
เปรียบความเช่นคนปอง ของบ่ ควรเฮย
กักเก็บเป็นของข้า เปล่าได้ใช้ของ
๒๓๙.หมาไล่เนื้อ
คนที่รับใช้ผู้อื่นเมื่อเวลายังทำประโยชน์ให้ได้ ผู้เป็นนายก็เมตตาเลี้ยงดู แต่เมื่อทำประโยชน์ไม่ได้แล้ว ผู้เป็นนายก็ทอดทิ้งไม่ใยดี หรือหาเรื่องลงโทษขับไล่ไสส่ง
มีแรงทำเก่งกล้า เคียงนาย
คอยอยู่แอบชิดกาย ห่อนเว้น
แรงหมดอดสบาย หดหู่ ใจแล
นายเขี่ยถีบอกเร้น อ่อนเปลี้ยเลียแผล
๒๔๐.หมาสองราง
คนที่ทำตัวฝักใฝ่เข้าด้วยทั้งฝ่ายที่ไม่เป็นมิตรกัน โดยหวังประโยชน์เพื่อตนเหมือนนกสองหัว
ผูกมิตรสองอริล้วน หวังผล
คนหนึ่งรีบออกตน ร่วมพ้อง
คนสองคล่องคำจน เขาเชื่อ ใจแล
รางหนึ่งรางสองจ้อง เก็บล้วนผลงาม
๒๔๑.หมาเห่าใบตองแห้ง คนที่เก่งแต่พูด
ใบตองกวัดแกว่งก้าน กรูกราว
หมาสั่นตระหนกหนาว เห่าก้อง
ชนใดขู่ตะคอกราว คนโหด นี้นอ
คือเก่งเพียงคำข้อง หากไร้ฝีมือ
๒๔๒.หมูเขาจะหามเอาคานเข้าไปสอด
คนที่เข้าไปขัดขวางขณะที่ผู้อื่นทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งกำลังจะสำเร็จ
ขัดขวางคนอื่นผู้ รับผล ประโยชน์แล
เขาย่อมขัดเคืองจน เข่นเขี้ยว
พบเห็นสิ่งใดพิกล ควรข่ม ในนา
ขืนขัดขวางเขาเกรี้ยว โกรธแค้นชิงชัง
๒๔๓.หมูไปไก่มา
ลักษณะการถ้อยทีถ้อยอาศัยกันด้วยการให้สิ่งของแลกเปลี่ยน หรือตอบแทนซึ่งกันและกัน
หมู อบมอบแบ่งให้ กินกัน
ไป สู่เรือนเคียงพลัน ก่อเกื้อ
ไก่ ผัดเผ็ดจัดสรร จานแบ่ง ปันนอ
มา แต่ปางบรรพ์เอื้อ แก่ผู้เคียงสถาน
๒๔๔.หยิกเล็บเจ็บเนื้อ
เมื่อกระทำความเดือดร้อนให้แก่คนใกล้ชิดก็จะมีผลกระทบถึงตัวผู้กระทำหรือคนในพวกเดียวกันด้วย
สัมพันธ์ชิดแนบเชื้อ เดียวกัน
คราขุ่นหมองใจพลัน ก่อเชื้อ
ตบตีด่าประจัญ เจ็บร่วม กันแฮ
พงศ์เผ่าคือเล็บเนื้อ ร่วมรู้รับผล
๒๔๕.หวานนอกขมใน
พูด ทำ หรือแสดงให้เห็นว่าดีแต่ในใจกลับตรงกันข้าม
หวาน เคลือบบังปิดไว้ มิเห็น
นอก จิตปิดลำเค็ญ ขุ่นไข้
ขม เข็ดขื่นจำเป็น ปรับชื่น ในแล
ใน หม่นหมองมอดไหม้ บ่ให้ใครเห็น
๒๔๖.หวานเป็นลมขมเป็นยา
คำชมมักไร้สาระ คำติมักเป็นประโยชน์
หวานโลมลมปากไซร้ เสียการ
ชมชื่นเพียงวันขาน เล่ห์ลิ้น
คำติสิสืบสาน วิวัฒ- นาเฮย
เสริมส่งเดินถูกสิ้น ก่อให้เกิดผล
๒๔๗.หวานอมขนกลืน
ตกอยู่ในฐานที่จำเป็นต้องยอมรับ ไม่ว่าจะดีหรือร้ายจะพอใจหรือไม่พอใจ
หวาน ขมจำรับไว้ ถือครอง
อม ใช่ชอบจึงลอง หรอกเจ้า
ขม คอขื่นจำจอง จำรับ ไว้นา
กลืน กลับคอขมเข้า แค่นด้วยจำใจ
๒๔๘.หอกข้างแคร่
คนใกล้ชิด หรือลูกเลี้ยงที่อาจจะคิดร้ายเมื่อไรก็ได้
หอกคมเคียงแคร่ข้าง กับกาย
ลุกนั่งอาจเจ็บตาย ทิ่มเนื้อ
ลูกเลี้ยงอย่าพึงหมาย สัตย์ซื่อ เสมอนอ
วันหนึ่งไฟสุมเชื้อ ตอบโต้ถึงตาย
๒๔๙.หักด้ามพร้าด้วยเข่า ใช้อำนาจบังคับ
ปลอบโยนโอนอ่อนค้อม แหละดี
บังคับจับหักตี ต่อต้าน
พร้าแข็งเขาอาจมี ปริแตก เจ็บแล
สอนสั่งปลอบคนค้าน ว่าให้ใจเย็น
๒๕๐.หัวกระไดไม่แห้ง
มีแขกมาเยี่ยมเยียนอยู่เสมอใช้กับบ้านทีมีลูกสาวสวยหรือผู้มีอำนาจวาสนา
ลูกสาวสวยเสน่ห์ล้ำ เลอชม
ภมรย่อมหมายดอมดม อยู่ใกล้
บารมียิ่งพูนถม ทบท่วม ทวีแฮ
ชนย่อมแวะเวียนให้ แต่ล้วนกำนัล
๒๕๑.หาเหาใส่หัว รนหาเรื่องเดือดร้อนรำคาญมาใส่ตน
เหากัดกินเลือดเนื้อ รำคาญ
หาใส่หัวคือพาน เรื่องร้อน
สุขสงบวิ่งหาการ มาก่อ วุ่นนา
เหาใส่หัวคือต้อน แต่ร้ายมาหา
๒๕๒.เห็นกงจักรเป็นดอกบัว เห็นสิ่งที่ไม่ถูกต้องว่าเป็นสิ่งที่ถูกต้อง
ยาเสพย์ติดสิ่งร้าย เห็นคุณ
วัยรุ่นเสพเมถุน สนุกแท้
บิดาสั่งสอนฉุน เฉี่ยวตอบ โต้นา
เห็นจักรเป็นบัวแม้ ผิดล้วนเห็นงาม
๒๕๓.เห็นช้างขี้ขี้ตามช้าง
ทำเลียนแบบคนใหญ่คนโตหรือคนมั่งมีทั้งๆ ที่ตนไม่มีกำลังทรัพย์หรือความสามารถพอ
คือวาสนาหนึ่งน้อย พอมี นะพ่อ
อวดเด่นดุจเศรษฐี ท่วมท้น
นานวันจ่ายทรัพย์ทวี พูนเพิ่ม หนี้แล
ความกล่าวทุกข์เหลือล้น หากขี้ตามคชา
๒๕๔.เหยียบขี้ไก่ไม่ฝ่อ
หยิบหย่งทำอะไรไม่จริงจัง ไม่เอาการเอางาน
เห็นงานพาลหลีกลี้ หลบงาน
คอยเปลี่ยนผันกิจการ ไป่เว้น
คือใจไม่อาจหาญ คงมั่น กิจแล
ใครเช่นความตามเน้น อย่าได้คอยเสริม
๒๕๕.เหยียบเรือสองแคม ทำทีเข้าด้วยทั้งสองฝ่าย
เหยียบเรือแคมหนึ่งไว้ พอทน ร่างแฮ
แคมหนึ่งหยัดยืนจน มั่นเท้า
สองแคมย่อมสับสน พาร่าง เรือนอ
เลือกหนึ่งเดียวเถอะเจ้า เชื่อไว้คำสอน
๒๕๖.อดเปรี้ยวไว้กินหวาน อดใจไว้ก่อนเพราะหวังสิ่งที่ดีกว่าข้างหน้า
สอนนงรามร่วมรู้ รักนวล สงวนแล
วัยรุ่นวัยเรียนควร ไขว่คว้า
รอวัยที่หอมหวน เสร็จร่ำ การเรียน
ครองคู่ครองเรือนถ้า แต่งต้องประเพณี
๒๕๗.อ้อยเข้าปากช้าง
สิ่งหรือประโยชน์ที่ตกอยู่ในมือแล้วย่อมยากที่จะเอาคืน
อ้อย หวานควาญต่างรู้ เก็บออม
เข้า ปากคชหรือยอม ถ่มบ้วน
ปาก ปะกลิ่นหวานหอม หวงบ่ คายนา
ช้าง เช่นกันพบล้วน หลากอ้อยฤๅคืน
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น