ชุมนุมเพลงตับเรื่องพระลอ (๓)


เพลงตับลาวเจริญศรี หรือตับเจริญศรี หรือตับเรื่องพระลอ สำนวนที่ ๑ 

เพลงตับลาวเจริญศรี ที่ชื่อว่าตับพระลอเพราะเป็นเพลงตับเรื่องที่มีเนื้อเรื่องพระลอ ซึ่งตอนต้นของตับปรับปรุงมาจากบทละครเรื่องพระลอของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว.หลาน กุญชร) ส่วนตอนท้ายปรับปรุงจากบทละครเรื่องพระลอของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ต่อมาเพลงตับพระลอได้ชื่อใหม่ว่าตับลาวเจริญศรี หรือตับเจริญศรี เพราะเนื้อร้องของเพลงลาวเล็กตัดสร้อยซึ่งร้องต่อจากการร้องเกริ่นมีว่า “อายุเยาวเรศรุ่นเจริญศรี พระเพื่อนพี่แพงน้องสองสมร” ตรงคำ “เจริญศรี” เสียงขึ้นสูงจึงลอยเด่นคนจำได้ จึงเรียกชื่อเล่นว่าตับเจริญศรี และตับลาวเจริญศรีในที่สุด ทั้งทำให้เพลงลาวเล็กตัดสร้อยและเพลงลาวเล่นน้ำที่บรรเลงขับร้องติดต่อกัน ได้ชื่อใหม่ว่า  ”เพลงลาวเจริญศรี” อีกด้วย

เพลงตับลาวเจริญศรีประกอบด้วยเพลง ๒ ชั้นสำเนียงลาว (ซึ่งหมายถึงไทยภาคเหนือ มิใช่ไทยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) จำนวน ๘ เพลง ได้แก่เพลงลาวเล็กตัดสร้อย เพลงลาวเล่นน้ำ เพลงลาวกระตุกกี่ เพลงกระแตเล็ก เพลงดอกไม้เหนือ เพลงลาวเฉียง เพลงลาวครวญ และเพลงลาวกระแซ แบ่งเป็น ๒ ตอน ตอนแรก ๔ เพลง ตอนหลัง ๔ เพลง ก่อนเริ่มตอนมีการร้องเกริ่น (ร้องนำก่อนเริ่มบทเพลง) 

บทร้องเพลงตับลาวเจริญศรี

เกริ่น
บัดนี้มีสองกัลยา ลักษณาเลิศล้ำในต่ำใต้ 
ทรงโฉมประโลมละลานใจ บุตรีไท้องค์พระพิษณุกร 

ลาวเล็กตัดสร้อย 
อายุเยาวเรศรุ่นเจริญศรี พระเพื่อนพี่แพงน้องสองสมร
งามทรงงามองค์อ่อนช้อน ดังอัปสรหยาดฟ้าลงมาเอย 

ลาวเล่นน้ำ 
แม่คุณเอ๋ย เราบ่เคยพบเจ้า สองนางลำเพา สูเจ้างามตา 
สาวใดบ่เหมือน สองเพื่อนแพงนา แต่ข้อยดูมา ลักษณาบ่ปาน 

ลาวกระตุกกี่ 
จะหางามสามโลกก็เหลือหา สมเป็นนางพญาที่สูงสุด 
ไม่ควรคู่ผู้ใดในมนุษย์ ควรสมมุติแต่กษัตริย์ขัตติยา 
เจ้าพิภพองค์ใดไม่สวยสม จะร่วมรสภิรมย์เสน่หา 
เว้นไว้แต่ละอองพระบาทา นอกจากนั้นจะหาไม่มีเลย 

ฟังเพลงตับลาวเจริญศรี จากวงเครื่องสายไทยผสมออร์แกน อาจารย์เจริญใจ สุนทรวาทิน ขับร้อง 
ตอนที่ ๑ เพลงลาวเล็กตัดสร้อย เพลงลาวเล่นน้ำ และเพลงลาวกระตุกกี่ http://www.youtube.com/watch?v=bzAhvhMfb6g

หมายเหตุ 
เพลงลาวเล็กตัดสร้อยและเพลงลาวเล่นน้ำ รวมกันเรียกว่าเพลง “ลาวเจริญศรี” เป็นเพลงไทยเดิมที่มีชื่อเสียงไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าเพลงลาวจ้อย หรือลาวดำเนินทราย มีการนำเอาทำนองไปดัดแปลงเป็นเพลงไทยสากลหลายเพลง ลองฟังเพลง “คอยอ้อมกอดพี่ ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์ ขับร้อง

หรือเพลง “สวยไม่สร่าง” ชาญ เย็นแข ขับร้อง

เพื่อเทียบเคียงทำนองดู

สำหรับเพลงลาวเล่นน้ำ ลองฟังเพลงรักทรมาน อรวรรณ วิเศษพงษ์ http://www.youtube.com/watch?v=1JUnv1fFSE4 เพื่อเทียบเคียงทำนอง

ส่วนเพลงลาวกระตุกกี่ ฟังเพลง “ศรดอกสุดท้าย” ของชาญ เย็นแข เทียบเคียงดู

บทร้องเพลงตับลาวเจริญศรี (ต่อ)

กระแตเล็ก 
เมื่อนั้น พระลอเพราเพริศเฉิดฉิน 
ฟังกล่าวโฉมสองสุดายุพาพิน พระภูมินทร์เสียวซาบวาบฤทัย 
ด้วยบุพเพพาสนามาสนอง นางทั้งสองเคยร่วมพิสมัย
อกุศลดลจิตพระทรงชัย พระเสด็จเข้าข้างในไม่ช้าที

เกริ่น
ครั้นถึงจึงเสด็จขึ้นเหนืออาสน์ ตรัสประภาษเล้าโลมนางโฉมศรี
จึงมีพจนารถเสาวนีย์ พรุ่งนี้พี่จะไปประพาสไพร
ขอลาองค์นงลักษณ์อัคเรศ ขวัญเนตรเจ้าผู้เพื่อนพิสมัย
เจ้าอย่าอาวรณ์ร้อนฤทัย พี่ไปแล้วจะกลับยังบุรี

ฟังเพลงตับลาวเจริญศรี จากวงเครื่องสายไทยผสมออร์แกน อาจารย์เจริญใจ สุนทรวาทิน ขับร้อง 
ตอนที่ ๒ เพลงกระแตเล็ก และร้องเกริ่น http://www.youtube.com/watch?v=jqoOxkml57I

หมายเหตุ 

เพลงกระแตเล็กเป็นเพลงดังมากเหมือนกัน เพราะมีการนำทำนองไปดัดแปลงเป็นเพลงไทยสากลนับสิบเพลง ที่ดังมากน่าจะเป็นเพลง “จับกระแต” ธานินทร์ อินทรเทพ ขับร้อง ลองฟังเปรียบเทียบดู
http://www.youtube.com/watch?v=_BLpPdKsLP8


สำหรับการร้องเกริ่น เมื่อคุณชินกร ไกรลาศ นำไปร้องเกริ่นตอนต้นของเพลงยอยศพระลอ ได้ดัดแปลงทำนอง ลีลาให้พิสดาร ไพเราะน่าฟังยิ่งขึ้น ลองฟังจากเพลงยอยศพระลอ

บทร้องเพลงตับลาวเจริญศรี (ต่อ)

ดอกไม้เหนือ
ตรัสพลางทางลง (สูเพื่อนเอย) จากแท่นทอง เหลียวมาดูนวลน้อง(สูเพื่อนเอย)  ยิ่งหมองศรี
(โอ้ว่าจ้อยคำเอย)
สะท้อนถอนฤทัยพลางทางจรลี เสด็จมาเข้าที่สรงชล
สรงเสร็จพระเสด็จ (สูเพื่อนเอย) เข้าปราสาทชัย ทรงพระสุคนธ์รัญจวน (สูเพื่อนเอย) หวนอาลัย
(โอ้ว่าจ้อยคำเอย)
มีพระราชหฤทัยรำลึกถึง นางทรามวัยพี่น้องสองบังอร

ฟังเพลงตับลาวเจริญศรี จากวงเครื่องสายไทยผสมออร์แกน อาจารย์เจริญใจ สุนทรวาทิน ขับร้อง 
ตอนที่ ๓ เพลงดอกไม้เหนือ http://www.youtube.com/watch?v=6xpCfmmWuQY

หมายเหตุ ลองฟังเพลงดอกไม้เหนือ เพลงสุนทราภรณ์ ที่วรนุช อารีย์ นำขับร้องหมู่เปรียบเทียบกันดู 

บทร้องเพลงตับลาวเจริญศรี (ต่อ)

ลาวเฉียง

พระลอเร่าร้อนหฤทัย จะเสด็จครรไลจากปรางค์ปรา

คำสำคัญ (Tags): #พระลอ#เพลงตับ
หมายเลขบันทึก: 501788เขียนเมื่อ 10 กันยายน 2012 17:15 น. ()แก้ไขเมื่อ 13 ธันวาคม 2012 16:33 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (2)

ทำไม่เรียก "เพลงตับ" ค่ะท่าน อจ.

"ตับ" มีความหมาย อย่างไรค่ะ หมอเปิ้น ไม่มีความรู้ ทางนี้จริงๆ ๆค่ะ

“เพลงตับ” หมายถึง เพลงไทยเดิมหลายเพลงที่นำมาบรรเลง (และขับร้อง) ติดต่อกันเป็นชุด แบ่งออกเป็นตับเพลง และตับเรื่อง

“ตับเพลง” เป็นเพลงตับที่บรรเลง (และขับร้อง) ต่อกัน โดยเพลงนั้นจะต้องมีทำนองที่สอดคล้องกัน เช่น มีเสียงขึ้นต้นเพลงคล้าย ๆ กัน หรือมีสำเนียงคล้าย ๆ กัน และเป็นเพลงในอัตราจังหวะเดียวกัน เช่น เป็นเพลงอัตราจังหวะสองชั้นเหมือนกัน หรืออัตราจังวะสามชั้นเหมือนกัน สำหรับบทร้องไม่จำเป็นต้องเป็นเรื่องเดียวกัน ตัวอย่างตับเพลง เช่น ตับต้นเพลงฉิ่ง (สามชั้น) ประกอบด้วยเพลงต้นเพลงฉิ่ง เพลงจระเข้หางยาว เพลงตวงพระธาตุ เพลงนกขมิ้น เป็นต้น

“ตับเรื่อง” เป็นเพลงตับที่บรรเลง (และขับร้อง) ต่อกัน โดยมีบทร้องที่เป็นเรื่องเดียวกัน และดำเนินเรื่องไปตามลำดับ เมื่อฟังเพลงตับแล้วจะรู้เรื่องนั้น ๆ โดยตลอดตั้งแต่ต้นจนจบ ส่วนทำนองเพลงจะเป็นเพลงต่างอัตราจังหวะ หรือเป็นเพลงต่างประเภทกันก็ได้ เพลงตับเรื่องจึงเป็นเพลงที่ใช้ประกอบการแสดงโขนละครได้ ในทางกลับกัน เพลงตับเรื่องนำมาทั้งหมดหรือตัดมาจากบทละครเพลงก็ได้ ตัวอย่างเพลงตับเรื่อง ได้แก่ ตับนางลอย (มาจากเรื่องรามเกียรติ์ตอนนางเบญกายแปลงตัวไปหลอกกองทัพพระรามว่านางสีดาตายแล้ว) และตับเรื่องพระลอทั้งหมด

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท