สถาบันจัดการความรู้มหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด จัดโครงการศึกษาดูงานการจัดการความรู้ ในระหว่างวันที่ 25 – 27 เมษายน 2555 ณ กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข และ การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ ณ หมู่บ้านขุนสมุทรจีน
การทำงานร่วมกับคนหมู่มากมักจะเกิดปัญหาต่างๆ มากมาย เช่น การเรียนรู้ การรับรู้ การทำความเข้าใจ กว่าจะปรับเข้ากันได้ก็เป็นเรื่องยากเช่นกัน เมื่อเกิดปัญหา ก็ต้องหาทางแก้ไข นั่นจึงจะเรียกว่า “การทำงานเป็นทีม (Team Work)” เช่นเดียวกันกับกรมสุขภาพจิต จุดเริ่มต้นต่างๆที่ทุกคนได้รับมอบหมายให้ทำงานด้านการจัดการความรู้ (KM) ทุกคนไม่รู้เลยว่า KM คืออะไร แต่จากการเรียนรู้ การศึกษา และการปฏิบัติอยู่บ่อย ซ้ำๆ พวกเขาไม่รู้เลยว่า KM เกิดขึ้นเมื่อไหร่ แต่รู้ว่า ณ ตอนนี้ KMได้เกิดขึ้นแล้ว
ในการทำงานเป็นทีม ทุกคนจะได้รับหน้าที่ที่ต่างกัน แบ่งหน้าที่กันอย่างชัดเจน แต่ไม่แบ่งตำแหน่ง (ข้าราช, ลูกจ้าง) ไม่มีใครเป็นข้าราช ไม่มีใครเป็นเจ้านาย ไม่มีใครเป็นลูกจ้าง ไม่มีใครสูงกว่าใคร ทุกคนเท่าเทียมกันหมด ทุกคนทำงานร่วมกันช่วยเหลือแบ่งปันกัน ถึงจะมีหน้าที่อย่างชัดเจนแต่ทุกคนก็ช่วยกันในทุกหน้าที่ นั่นเพราะการลดอัตตา (ความเป็นตัวตน) ของตนเองจึงทำให้งานหรือการทำงานเป็นทีมประสบความสำเร็จ นั่นเรียกว่า “Team Work” ร่วมวางแผน ร่วมเรียนรู้ ร่วมแชร์ และร่วมแก้ปัญหา
การขอความร่วมมือ หรือขอความช่วยเหลือจากหน่วยงานอื่นๆ เพื่อจะให้บุคลากรแต่ละหน่วยงานมาทำงานด้านการจัดการความรู้หรือ สร้างเครือข่ายร่วมกันนั้นไม่ใช่เรื่องง่ายแต่ก็ไม่ใช่เรื่องยาก คุณสมร กล่าวว่าหลักในการเลือกบุคคลมาทำงานด้านการจัดการความรู้ ดังนี้ 1. ให้เลือกบุคคลที่ตั้งใจอยากจะทำงาน 2. เลือกบุคคลที่อยากจะเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ 3. เลือกเอาบุคคลที่ไม่ชอบ ไม่อยากทำ หรือไม่เข้าใจมาทำงานร่วมกัน ซึ่งในข้อ 1, 2 หลายๆ คนคงเข้าใจ แต่ในข้อที่ 3 ทำให้หลายๆ คนเกิดข้อสงสัย
คุณสมร จึงอธิบายว่า การที่เลือกเอาบุคคลที่ไม่ชอบ ไม่อยากทำ หรือ ไม่เข้าใจ มาทำงาน เมื่อเขาทำงานเกี่ยวกับการจัดการความรู้ บ่อยๆ ซ้ำไปซ้ำมา ย่อมทำให้เกิดการเรียนรู้ และทำให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ และรักในงานที่ทำมากขึ้น และในการทำงานเป็นทีมกว่าทุกคนจะเข้าใจหรือทำงานร่วมกันได้จริงๆ จำเป็นต้องใช้เวลา
สิ่งที่ได้รับจากการเข้าศึกษาดูงานของกรมสุขภาพจิตนั้น ทำให้เราได้เรียนรู้และเข้าใจอะไรหลายๆอย่าง การทำงานเป็นทีม การทำงานเป็นขั้นตอน การทำงานอย่างมีระบบ นอกจากนี้ยังสามารถสร้างเครือข่ายด้านการจัดการความรู้ และสามารถนำมาประยุกต์ใช้ทั้งในชีวิตประจำวันและหน่วยงานได้เป็นอย่างดีแม้ว่าจะเป็นการจัดการความรู้ต่างหน่วยงาน
อีกสถานที่หนึ่งจะไม่พูดถึงไม่ได้เลย นั่นคือ หมู่บ้านขุนสมุทรจีน เป็นหมู่บ้านที่ได้รับผลกระทบจากภาวะโลกร้อน เป็นหมู่บ้านที่ได้รับปัญหาจากการกัดเซาะของน้ำทะเลหายไปประมาณ 1 กิโลเมตรหรือมากกว่านั้น ซึ่งคนในชุมชนได้อพยพ โยกย้ายที่อยู่อาศัยบ่อยครั้ง แต่ไม่สามารถย้ายไปอยู่ที่อื่นได้ นั่นเพราะ พวกเขาไม่มีที่ดินไม่มีเงินที่จะไปซื้อที่ที่อยู่ในตัวเมือง บ้านขุนสมุทรจีนนำโดย นางสมร เข่งสมุทร ผู้ใหญ่บ้าน ได้ร่วมมือกับคนในหมู่บ้านจัดเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ การเดินทางเข้าหมู่บ้านจำเป็นต้องอาศัยการโดยสารทางเรือ ชาวบ้านในหมู่บ้านได้สร้างโฮมสเตย์ มีวังกุ้งวังปลาให้เราสามารถจับหอยจับกุ้งมารับประทานเอง ตามแบบเศรษฐกิจพอเพียง ในราคาย่อมเยาและมีอาหารให้รับประทานจนอิ่มตลอดทั้ง 3 มื้อ
จากการเข้าพักผ่อนที่บ้านขุนสมุทรจีน ทำให้เราตระหนักถึงกลุ่มชนอีกกลุ่มหนึ่งที่ได้รับผลกระทบจากภาวะโลกร้อนที่หลายๆคนคิดว่าเป็นเรื่องที่ไกลตัว แต่เมื่อเราได้เข้าไปเรียนรู้หรือสัมผัส ทำให้เรารู้ว่าเราควรร่วมมือกันอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและไม่ทำลายระบบนิเวศน์
ขอขอบคุณกรมสุขภาพจิตที่ตอบรับให้เราเข้าศึกษาดูงานและทำให้เราได้รับความรู้และประสบการณ์อันทรงค่า เรา คณะกรรมการดำเนินงานสถาบันจัดการความรู้จะนำความรู้และประสบการณ์ที่ได้รับ นำมาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ทั้งหน่วยงานภายในและหน่วยงานภายนอก ตลอดจนชุมชนและ สังคม
ขอขอบคุณชุมชนหมู่บ้านขุนสมุทรจีนที่ให้การต้อนรับที่แสนอบอุ่นและประทับใจ ทำให้เราได้สัมผัสและเรียนรู้การใช้ชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง การอนุรักษ์ รักษาระบบนิเวศน์ และทำให้รู้ว่าภาวะโลกร้อนไม่ใช่เรื่องไกลตัว
ขอขอบคุณคณะผู้บริหารที่ให้โอกาสให้บุคลากรของสถาบันจัดการความรู้และวิทยาลัยนิติรัฐศาสตร์เข้าศึกษาดูงาน การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์ต่างๆ ขอขอบคุณคณะกรรมการดำเนินงานของสถาบันจัดการความรู้ที่ร่วมดำเนินกิจกรรมให้บรรลุจุดประสงค์และลุล่วงไปได้ด้วยดี
หนูเป็น KM และ นักเขียนมือใหม่ รบกวนทุกท่านให้คำแนะนำด้วยนะคะ ขอบคุณล่วงหน้าค่ะ ^ ^