ภาพ: อาจารย์ชาวนาบังคลาเทศท่านหนึ่งสังเกตว่า ข้าวทั่วไปทนน้ำท่วมได้ 7 วัน, ทว่า... ข้าวในนาแห่งหนึ่งกลับมางอกงามได้แม้น้ำจะท่วมนาน ทำให้ข้าวพันธุ์นี้ได้ชื่อว่า เป็นข้าวยอดอึดหรือ "ข้าวนักดำน้ำ (scuba rice)" [ DFID - กระทรวงพัฒนาการระหว่างประเทศ อังกฤษ ]
คำ 'rice' มาจากภาษาละติน (oryza); ขอให้สังเกตว่า น้ำมันรำข้าวมักจะโฆษณาว่า มีสารต้านอนุมูลอิสระ "โอรีซานอล (oryzanol - รากศัพท์มาจากคำว่า 'ข้าว/oryza') [ มหัศจรรย์ของความเป็นข้าว ]
คนสมัยก่อนกินข้าวกล้องหรือข้าวซ้อมมือ ทำให้ได้น้ำมันชนิดดีจากรำข้าว (น้ำมันรำข้าวมีกรดไขมันไม่อิ่มตัวตำแหน่งเดียว 38%; กรดไขมันไม่อิ่มตัวหลายตำแหน่ง 37%; ไขมันอิ่มตัว 25%)
สัดส่วนน้ำมันในรำข้าวมีลักษณะคล้ายน้ำมันถั่วลิสงที่ชาวพม่าชอบใช้; การได้รับกรดไขมันไม่อิ่มตัวตำแหน่งเดียวมากพอ มีส่วนช่วยเพิ่มโคเลสเตอรอลชนิดดี (HDL), ลดโคเลสเตอรอลชนิดร้าย (LDL), และถนอมหลอดเลือด
การกินข้าวกล้องมีโอกาสได้รับน้ำมันรำข้าวแบบหีบเย็นตามธรรมชาติ ช่วยป้องกันโรคได้ดีกว่าการกินข้าวขาว
วารสารสถาบันวิจัยข้าวระหว่างประเทศ (IRRI) ตีพิมพ์เรื่อง Flood-proof rice provides relief for poor farmers = ข้าวทนน้ำท่วมช่วย (บรรเทาทุกข์) ชาวนายากจน"; ผู้จัดการ ออนไลน์ตีพิมพ์เรื่อง 'ดินเค็ม-น้ำเค็ม'กำลังคุกคาม'ข้าว'ลุ่มแม่น้ำโขง , ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟัง เพื่อจะได้ไอเดียเรื่องข้าว และเรียนภาษาอังกฤษไปด้วยกันครับ
จีนสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำโขงอย่างน้อย 4 แห่ง ทำให้ปริมาณน้ำจืดในแม่น้ำโขง และตะกอนดินที่ลอยมากับน้ำลดลง ทำให้น้ำเค็มจากทะเลไหลย้อนเข้าไปในแม่น้ำ และเข้าไปในแหล่งปลูกข้าว 3 เหลี่ยมปากแม่น้ำโขงของเวียดนามเพิ่มขึ้น จาก 10 กม.เป็น 40 กม. (นับจากปากแม่น้ำ)
เวียดนามปลูกข้าว 3 ครั้ง/ปีในบริเวณ 3 เหลี่ยมปากแม่น้ำโขง 50% ของผลผลิตรวม = 42 ล้านตันข้าวเปลือก/ปี, ส่วนใหญ่ส่งออกไปฟิลิปปินส์ ซึ่งเป็นประเทศที่มีที่ราบน้อย และลูกดก
ตอนนี้ทีมวิจัยพัฒนาข้าวพันธุ์นักดำน้ำให้ทนน้ำท่วมติดต่อกันได้ 17 วัน ทว่า... ยังต้องใช้เวลาอย่างน้อย 4 ปี จึงจะพัฒนาข้าวพันธุ์ใหม่ที่ทนน้ำเค็มได้
บังคลาเทศและอินเดียสูญเสียข้าวจากปัญหาน้ำท่วม 4 ล้านตัน/ปี = ปริมาณข้าวที่ใช้เลี้ยงคนได้ 30 ล้านคน/ปี ทำให้ข้าวพันธุ์นักดำน้ำเป็นความหวังของคนยากในเอเชียใต้ [ IRRI ]
ผู้เชี่ยวชาญประมาณการณ์ว่า พืชผล 21% หรือ 1/5 ของเอเชียน่าจะเสียหายจากการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ เช่น ฝนแล้ง น้ำท่วม น้ำทะเลไหลย้อนเข้าสู่แม่น้ำ (ทั้งจากการสร้างเขื่อน และระดับน้ำทะเลสูงขึ้น) ฯลฯ ภายในปี 2050/2593
ก่อนหน้านี้มีผู้เชี่ยวชาญหลายท่านเสนอให้ประเทศที่ร่ำรวยในตะวันออกกลางลงทุนปลูกไม้ชายเลน ซึ่งถ้าปลูกมากพอ... อาจทำให้พื้นที่รอบๆ เย็นลง และมีความชุ่มชื้นมากขึ้นจนอาจปลูกต้นไม้ทนแล้งชนิดอื่นๆ เพิ่มขึ้นทีละน้อยได้
ตอนนี้โลกเรามีข้าวนักดำน้ำจืดแล้ว กำลังรอความหวังจากข้าวนักดำน้ำเค็มเช่นกัน
Bangladeshi research got the right problem and a right answer. Good on them.
But surely, Thai farmers want togrow Thai rice not Bangladeshi scuba rice. What about Thai water loving rice, Thai researchers?