เข็มกลัดกับความเชื่อ
เรียนเพื่อนๆๆ ชาว Go To Know วันนี้คุยแลกเปลี่ยนรู้ .... วันดี เดือน ปีดีและสุขภาพดี...ผ่านวิถีของความเชื่อ (Belief) ของ คนในสังคมกับงานสร้างเสริมสุขภาพของหญิงตั้งครรภ์และทารกในครรภ์ (Health Promotion).... แต่ก่อนไปเรื่องความเชื่อและเรื่องงานและชีวิตของคนในสังคม...ขอคุยเรื่อง...วันนี้วันดี ก่อนค่ะ
- วันนี้วันเสาร์ที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2555 (เสาร์ห้า เดือนห้า ปี2555...เขาบอกว่า วันดี วันแข็ง...ไม่รู้ว่าอย่างไร...รู้แต่ว่าวันนี้หมอเปิ้น...ได้รับการ์ดเชิญ 5 ใบ ... งานบวช 2 งาน... งานแต่ง 3 งาน)
- เมื่อคืนก่อนไปงานแต่งงานของลูกชาย รองนายก อบต. ท่าช้าง ก็ได้พบกับ ผู้ใหญ่หลายๆ คน บอกว่า วันนี้...เป็น วันดีมาก เพราะ..ในรอบ 1-2 ปี จะพบ วันเสาร์ห้า (5) สักครั้ง ...และ...เดือน พฤษภาคม ก็เท่ากับเดือนห้า (5) และปี 555 โอ้... มีเลขห้า (5) ตั้งหลายตัวในวันนี้.... เขาว่า เป็นวันดี.. หมอเปิ้น..ก็ไม่ขัดคำที่เขากล่าว...ดีก็ดี OKค่ะ... วันดีก็ดีนะค่ะ
- บ้างครั้งคิดว่า...ความเชื่อ (Belief) ...ถ้าไม่ขัดกับวิถีชีวิต (Way of life) ...เราฐานะนักวิชาการสาธารณสุข...และนักวิทยาศาสตร์....ถ้าฟังไว้และ..ไม่ขัดขว้าง...น่าจะไม่เสียหายอะไรนะค่ะ
- ในเรื่อง “สุขภาพหญิงตั้งครรภ์กับความเชื่อ” พบจากการเก็บข้อมูลในหน่วยงาน “คลินิกฝากครรภ์” เพื่อจะเก็บข้อมูล เชิงคุณภาพเชิงลึก(In-depth Interview) ไว้ทำ R2R ให้หน่วยงานและตนเองจะได้เข้าใจวิถีชีวิตของชาวบ้านที่เราดูแล พบว่า มีความเชื่อมโยงกับ...เรื่องของความเชื่อ(Belife)กับ...การดูแลสุขภาพและสร้างเสริมพฤติกรรมสุขภาพ (Health Promotion Behavior) ในหลายๆ ประเด็นนะค่ะ เช่น
@ ถ้ามี พิธีแต่งงาน ต้องดูวันที่ดีๆ... วันมงคล (วันที่ 5 เดือน 5 ปี 555) ต่อไปให้เป็นครอบครัว...จะอบอุ่น....ครอบครัวเข้มแข็ง.... มีลูกเต็มบ้านมีหลานที่น่ารัก
@ มีผู้ใหญ่มาให้พร.... อวยพร...ในวันแต่งงาน...ให้ทั้งคู่โชคดี ...ให้ข้อคิด เช่น
4 อ. คือ อดทน อดกลั้น อดออม และอภัย
@ มีพิธี...กลั้นประตูเงิน..ประตูทอง ..ประตูนาก...เชื่อว่ามีเงิน..มีทอง...มีนาก...และเจ้าบ่าว..ตั้งมีเงินที่จะเลี้ยงดู...ลูกสาวได้....จึงจะยก...เจ้าสาวให้ไปดูแลแทน
@ พิธีแห่ขันหมาก....ใช้ วัวแห่ขบวน ขันหมาก...ทำไม่เรียก...ขันหมาก....ก็ลืมถามนะค่ะ (สมัยนี้...ไม่มีใครกินหมากแล้วด้วยนะค่ะ)
@ ถ้าไม่มีพิธีสากล ... ก็จะเป็นพิธี .... “ส่งตัว” ด้วยเงิน และ พิธีขอขะมา (ขอโทษ) ... ถ้าเป็นไทยทรงดำ...เรียกว่า พิธี... "วากเสน"
@ ติดเข็มกลัดกับความเชื่อ ... พบหญิงตั้งครรภ์ ติดเข็มกลัดบริเวณหน้าท้อง .... พวกเธอ...มีเชื่อตามแม่และแม่สามีบอกพิธีกรรมนี้...ที่เชื่อว่า....จะสามารถป้องกันการแท้ง หรือ ป้องกันภัย ที่จะเกิดกับ...มารดาและทารก...บ้างคนก็บอกว่า... ป้องกันผีทัก (ทักทาย..พาเด็กทารกไปจากครรภ์มารดา)
@ สถานที่ที่จะนั่ง... ห้ามนั่งตรงบันไดทางลงบ้าน.... มีความเชื่อ(Belif) ที่ว่า "ทารกจะคลอดยาก .... ขวางทางออกตอนคลอด" ...และ.... กุศโลบาย... กลัวว่าหญิงตั้งครรภ์...จะตกบันไ ด... เกิดอันตรายที่จะเกิดกับหญิงตั้งครรภ์...นำไปสู่การคลอดก่อนกำหนด.... เดี่ยว...น้ำหนักแรกคลอดน้อยกว่า 2500 กรัม.... เลี้ยงยาก... พัฒนาการ... "ไม่สมวัย"
@ พิธีโกนจุกผมไฟหรือตัดผมไฟ.. (ทำไม่ถึงเรียกว่า...ผมไฟ.....หมอเปิ้น....ต้องกลับไปถามใหม่อีกรอบ...อีกแล้วหละ???).....ของทารกแรกคลอด ... มีการทำบุญ ... เลี้ยงพระเพล ... เป็นกิจกรรมที่นำพาคน...ให้มาพบปะ..พูดคุยกัน...ฉันญาติสนิท....ถือโอกาส...ได้รับขวัญหลานน้อย...กินข้าวร่วมกัน...ได้อยู่พร้อมหน้าพร้อมตา...ได้พบรู้จักกัน... บางคนมารู้ว่าครอบครัวของพวกเธอ... เป็นญาติกัน...เพราะมาพบกันในงานนี้ก็มีมากมาย
@ พอ เด็กทารกแรกคลอด/เด็กอ่อน ... ต้อง ออกจากบ้านมาก่อนมา รพ.บ้านลาด เพื่อรับวัคซีน.. จะเอา สีดำแต้มที่ใบหน้าผากของเด็ก....เธอบอกว่า...ป้องกัน ผีสาง..นางไม้...จำได้....เลย...แต้มเครื่องหมาย...ไม่ให้ผีสางจำ ทารกได้
@ เด็กไว้ผม ....ไว้ผมจุก .. ไว้ผมแกะ.. ..ผมโก๊ะ...ผมเปีย....เชื่อว่าสุขภาพดีและเลี้ยงง่าย...ไม่ป่วยบ่อย..ไม่ขี้โรค
@ แม่ที่คลอดบุตร...จะได้ อยู่ไฟชุด ... เพื่อสุขภาพดี.... กินแกงเลียงที่ใส่หัวปลี ... จะให้มีน้ำนมออกมากๆ... ดื่มน้ำร้อน/น้ำอุ่น... เพื่อให้...น้ำนมของหญิงหลังคลอด...จะได้พุ้งแรงดี...ลูกจะ...แข็งแรง+สมบูลย์
@ หญิงคลอดบุตรใหม่ๆ บางคน ... ญาติผู้ใหญ่....ให้กินยา "ยาหม้อต้มสมุทรไพรไทย" ..... ขออย่าใส่ยา ประเภท Steroid ... ที่จะมีผลแทรกซ้อนและอันตรายต่อ ... น้ำนมและมีผลต่อทารก
@ ให้พระตั้งชื่อ ให้หลวงพ่อที่วัด... พระที่วัดในหมู่บ้าน ตั้งชื่อให้ลูก/หลาน.... เอาฤกษ์..เอาชัย ... เป็น มงคลแด่ชีวิตของ ลูกหลาน
@ เด็กผู้ชาย...โตเป็นหนุ่ม.....ได้เข้าสู่ “พิธีบวช” ถือว่าจะนำพา...พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ในอนาคต เรื่องของ...จิตใจ+อารมณ์+ความเชื่อ (Mind + Emotion+Belife) พ่อ แม่ ญาติได้ “เกาะชายผ้าเหลือง” ไปขึ้นสวรรค์....เพราะคนในชุมชน อ.บ้านลาด ส่วนใหญ่ ... นับถือศาสนา พุทธ 100 %
@ ทั้งหมด .... เป็น....ความเชื่อ...ความดี...ที่คิดบวก...นะค่ะ .... ถ้าใช่ความเชื่อที่จะ... ทำลาย+ทำร้ายสุขภาพ ... ก็รับไม่ได้ .. ไม่OK..แล้วก็จะแนะนำ...ให้เหตุผล.... ถ้าเป็นความเชื่อดังที่ได้กล่าวมา ก็จะไม่ห้ามความเชื่อ... ของพวกเธอเหล่านั้น... ของผู้มารับบริการ/ผู้ป่วย คือ ยาย/ ย่า /ป้า/ปู่/ตา) ... เพราะคิดว่า....สิ่งที่ท่านๆๆ เหล่านั้น ทำลงไปเพราะ "ความรัก" ที่พวกเขา มีต่อ ลูก+หลานน้อย
P'Ple คิดว่าสิ่งเหล่านี้เป็น ความเชื่อ (Belief) ที่เป็นลักษณะในเชิงบวกต่อสุขภาพ หรือ สอดคล้องกับวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ (Consistency) มีผลดีต่อคุณภาพชีวิตของคนในสังคมและคนใน อ.บ้านลาด ... ยอมรับได้... ก็น่าจะเป็น... ความดีในวันดี เดือนดี สุขภาพน่าจะดีในปีที่ดีปี 555 ด้วยนะค่ะ และที่สำคัญที่สุดคือ.... "สุขภาพดี...ต้องร่วมสร้าง"
***เข็มกลัดและความเชื่อ ขอขอบคุณมากค่ะ....ที่ท่านให้เกียรติอ่านบทความ
ความเห็น (30)
มีเป็นกำลังใจดี มีชัยไปกว่าครึ่งนะคะพี่หมอเปิ้ล....;)
ว่าแต่ว่าการติดเข็มกลัดบริเวณหน้าท้อง เป็นเคล็ดอะไรหรือคะ?
สวัสดีคืนวันเสาร์ค่ะ
น้องปริม ที่น่ารัก
- P'ple ...ได้สัมภาษณ์....พบว่าหญิงตั้งครรภ์....มีความเชื่อว่า..การติดเข็มกลัดบริเวณหน้าท้องจะสามารถ ผูกหรืดลัด...ทารกในครรภ์กับการตั้งครรภ์หรืออุ้มท้องได้ จะทำป้องกัไม่ให้เกิดการแท้งบุตรหรือคลอดก่อนกำหนด
- เป็นความเชื่อ...ที่ยอมรับได้นะคะ....ไม่อันตรายต่อสุขภาพ
- สวัสดีค่ะ
- ความเชื่อมีทั้งด้านที่ทำให้เกิดและบั่นทอนกำลังใจ..
- แต่ก็มีคน ยังพยายามที่จะเชื่อทั้งสองด้านนะคะ
- ขอบคุณค่ะ
ชอบเกร็ดความรู้ จากหน้างานแบบนี้จังค่ะ ถ้าเราไม่รู้ ไปแกะของเขา เขาก็คงเสียความรู้สึกเหมือนกัน
สวัสดีครับ... ผมชอบวิธีคิดของชาวบ้านกับการตั้งครรภ์ และหลังคลอดของพี่เปิ้ลมากครับ...มีหลายอย่างที่คล้ายกับคนภาคอีสาน....ต้องขอบคุณมาก ๆ ครับ ที่บันทึกไว้ให้ทุกคนรู้...และเข้าใจความเชื่อ....เพราะทุกคนอยู่ได้ด้วยความเชื่อ...และคนที่เกี่ยวข้องก็คงเข้าใจความเชื่อของคนอื่นด้วย....ถ้าไม่เบียดเบียนคนอื่น...นับเป็นบันทึกที่งดงามมากสำหรับคนที่ทำงานชุมชน...เหมือนที่พี่เปิ้ลและทีมงานทำครับ...ขออนุโมทนาบุญนะครับ
Wonderful "reality show"! Thank you.
I was amazed to see a horsetail hair style on a boy's head. I thought that hair style had gone forever --since mine was shaved off many many yonky years ago ;-)
I 'officially' started ทำไทยทำ blog on 5/5/55 --for a big ricketty laugh. It turned out to be a 'astrologically' good day ;-) I get lucky sometimes, no?
เขตบ้านชลัญมีความเชื่อนี้เหมื่อนกันค่่ะหมอเปิ้ล
- ความเชื่อ...ที่ไม่มีผลเสีย
- ไม่เดือดร้อนคนเองและผู้อื่น
- หากแต่เป็นกำลังใจ....เชื่อไปเล้ยยยย....!
- ถือว่า...ผ่าน...จ้ะพี่หมอเปิ้น
ชอบเรื่องชาวไททรงดำ แต่เพิ่งเคยทราบเรื่องนี้เหมือนกัน สมัยก่อนไปดูชาวบ้าน เสนเรือนครับพี่ somsri พี่สบายดีนะครับ...
- ขอบคุณท่าน กาจณา มากค่ะ
- ที่มีComment ที่ดี ๆให้นะ่ค
- อากาศร้อนมากนะคะ.....ดูแลสุขภาพด้วยนะค่ะ
เรียน อจ.หมอป. ที่เคารพ
- ขอบคุณมากนะค่ะ....งานสุขภาพของคนในสังคมไทย.....บางครั้ง ความเชื่อ...พฤติการการดูแลสุขภาพ...ต้องทำงาน วิจัย..เชิงคุณภาพ....ไปช่วย Support....โดยเฉพาะ.... ความเชื่อของชาวบ้านกับยา...ที่ชาวบ้านใช่
- ขอบคุณนะค่ะที่ให้ความสนใจ...ในบทความ
To SR
- Thank you for
You Attention.
- Thank you for....Good for Comment
ขอบคุณชรัญธร มากจ้า...สบายดีนะคะ
สวัสดีค่ะดร. Somsri
- ชาวบ้านส่วนใหญ่ยังเชื่อถือกับเรื่องราวที่ไม่สามารถพิสูจน์ได้ ความเชื่อเดิมๆ การกระทำเดิมๆที่พวกเค๊าปฏิบัติสืบทอดกันมา หากพวกเราโต้แย้งก็จะมีอคติเกิดขึ้นทันที ซึ่งไม่เป็นผลดีต่อการทำงาน เพราะฉะนั้นถ้าเราต้องการความร่วมมือจากชาวบ้านจะต้องไม่ขัดแย้งทางความเชื่อดั้งเดิม เพียงแต่เราเติมแต่งสิ่งที่จะเกิดประโยชน์เข้าไปเสริมเท่านั้นค่ะ
- ขอบคุณที่แบ่งปันเรื่องราวดีๆเหล่านี้นะคะ
เรียนมะเดื่อ....ที่น่ารัก
หมอเปิ้น...จำลูกมะเดื่อ ไม่ได้แล้ว....อยากเห็น...รูปลูกมะเืดื่อ...เสียแล้ว....ทำไงดีค่ะ?.....ตอบด่วน....นะนะนะ
ดร.ขจิต ...
ชอบไทยทรงดำ...ที่ยังคง.....รักษาวิถีชีวิต....ความเชื่อ... สืบทอดประเพณี
รูปด้านล่างนี้คือไทยทรงดำ... อำเภอบ้านลาดนะค่ะ....เอกลักษณ์
- ผ้าถุงลาย... แตงโม
- ทรงผมมวย
- ภาษาพูด
ขอบคุณพ่อทินดาบนะค่ะ....ตั้งแต่ไปต่างประเทศมา...มีของดีๆ มาฝากชาว GoToKnow มากมาย....ดีจัง...การไปศึกษาดูงาน...จึงเกิดความรู้มากมาย
- P'Ple... อยู่แต่ในห้องทำงาน...และ ลงไป...ช่วยงาน...แต่ได้ความรู้ ความศรัทธา (Admiration) ความนับถือ ความเชื่อถือ (Respect) ... ถือใส่ใจกลับมา (โอ้ยๆๆ...หนักยังเลย) ที่รพ. บ้านลาดค่ะ
- มะแล้วจ้ะพี่หมอเปิ้น ผลมะเดื่อตามคำขอ (ภาพบนนี้ มะเดื่อไทยจ้ะ)
- ภาพนี้ มะเดื่อฝรั่ง (ผลสด ๆ จ้ะ)
- ส่วนภาพนี้ผลมะเดื่อฝรั่งอบแห้งจ้าาาาาา
ชื่นชมมากครับ ขอบคุณเรื่องราวน่าจดจำครับ
รู้สึกว่างานของคุณที่ชื่นชมนะคะ....ขอให้กำลังใจ และทำจิตใจให้มีความสุขกับงานค่ะ
- ดีใจจัง....ได้เห็นลูกมะเดือแล้ว....ลูกแบบนี้...นี่เอง
- ขอบคุณมากนะค่ะ....ทำถามต่อไป....ทำไม่ใช่นามปากกว่า...เช่นนี้ค่ะ
คุณ ราชิต สุพร
- P'Ple ขอบคุณมากค่ะ
- ด้วยแลสุขภาพ..ให้ดีนะค่ะ
เรียน คุณครู
ดรุณา...ขอบคุณนะค่ะ...ให้กำลังใจ
ความเชื่อ เป็นภูมิปัญญาไทยแต่โบราณ มีคุณต่อด้านจิตใจมากนะครับ
เรียนท่านรอง .... หมอเปิ้นขอบคุณนะคะ....มีCommentดีๆ...ให้เสมอมา
ดูแลสุขภาพด้วยนะค่ะ....อากาศเปลี่ยนแปลงเร็วมากนะค่ะ
สวัสดีวันหยุดค่ะดร.สมศรี
เรียนคุณหมอเปิ้น ขอให้ท่านมีความสุขในการทำงานนะ..ทายภาพที่ท่านบันทึกวันสงกรานต์ว่า...ท่านบันทึกภาพกับผู้สูงอายุใทยทรงดำครับ
อ่านบันทึกของคุณสมศรี แล้ว เห็นความเชื่อในบริบทของชาวบ้าน
ความเชื่อ เป็นภูมิปัญญาบางอย่างของบรรพบุรูษ ที่เราควรสืบทอดต่อกันไป
หากเป็นความเชื่อที่ไม่..ส่งผลต่อสุขภาพกายหรือสุขภาพจิต
เพราะนั้นหมายถึง ...ความรู้สึกมั่นคงในขวัญและกำลังใจของเรา
ขอบคุณมากนะครับ
ส่วนใหญ่คนไทยเชื่อตามนั้นค่ะ
แต่ทุกสิ่งอย่าง.. ที่มาที่ไปทั้งนั้น..
ถ้าคิดดีๆ
ตามหลักวิทยาศาสตร์ สามารถพิสูจน์ได้ด้วยนะคะ