วันนี้ ทุนนิยม เหลือสองอย่างเอง คือ ทุนนิยมสามานย์ กับทุนนิยมสัมมา...คำพูดของกวีรัตนโกสินทร์
เมื่อวันที่ ๑๖ มีนาคม ๒๕๕๕ ที่ห้องประชุมชั้นสอง สถาบันการเรียนรู้เพื่อปวงชน ตอนบ่าย มีศุกร์เสวนา โดยจะจัดให้มีเดือนละครั้ง เป็นธรรมเนียมของ สถาบันการเรียนรู้เพื่อปวงชน(ม.ชีวิต)...
ศูกร์นี้ เป็นคิว ของ อ.เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ หรือพี่เนาว์ ของหลายคน...มาเสวนาในเรื่อง "บทบาทศิลปินกับสังคมสมัยใหม่" ดูเรื่องน่าสนใจมาก ข้าพเจ้าก็ตื่นเต้นที่ ศิลปินแห่งชาติ ปี ๒๕๓๖ กวีซีไรต์ กวีรัตนโกสินทร์ ท่านมีโอกาสมาเสวนาให้กับ พี่น้องที่ สถาบันการเรียนรู้เพือปวงชน ต.บางคนที อ.บางคนที จ.สมุทรสงคราม ได้รับฟัง ...ยินดียิ่งครับ
พี่เนาว์ก็เล่าเรื่อง แต่ละเรื่อง โดยมีบทกลอน ผสมเป็นระยะ ๆ ให้อารมณ์ศิลปินของหลายคนบรรเจิดตามไปด้วย..เพราะบทกลอนแค่เพียงบทหรือสองบท ก็แทนความรู้สึก ,อารมณ์อีกมากมาย ที่ผู้ประพันธ์ ต้องการสื่อนั่นเอง
เริ่มจากบ้านเกิดท่านที่เมืองกาญจน์ ต้นน้ำแม่กลอง มาราชบุรี บ้านนายผี "อัศนี พลจันทร์" พร้อมดาบฟ้าฟื้น มรดกชิ้นเดียว ที่มีคุณค่าของ "นายผี" มาถึง แม่กลอง..เมืองปลายน้ำ ของแม่น้ำ "แม่กลอง"
ไม่ได้คาดหวัง เรื่องสมัชชาปฏิรูป แต่ต้องช่วยเหลือกัน เพราะ ศ.นพ.ประเวศ ขอร้องให้ทำ เรื่อง "ศิลปะ ศิลปิน" เล่าถึง การเสื่อมของศิลปินด้งของแต่ละแห่ง แต่มีงานน้อยจะด้อยค่าในสายตาของคนแต่ละจังหวัด ท่านนำเสนอว่า ควรสานต่อศิลปะวัฒนธรรมตรงนี้ โดย ศิลปินแวะเวียนกันไปแสดงตามจังหวัดต่าง ๆ อย่างน้อย ได้แสดงมากกว่าที่เป็นอยู่ แค่เพียง ศูนย์วัฒนธรรมในแต่ละปี รัฐก็จัดการเป็น "วัฒนธรรมคอนเสริต์" เอาศิลปินที่ยังมีไฟ ไล่ไปแสดงตามจังหวัดต่าง ๆ ถือเป็นการสานต่อ และอนุรักษ์ไปในตัว
จะไม่พูดถึง สถานการณ์บ้านเมืองก็ไม่ควร "ศิลปินก็ต้องกินข้าว รับรู้ร้อนหนาว" จากสถานการณ์ปัจจุบันเหมือนกัน ต้องทำมาหากิน เหมือนกัน กระทบเหมือนกัน กับระบบเศรษฐกิจที่เป็นอยู่
ทุนนิยม เข้ามาแทรกไปทุกหัวระแหง...ท่านกล่าวว่า ที่ใด "สังคมถูกกระทำให้รับใช้ทุน" เรียกว่า "ทุนนิยมสามานย์" เช่นชาติตะวันตก และบ้านเรา แต่ที่ใด "ทุนไปรับใช้สังคม" ท่านเรียกว่า "ทุนนิยมสัมมา" ค่าที่เห็นเป็นการให้สังคมได้รับความสุขกันถ้วนหน้า
สำหรับเรื่อง บ้านเมีอง ผมเองก็ไม่คิดว่าจะเข้าไปยุ่งเกี่ยวมากมาย มีข้อเขียน ของอาจารย์บางท่าน ใน สถาบันการเรียนรู้เพื่อปวงชน คุยไว้ ช่วงเดือนกุมภาพันธุ์ เขียนถึง การปฏิรูปการเมืองไทย ว่ามีปัจจัยที่เกี่ยวข้องอยู่ ๓ ประการ คือ ๑ .การศึกษาของประชาชนที่พอทำให้เข้าใจเท่าทันการเมือง ๒. รายได้ของประชาชนที่เพียงพอ และ ๓. จริยธรรมของประชาชน ....
คำตอบเรื่อง ทุนนิยสามานย์ กับทุนนิยมสัมมา ก็เป็นเรือง ๓ เรื่องที่กล่าวมาข้างต้น ด้วย แต่มีเพิ่มขึ้นอีกข้อ คือ ข้อที่สี่ คือ ผู้บริหารประเทศ หรือรัฐบาล หรือใครที่มีอำนาจในการกุมชะตากรรมของประเทศ อยู่ ต้องมีธรรมาภิบาล ด้วย
เนื่องจาก ธรรมาภิบาล หรือ หลักการบริหารบ้านเมืองที่ดี ...นั้นต่างประเทศเขายึดถืออย่างเคร่งครัด เพราะนั้นหมายถึง การส่งเสริม หรือการต่อต้าน จากภาคประชาชน..เลยที่เดียว
หลักธรรมาภิบาล หรือนิติรัฐ หรือการปฏิรูป อย่างมีกระบวนการ อุปสรรคสำคัญ ก็คือ วัฒนธรรมการทำงานบ้านเรา กับการประเมินงาน ประเมินคน ประเมินผู้นำ ไม่เป็นจริง ไม่ประสบผลสำเร็จ แต่ในต่างประเทศได้พัฒนามามาก เพราะผ่านกระบวนการเหล่านี้มาก ในขณะที่เราเองเพิ่งจะปรับตัว ปัญหาหลักคือ คนไทยไม่ชอบเรื่องการประเมิน ไม่ชอบให้ใครเสียหน้า แต่ระบบต่าง ๆ ต้องมีการประเมิน แล้วต้องพยายามให้เป็นธรรม คิดในเชิงบวก ประเมินเพื่อพัฒนาไม่ใช่ประเมินเพื่อจับผิด
ต่างประเทศจะประเมิน 360 องศา เราประเมินเจ้านาย เจ้านายประเมินเรา เพื่อนร่วมงานประเมินเรา อย่างนี้ใช้ได้ดี แต่องค์กรในประเทศไทยยังไปไม่ถึง วัฒนธรรมแบบไทย ไม่มีใครกล้าประเมินนาย วัฒนธรรมการเคารพผู้ใหญ่เป็นเรื่องดี แต่เด็กประเมินผู้ใหญ่ก็จะขัดกับสิ่งที่ถูกปลูกฝัง การประเมินก็อาจเกรงใจ หรือ เพื่อนร่วมงานที่สนิทก็ไม่กล้า ทำให้ได้การปฏิรูป ..การพัฒนาไม่ว่า การเมือง เศรษฐกิจ และสังคม จะไม่ก้าวหน้า เนื่องจาก ขาดเรื่อง ธรรมาภิบาล ....
ทุนนิยมสามานย์ ก็เป็นองค์กรที่ขาด "ธรรมาภิบาล" เรื่องอะไร ก็ คือ การบริหารราชการบ้านเมืองที่ดี ..คือการสร้างอะไรออกมาเพื่อสนองตอบ ตัวเองและพรรคพวก เช่นตัวเองเลี้ยงไก่ ก็ควบคุมลูกไก่ ให้คนอื่นเขามาซื้อลูกไก่เรา หรือการเลี้ยงไก่ ก็กำหนดว่า ให้เลี้ยงได้แค่ ๔๕ วันเท่านั้น ถ้าเลี้ยงเกิน ก็ถูกปรับตัวละเท่านั้น เท่านี้ ทุกขั้นตอนการเลี้ยง คุณ (อาจจะเรียกว่า ผู้จัดการฟาร์ม แต่จริง คือแรงงานลูกจ้้างราคาถูก ที่ถูกหลอกใช้งาน โดยไม่รู้ตัว)..ต้องปฏิบัติตามที่ผมกำหนดทุกประการ...ผมถึงจะรับซื้อไก่ของคุณ...แล้วนำไปให้ผู้บริโภค ซึ่งไม่รู้ว่า ไก่เลี้ยงแบบนี้เป็นอย่างไร?? แต่เพราะเห็นว่า เป็นบริษัทใหญ่โต และท่าทางเหมือนสะอาด ,ปลอดภัย ,และมีมาตรฐาน...แล้วมาตรฐานใครกำหนด...อีก
แล้วทุนนิยมสัมมา...เราเคยเห็นเขาหรือไม่ เราเห็นแต่ บริษัทอิ่มบุญ จำกัด ของสันติอโศก แถว คลองจั่น ปัฐวิกรณ์ เท่านั้น แล้วที่่ชัด ๆ บ้านเมืองเราเคยสนับสนุนให้เห็นชัด ๆ หรือไม่ เพราะเขาค้าขายไม่มีกำไรเท่าไหร่ การโฆษณาก็ไม่มี รัฐ หรือองค์กรปกครอง น่าจะสนับสนุนก็ไม่นำมาเผยแพร่ อย่างนี้ ตัวแทนทุนนิยมแบบส้มมา จะเกิดขึ้นหรือ ถ้าไม่มีใจทีมั่นคงจริง ๆ......
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น