ผักอีสานหากินยาก

ผักอีสานหากินยาก

 

จากการเดินทางหลายรอบประเทศไทย และความสนใจส่วนตัวเรื่องผัก  (ว่าไปแล้วผมสนใจมันเสียทุกเรื่องแหละ ยกเว้นเรื่องดารา นักร้อง และตอนนี้ลามมาถึงนักการเมืองด้วยแล้ว อิ อิ)  ผมจึงเสาะหาความรู้สะสมเรื่องราวของผักอีสานไว้มาก โดยเฉพาะประเภทพวกผักลวกจิ้ม  เห็ด และผักแกง 

 

วันสองวันก่อนว่าจะลองเขียนเรื่องผักอีสานดูบ้าง แต่ก่อนเขียนเกิดเอะใจว่ามันอาจไม่ใช่เรื่องแปลกอีกต่อไปแล้วในยุคอินเตอร์เน็ทเรานี้ จึงได้ไปลองค้นหาดู ปรากฏว่า จริงเหมือนทำนาย ผักที่ผมคิดว่าคงไม่ค่อยมีใครรู้จักได้รับการนำเสนอไว้พอควรทีเดียว เช่น ตำหยาน เครือหมาน้อย ส้มพอดี  ส้มป่อย หางกระรอก  บัวเขียด ขะแยง  ใบพาย  สังกรณี  และอื่นๆ

 

แต่ผักบางชนิดก็หาไม่เจอ บางทีเจอแต่รูป แต่ไม่มีคำอธิบาย บางที่ก็มีแต่ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ แต่ขาดด้านวัฒนธรรม  ผมจะลองนำเสนอสักสามผักในบทความนี้ (ตามลำดับความอร่อยในใจผม)

 

หนึ่งคือ ลูกสลิด ครับ ผมว่าเป็นผลผักที่อร่อยที่สุดในโลก แต่หาคนรู้จักได้ยากมาก  ส่วนใหญ่คนเมืองรู้จักแต่ดอกของมันคือ ดอกขจร ที่มักนิยมเอามาแกงจืด   แต่พอมันให้ผลจะเป็นผลสลิด (หาดูรูปได้ใน go to know นี้แหละ) ลูกยาวสัก 10 ซม. ลักษณะยาวรี  หัวแหลมรี สีเขียว  เปลือกค่อนข้างแข็ง

http://www.tistr.or.th/sakaerat/Plant%20in%20Sakaerat/plant%20list/ขจร.pdf

อ้อ..ใบ ยอด สลิด ก็กินได้ครับ เคยเห็นมีวางขายในตลาดสดอยู่ครั้งเดียวเท่านั้น 

 

นิยมใช้ลวกจิ้ม กินได้ทั้งดิบและลวกสุก กินดิบจะกรอบ หวาน มียางขาวเล็กน้อย  พอลวกพอนิ่ม (อย่าให้สุกมาก) จะยิ่งหวานเข้าไปใหญ่  เอามาแกงจืดก็ได้  อร่อยมากๆ  ผมยังแปลกใจว่าทำไมไม่มีคนหัวการค้าเอาไปปลูกขึ้นเหลากันเสียที   ตามตลาดสดในอีสานนานๆ จะเจอสักที ขนาดมัดละ 10 บาท ก็จะมีสัก 4-5 ลูกแหละครับ มักวางขายพร้อม “ตำหยาน” ซึ่งเป็นผลเหมือนกัน แต่ฝาดจัดมาก

 

อ้อ มันเป็นพืชเถานะครับ พันอยู่กับต้นไม้อื่น พอลูกแก่จะแตกออกแล้วเมล็ดกระจายออกปลิวตามลมมีเยื่อเบาบางสีขาวช่วยพยุงลมคล้ายต้อยติ่งแต่ไปได้ใกล้กว่าต้อยติ่งมาก หนึ่งผลมีหลายร้อยเมล็ดทีเดียว

 

ผักหากินยากปราบเซียนขนานแท้ต้องยกให้เครืองูเห่า

http://www.tistr.or.th/sakaerat/Plant%20in%20Sakaerat/plant%20list/เครืองูเห่า.pdf

รสชาติ เผ็ดร้อน กรอบ (ใบไม้เผ็ดนานๆจะเจอสักครั้ง)  มีหนามเหมือนกุหลาบ  จิ้มกับลาบก็หร่อยนักแล  ไม่เคยเห็นขายในตลาดสดเลย  ผมว่ามันน่าจะเป็นพี่น้องกับกุหลาบแน่ๆ แบบว่ากุหลาบผสมพันธุ์กับพริกขี้หนูหรือไงเนี่ย

 

 

ใบเสี้ยว เป็นใบของไม้ยืนต้น จากการสอบถามชาวบ้าน ท่านว่าใช้ต้มกับปลาเป็นหลัก ให้รสเปรี้ยว  นัยว่าใส่มากเท่าไรก็จะไม่เปรี้ยวจนเกินไป  

http://www.tistr.or.th/sakaerat/Plant%20in%20Sakaerat/plant%20list/เสี้ยวใหญ่.pdf

เสี้ยวนี้ชาวเมืองมักจะเอาไปปนกะชงโค แต่มันต่างกันมากนะครับ เพราะใบชงโคกินไม่ได้ และไม่เปรี้ยวด้วย สังเกตดูลำต้นเสี้ยวมันจะออกขาวนวลๆ ดอกขาว  แต่ชงโคต้นดำดอกออกแดงๆ ใบเสี้ยวจะหนานุ่มกว่าใบชงโคด้วย  ถ้าจะให้แน่ใจลองเด็ดใบเข้าปากเคี้ยวดูเลยครับ

 

ผมยังลืมหาข้อมูลมาจนบัดนี้ว่า ที่มาของคำว่า “เสียว” ในชื่อหมู่บ้านอีสานนั้น มีที่มาจากคำว่า “เสี้ยว” หรือเปล่า มีหมู่บ้าน ลำคลองชื่อ เสียว มากเหลือเกินในอีสาน

 

...ยังมีผักแปลกอีกมาก แล้ววันหลัง มีเวลาและอารมณ์ผมจะมาเล่าให้ฟังอีกเช่น

 

ฝักถั่วผี ใบถั่วผี  ถั่วแปบ ลูกตาลเผา  ทิ้งถ่อน  ศรีธนญชัย  มะม่วงหัวแมงวัน(ดอก)  แคป่า  ส้มกลีบ มะเดื่อ  เขียด  

 

...คนถางทาง (๑๗ มกราคม ๒๕๕๕)

[ไอดิน-กลิ่นไม้]

• คุณ "คนถางทาง" บอกว่า ลูกสลิดเป็นผลผัก (เขาเรียกว่าผักกินผลค่ะ) ที่อร่อยที่สุดในโลก แต่หาคนรู้จักได้ยากมาก...ขอบอกว่า ดิฉันรูจักดีค่ะ แม่พากินเมื่อประมาณ 50 กว่าปีมาแล้ว (คงรู้แล้วสินะคะว่าดิฉันเป็นผู้สูงวัยแค่ไหน) ที่บ้านของดิฉันในปัจจุบันก็มีเถาสลิดเกิดเองอยูหลายที่ หลายเดือนก่อนเห็นเถาสลิดพันขึ้นไปบนยอดมะละกอ เห็นมีฝัก 2 ฝัก ลงทุนตัดต้นมะละกอที่ไม่ค่อยงามและเกิดผิดที่ผิดทาง เพื่อจะได้ฝักสลิดมากิน กลายเป็นลูกมะละกอเล็กๆ ไม่ใช่ฝักสลิดเสียนี่ เดี๋ยวจะลงไปดูท้ายสวนว่ามีฝักไหม แต่ที่แน่ๆ ที่บ้านญาติมี สองอาทิตย์ที่แล้วยังไปเดินดูแล้วบอกกับญาติว่า ทำไมไม่เก็บไปกินปล่อยให้แก่  
• เขียนไปเรื่อยๆ นะคะ จะติดตามอ่าน เป็นคนชอบทานผักพื้นบ้านมาก ทานผักมื้อละตะกร้า ถ้าอยากรู้ภูมหลังด้านการเกษตรก็ลองเข้าไปดูที่ Link ข้างล่างนะคะ เป็น Blog ว่าด้วยเรื่องต้นไม้ใบหญ้าของคนที่รักวิถีชีวิตในชนบทอีสานค่ะ 
• มีต้นไม้ชนิดหนึ่งเกิดเองและขุดไปปลูกในที่ต้องการ ค้นหาคำตอบทาง Internet ไม่เจอ (ใบบ่งบอกว่าเป็นพืชตระกูลเสี้ยว) ถามดูก็ยังไม่มีผู้ให้คำตอบได้ (ให้ดูทั้งใบ ทั้งดอก ทั้งต้นอย่างชัดเจน) แล้วจะนำมาถามท่าน ลองเข้าไปดู "เสี้ยว" ใน Link ที่ท่านให้มา Load นานมากไปติดแหง็กอยู่ที่ประมาณ 330 kb เต็มคือประมาณ 333 kb เลยไม่มีเวลาพอ จะเข้าไปดูใหม่ภายหลังค่ะ

            http://www.gotoknow.org/blogs/books/view/idin-idea

 

[Boo]

ว้าว มีส้มพอดีด้วย

ที่กล่าวมาทั้งหมด รู้จักแต่เพียง ส้มป่อย เจ้า ขอบคุณค่ะ :)

[Nopparat Pongsuk]

ลูกสลิด เป็นผัก ในกลุ่มที่ไม่ชอบมากที่สุดเลย เพราะมันชอบมาขึ้นพันต้นพวงแสด ที่ปลูกไว้ พ่อกับแม่ก็ชอบเก็บมา กินไปได้ไงก็ไม่รู้ ดูไม่เห็นจะน่าอร่อยเลย แถมเคยแอบตัดทิ้ง ต้นที่มาอิงแอบที่ต้นไม้เรา (คือว่า ตอนนั้นยังไม่เคยกิน) แต่พอโตขึ้นมา ลองชิมดู มันก็อร่อยดี หวานๆ มันๆ รู้สึกว่าหลังจากนั้นมา ก็กินเป็น พอเห็นมันขึ้นตรงไหน ก็เก็บมันไว้ ไม่ตัดทิ้งแล้ว เสียดาย ออกจะอร่อย ชิมิ

[รตยา สารพร]

ขอบคุณค่ะ ได้รับความรู้มากเลย ^^ แล้วจะมารออ่านต่อนะค่ะ