หมออนามัย อุบัติเหตุจากรถยนต์ รถจักรยานยนต์

หมออนามัย อุบัติเหตุ จากรถยนต์ จักรยานยนต์

โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหินซ้อน อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี

 

ความเป็นมา

ปัญหาอุบัติเหตุจราจรทางบก เป็นปัญหาที่สำคัญ ทำให้ประเทศชาติต้องสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพย์สินของประชาชนไปเป็นจำนวนมาก และแนวโน้มของปัญหาทวีความรุ่นแรงเพิ่มขึ้นไปเรื่อยๆและการแก้ไขปัญหาไม่สามารถดำเนินการได้ เพียงหน่วยงานเดียว ในอดีต การแก้ไขปัญหาเป็นไปแบบต่างคนต่างทำในทิศทางที่แตกต่างกันตามภารกิจหลักของแต่ละหน่วยงาน ขาดการประสานแผนงานอย่างจริงจัง มีการประชุม และจัดทำแผนแบบซ้ำซ้อน ตลอดจนมีแผนหลายรูปแบบที่ได้รับการนำเสนอไปยังผู้บริหารระดับต่างๆ ซึ่งทุกแผนล้วนเป็นแผนที่ดีทั้งสิ้น แต่สุดท้ายก็ต้องสิ้นสุดที่ไม่สามารถดำเนินการได้อย่างจริงจังและต่อเนื่อง และในบางครั้งมีการรวมแผนเข้าด้วยกันอย่างเฉพาะกิจ ขาดเป้าหมาย และการทำงานที่เป็นระบบ อุบัติเหตุ หมายถึง “เหตุที่เกิดขึ้นโดยไม่ทันคิด” ถือกันว่าเป็นความบังเอิญที่เกิดขึ้นโดยไม่ได้ตั้งใจและไม่คาดฝันมาก่อนคำว่า“อุบัติเหตุ”ตรงกับคำว่า accident ซึ่งทางการแพทย์หมายถึง เหตุที่เกิดขึ้น โดยมิได้คาดฝันทำให้เปลี่ยนแปลงทางเนื้อเยื่อและทางเมตาโบลิซึมของร่างกายให้ปรากฏ อุบัติเหตุทำให้เกิดการบาดเจ็บ ทุพพลภาพ และถึงตายได้ แม้บางคนอาจเข้าใจในนิยามข้างต้นว่า อุบัติเหตุเกิดขึ้นได้โดยไม่คาดฝันนั้น เป็นคราวเคราะห์ของผู้ประสบซึ่งหลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่ความเป็นจริงหาเป็นเช่นนั้นไม่ ในทางตรงข้าม อุบัติเหตุย่อมป้องกันและหลีกเลี่ยงได้หากไม่ประมาท จึงมีความสำคัญที่เราต้องมาศึกษา เพื่อหาทางป้องกันลดหย่อนความเสียหายที่เกิดขึ้นจากอุบัติเหตุ

อุบัติเหตุยานยนต์

อุบัติเหตุเนื่องจากการจราจรทางบก โดยเฉพาะอุบัติเหตุเกี่ยวกับยานยนต์เป็นสาเหตุการตายและบาดเจ็บสูงสุดของสถิติอุบัติเหตุที่รุนแรงทุกประเภท สาเหตุประมวลได้ส่วนใหญ่เกิดจากการขับรถโดยประมาท เช่นการแซงในที่คับขัน ขับรถเร็วเกินอัตราที่กฎหมายกำหนด เลี้ยวตัดหน้ารถอื่นอย่างกระชั้นชิด หรือผู้ขับเมาสุรา ติดยาหรือสารเสพติด หรือหลับในขณะขับรถ เป็นต้น อุบัติเหตุบนทางหลวงนอกเขตเมืองมักเป็นอุบัติเหตุที่ร้ายแรง มีผู้บาดเจ็บล้มตายเป็นจำนวนมาก ส่วนอุบัติเหตุยานยนต์ในเขตชุมชน ย่อมเกิดขึ้นบ่อยกว่าในทางหลวงเขตเมืองหลายเท่าแต่มักไม่รุนแรง มีผู้บาดเจ็บล้มตาย จำนวนไม่มาก ส่วนมากเกิดรถนั่งส่วนบุคคล ชนคนข้ามถนน รถยนต์ชนรถมอเตอร์ไซค์ หรือรถยนต์ชนกันเอง

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุ ในปัจจุบันพบว่า การเกิดอุบัติเหตุการจราจรเป็นสาเหตุของการบาดเจ็บ การเสียชีวิตและการพิการ อุบัติเหตุมากที่สุด ทั้งนี้เป็นเพราะมีพฤติกรรมที่ไม่ปลอดภัย และมีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ เช่นการขับรถเร็วเกินกำหนด ตัดหน้าระยะกระชั้นชิด ขับรถในที่คับขันเช่นทางโค้ง ทางลาดชัน ทางแยก การใช้สัญญาณไฟในขณะขับรถ ฝ่าฝืนสัญญาณไฟจราจร ดื่มสุราของมึนเมาขณะขับรถ สภาพร่างกายอ่อนเพลียขณะขับรถ ขับรถด้วยความคึกคะนอง ง่วงนอน/หลับใน เสพ/ติดยาเสพติด สัญญาณไฟ จราจรไม่ชัดเจน สีแยกที่มองไม่เห็นหรือเห็นไม่ชัดเจนมีต้นไม้บังหรือเหตุอื่นๆ ทางโค้ง หรือทางโค้งหักศอก หรือมีสะพาน มีทางรถไฟตัดผ่าน หรือมีสายไฟที่ตกห้อยลงมาต่ำ ต้นไม้โค่นล้มหรือกี่งไม้หัก ควันไฟการเผาหญ้าข้างถนน ถนนชำรุด เป็นหลุมเป็นบ่อ ถนนทรุดตัว สภาพอากาศแปรปรวน ฝนตก น้ำท่วม หมอกลงจัด ดินถล่ม ฟ้าผ่า อากาศเย็นจัด แสงแดดส่องตา สภาพรถ การบรรทุกเกินอัตราที่กำหนด การวิ่งสวนทาง(ย้อนศร) แสงสว่างไม่เพียงพอ ไม่ชินกับสภาพพื้นที่และถนน แสงสว่างไม่เพียงพอ และอื่นๆ

ปัจจัยในการเกิดอุบัติเหตุการจราจรทางบก ส่วนใหญ่กว่าร้อยละ 80 ของอุบัติเหตุจราจรทางบก เกิดจากจักรยานยนต์ ตามด้วยรถปิกอัพ รถนั่งและรถบรรทุก ตามลำดับโดยเป็นสาเหตุหลักได้ดังนี้

1. ผู้ขับขี่ยานพาหนะ ที่ดื่มสุราหรือยาเสพติดกระตุ้น (กว่าร้อยละ 40 ) รวมทั้งมีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น ขับรถเร็ว กว่ากฎหมายกำหนด ฝ่าฝืนสัญญาณไฟจราจร หรือเครื่องหมายจราจร ขับตามในระยะกระชั้นชิด แซงในที่คับขัน ฯลฯ ขับตามในระยะกระชันชิด นอกจากนี้ยังพบว่า

2. สาเหตุจากรถ เช่น การนำรถที่อุปกรณ์บกพร่องมาใช้ในการเดินทาง เช่น เบรก ไฟสัญญาณ กระจกส่องหลัง ที่ปัดน้ำฝน

3. สาเหตุมาจากทางและเครื่องหมายสัญญาณ เช่นบริเวณทางแยก ทางโค้ง ทางชำรุด เครื่องหมายสัญญาณชำรุด

4. สาเหตุ จากธรรมชาติ เช่นฝนตกหนัก หมอกลงจัด ดินถล่มเป็นต้น

แนวทางการเกิดอุบัติเหตุการจราจรทางบก

1. ง่วงขณะขับรถอันตรายถึงชีวิต สาเหตุของความง่วงเกิดได้หลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการอดนอน นอนไม่พอ ซึ่งจะพบได้บ่อยที่สุด หรือการใช้ยาต่างๆเช่นยาแก้ไข้หวัด ภูมิแพ้ รวมถึงการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์หรือมีโรคประจำตัว

2. สภาพของรถ ไฟหน้า ไฟฉุกเฉินหรือไฟสัญญาณต่างๆ การใช้สัญญาณต่างๆผิดทำให้สื่อสารกันผิดๆไปด้วย การใช้สัญญาณจราจร หมายถึง การให้ข้อมูลหรือบอกความตั้งใจแก่ผู้ใช้รถใช้ถนน ว่าคิดอะไรและกำลังจะทำอะไร เป็นการสื่อความหมายให้ผู้อื่นทราบ สัญญาณจราจรโดยทั่วไป ได้แก่ไฟเลี้ยว ไฟเบรก หรือบางครั้งอาจใช้สัญญาณมือช่วย แต่ที่สำคัญที่สุดคือ คุณต้องใช้สัญญาณอย่างถูกต้อง

- เพื่อให้ผู้ขับขี่อื่นๆ ทราบว่าคุณกำลังทำอะไร

 - เพื่อให้ผู้เดินทางทราบข้อมูล

- ต้องให้มีช่วงเวลาที่นานพอ เพื่อให้ผู้อื่นทราบสัญญาณนั้นและปฏิบัติตนตามได้

3. สภาพอากาศไม่เป็นใจ ในหลายพื้นที่ของประเทศไทยมีสภาวะอากาศแปรปรวน อาจสร้างความลำบาก อันตรายให้กับผู้ขับขี่ยานพาหนะ เพราะทำให้ทัศนะวิสัยในการมองเห็นไม่ดีเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ

- เส้นทางมีหมอกหนา เปิดไฟหน้ารถขณะขับขี่ โดยเฉพาะผู้ที่ใช้รถอยู่ในพื้นที่ที่มีหมอกมาก หรือเปิดไฟตัดหมอกซึ่งจะช่วยให้มองเห็นเส้นทางได้ชัดเจนขึ้น

- การขับรถในขณะฝนตก การเตรียมความพร้อมของผู้ขับรถ และสภาพรถให้พร้อม โดยผู้ขับรถควรตรวจสอบสภาพรถ ทั้งสัญญาณไฟ พวงมาลัย ระบบบังคับเลี้ยว และระบบเบรก ที่ปัดน้ำฝน ไม่ขับรถด้วยความเร็วสูงปฏิบัติตามกฎจราจรอย่างเคร่งครัด ควรเพิ่มความระมัดระวังในการขับรถ

4. ตรวจรถก่อนใช้ปลอดภัยแน่นอน สาเหตุของอุบัติเหตุทางถนน ที่สำคัญๆ ส่วนใหญ่จะเกิดกับสภาพตัวรถ พฤติกรรม ผู้ขับขี่ สภาพถนน และสภาพแวดล้อม ปัจจัยใดปัจจัยหนึ่งหรือหลายๆปัจจัยเหล่านี้ที่เป็นต้นเหตุ หรือเกื้อหนุนกันทำให้เกิดอุบัติเหตุทางถนน และส่งผลให้เกิดการสูญเสียชีวิตและทรัพย์สิน หรือเกิดผู้พิการ หรือได้รับบาดเจ็บเป็นจำนวนมาก

5.การคาดการณ์ล่วงหน้าการขับขี่รถยนต์ร่วมเส้นทางการจราจรกับผู้ใช้รถใช้ถนนคนอื่น เราจะต้องทราบวิธีการขับขี่ที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพตามสภาพถนนและการจราจรต่างๆจำเป็นต้องทราบเทคนิคการควบคุมรถยนต์และวิธีการต่างๆที่จะแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นบนท้องถนนให้ได้

- การคาดการณ์ เป็นกระบวนการในการป้องกันอุบัติเหตุที่ถัดจากการสังเกตการณ์ เสมือนเป็นการสร้างภาพว่ามีสิ่งใดกำลังจะเกิดขึ้นหรือจะมีอะไรเกิดขึ้นตามมา โดยอาศัยข้อมูลจากการสังเกตการณ์ที่ได้มา การคาดการณ์ที่ถูกต้องฉับไวมีประสิทธิภาพ จะทำให้มีเวลาพอในการเตรียมการ เพื่อแก้ไขสถานการณ์ ก่อนที่อุบัติเหตุจะเกิดขึ้น ยิ่งมีเวลาการแก้ไขมากเท่าไร ก็หมายถึงความปลอดภัยมีมากยิ่งขึ้นเท่านั้น สิ่งสำคัญที่สุด ที่จะสร้างความมั่นใจและเพิ่มความปลอดภัยให้กับผู้ขับรถได้เป็นอย่างดีไม่ว่าจะเกิดสถานการณ์ใดก็ตาม คือการเตรียมความพร้อม ของผู้ขับรถ และสภาพรถให้พร้อม อุปกรณ์ต่างๆ

- อุปกรณ์สำหรับเปลี่ยนยาง แม่แรง กากบาทถอดล้อ

- อุปกรณ์ส่องสว่าง ประเภทไฟฉาย ควรติดรถไว้ตลอด

- อุปกรณ์สำหรับลากจูง

- อุปกรณ์สำหรับพ่วงไฟเช่นสายพ่วงแบตเตอรี่

- หมายเลขโทรศัพท์ฉุกเฉิน ทั้งทางหลวง ตำรวจท่องเที่ยว

- น้ำเปล่าสำหรับเติมหม้อน้ำ

-น้ำมันเครื่อง

- เครื่องมือพยาบาล ติดรถไว้กรณีฉุกเฉิน หรือในกรณีเกิดอุบัติเหตุเล็กน้อย

การรณรงค์ เมาไม่ขับ เป็นมาตรการณ์ป้องกันการเกิดอุบัติเหตุที่ดี เป็นมุมมองของแต่ละคนในการที่จะหาทางรณรงค์ทุกวิถีทาง ไม่ว่าจะตรวจสารเสพติด การรณรงค์ในช่วงเทศกาลวันขึ้นปีใหม่ 7 วันอันตราย หรือเทศกาลวันสงกรานต์ ทุกปีมีผู้ได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิต พิการเป็นจำนวนมาก ไม่เห็นมีใครออกมาพูดถึงเรื่องการงดขายสุราและเบียร์หรือของมึนเมา หรือทำให้สิ่งเหล่านี้ขาดตลาดเหมือนน้ำมันพืช แต่กับเร่งกำลังการผลิต เป็นเดือนและจำนวนมากก่อนจะถึงวันขึ้นปีใหม่และวันสงกรานต์ เพื่อให้มีสินค้าสุรา เบียร์ จำหน่ายจำนวนมากๆในช่วงเทศกาลดังกล่าว ไม่เชื่อลองสอบถามรายละเอียดกรมสรรพสามิตดูว่า มีผลการผลิตและการจัดเก็บภาษีว่ามีรายได้จำนวนมหาศาล ปีนี้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขสรุปออกมาบอกว่า (เมื่อวันที่ 3 มกราคม 2555) อุบัติเหตุที่เกิดมากกว่า 47 เปอร์เซ็นต์ เกิดจากการดื่มสุรา และการขับรถประมาท ทำไมไม่งดขายสุราหรือเบียร์ หรือเครื่องดื่มมีแอลกอฮอล์ ในช่วงเทศกาลปีใหม่หรือวันสงกานต์ เทศกาลวันเข้าพรรษา ทุกวันนี้มาแก้ที่ปลายเหตุ การตั้งด่านหรือหน่วยบริการประชาชน ไม่ได้แก้ปัญญาดังกล่าว การบังคับใช้กฎหมาย ถึงแม้กฎหมายที่มีอยู่ในปัจจุบันจะครอบคลุมสาระส่วนใหญ่ แต่การบังคับใช้กฎหมายยังไม่ทั่วถึงและเป็นจุดอ่อนที่สำคัญ ทำให้สามารถลดอัตราการเกิดอุบัติเหตุลงได้

แผนงานที่มีความจำเป็นไปได้ในการดำเนินการ อาทิ

- การ รณรงค์ให้ใช้อุปกรณ์นิรภัยต่างๆ อาทิเช่นหมวกนิรภัย เข็มขัดนิรภัย

- การรณรงค์ในพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ อาทิ เช่นโครงการเมาไม่ขับ การใช้ความเร็วสูงเกินระดับความปลอดภัยการขับขี่รถคันหน้าแบบกระชั้นชิด การแซงรถในที่ขับขัน

 - การให้ความรู้ และฝึกฝนทักษะด้านต่างๆ ในการเป็นผู้ใช้รถใช้ถนน

- การฝึกอบรมผู้ขับขี่รถยนต์ ก่อนที่จะขออนุญาต