การให้ออกซิเจน
ความหมาย การให้ออกซิเจน หมายถึงการให้ออกซิเจนกับผู้ที่ร่างกายมีความต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น หรืออกซิเจนไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายในจำนวนและวิธีที่เหมาะสม
วัตถุประสงค์
เพื่อช่วยทุเลาภาวะ Hypoxia หรือภาวะ Hypoxemia ซึ่งเกิดจาก
1. ภาวะหายใจไม่พอ (Hypoventilation) เช่น ในผู้ป่วยที่มีอาการหอบหืด (Asthma) ถุงลมโป่งพอง (emphysema)
ผู้ปฏิบัติ
พยาบาลวิชาชีพ / พยาบาลเทคนิค
เครื่องมือ / อุปกรณ์
1. ตัวควบคุมจำนวนลิตรของออกซิเจนลักษณะเป็นหลอดแก้วใส ภายในมีหุ่นลอย
2. ขวดทำความชื้อ (humidifier) ปลอดเชื้อโรค
3. สายยางหรือสายพลาสติก Nasal cannular, mask with reservoir bag, T – piece ยางชนิดลูกฟูก (Corrugated tube) , Box
4. น้ำกลั่น (Sterile water)
5. น้ำแข็ง
6. พลาสเตอร์
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
การให้ออกซิเจนทางสายยางคู่เข้าจมูก ( Nasal cannula)
- เตรียมเครื่องใช้ให้พร้อม
- อธิบายให้ผู้ป่วยทราบถึงวัตถุประสงค์ และวิธีทำพร้อมกับให้ผู้ป่วยได้เห็นสายยางที่จะให้
- ใส่สาย Nasal cannula เข้าทางจมูก ให้ปลายโค้งชี้ไปส่วนหลังของจมูก
- เปิด Flow meter ให้ได้ออกซิเจนตามจำนวนที่แพทย์สั่ง ซึ่งมักจะให้ 4 – 6 ลิตรต่อนาที ยกเว้นในรายที่เป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ซึ่งแพทย์จะสั่งให้ออกซิเจนจำนวน 2 – 3 ลิตร
- รัดสาย Cannula
ให้พอดี ใช้สายรัดไว้รอบศีรษะ
ซึ่งผ่านใบหูทั้งสองข้างไปด้านหลังให้เรียบร้อย
หรือคล้องหูแล้วมารัดไว้ใต้คาง
ระวังอย่าให้สายรัดแน่นเกินไป
- เมื่อเลิกใช้ นำอุปกรณ์ไปทำความสะอาดตามมาตรฐาน IC
ข้อควรระวัง / ข้อเสนอแนะ
- การให้ออกซิเจนมากเกินกว่าที่กำหนด ผู้ป่วยอาจกลืนอากาศเข้าไปทำให้ท้องอืด หรือเกิดการระคายเคืองต่อเยื่อจมูก และลำคอได้
- ถ้าใส่สาย Cannula ผิดทาง หรือ ปลายชี้ขึ้นไปทางรูเปิดของ Frontal air sinus เมื่อได้รับออกซิเจน อัตราไหลมาก ๆ จะเกิดการระคายเคืองต่อโพรงอากาศนี้
- เปลี่ยนสายยางที่ใช้ทุก 24 ชั่วโมง ส่วนน้ำกลั่นในขวดทำความชื้น ควรเปลี่ยนทุก 8 ชั่วโมง เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
การให้ออกซิเจน Mask ที่มี Reservoir bag
ขั้นตอนการปฎิบัติงาน
- เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม
- ต่อ Mask face เข้ากับสายต่อออกซิเจน จากขวดทำความชื้น
- เปิด Flow meter ให้อยู่ในระดับ 10 – 15 ลิตรก่อน เพื่อเติมออกซิเจนในถุงให้เต็ม พร้อมทั้งเป็นการทดสอบว่าถุงไม่รั่ว
- ลดระดับ Flow meter ให้อยู่ในระดับ 6 – 10 ลิตรต่อนาที จะได้ความเข็มข้นของออกซิเจน 35 – 60 %
- ครอบ Mask
คลุมปากและจมูกให้แนบสนิท อย่าให้ออกซิเจนรั่ว
ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับออกซิเจนตามต้องการ
- รัดสายรอบศีรษะให้แน่นพอดี และอย่าให้สายบิดงอ
- ดูให้ Reservoir Bag โป่งอยู่เสมอ
- เมื่อให้เสร็จขั้นตอนแล้ว
ควรอยู่กับผู้ป่วยสักระยะ เพื่อให้ผู้ป่วยคลายความวิตกกังวล
พร้อมทั้งสังเกตอาการเปลี่ยนแปลง
- ถ้าผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น ควรเอา Mask ออกบ้างเป็นครั้งคราว เพื่อเช็ดและทำความสะอาด
10. ดูแล Mask ให้สะอาดอยู่เสมอ ถ้ามีเสมหะหรือน้ำขังใน Reservoir bag ต้องเปลี่ยนใหม่
11. ควรดูการทำงานของอุปกรณ์ที่ให้ออกซิเจน พร้อมทิ้งเติมน้ำในขวดทำความชื้นให้อยู่ในระดับที่ต้องการและดูแลเปลี่ยนน้ำกลั่นในขวดนี้ทุก 8 ชั่วโมง
ข้อควรระวัง / ข้อเสนอแนะ
- ห้ามสูบบุหรี่ในบริเวณใกล้เคียง
และต้องติดป้าย “ห้ามสูบบุหรี่"
พร้อมทั้งแนะนำให้ผู้ป่วยและญาติ และผู้มาเยี่ยมทราบ
- อย่าเปิดหรือจุดเปลวไฟใกล้ตัวผู้ป่วยที่กำลังให้ออกซิเจน
- กรณีใช้ออกซิเจนจากระบบ Pipeline ที่มีรูสำหรับเสียบ Flow meter เมื่อไม่ได้ใช้ควรปิดรูไว้เสมอ เพื่อป้องกันฝุ่นละอองเข้า ถ้ามีฝุ่นให้เช็ดออกด้วยผ้า
- เวลาเสียบ Flow
meter จะต้องให้เหลี่ยมตรงกับกับรูเสียบ
จึงจะดันเข้าได้ง่าย ห้ามปิดไปมาโดยเด็ดขาด
- ห้ามนำสิ่งต่าง ๆ ไปแขวนที่ Flow meter จะทำให้น้ำหนักถ่วงทำให้บริเวณ Out line รั่ว
- ถ้าต่อ Flow meter แล้วออกซิเจนบริเวณ Out line รั่ว ให้แจ้งเปลี่ยน ห้ามใช้ดินน้ำมันอุด
การให้ O2 Box
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
- เตรียมเครื่องใช้ให้พร้อม และยกไปที่เตียงผู้ป่วย
- ใส่น้ำแข็งลงในช่องน้ำแข็ง และต่อสายน้ำทิ้งลงในภาชนะรองน้ำ
- ใส่น้ำกลั่นในขวดทำความชื้น ให้อยู่ในระดับที่กำหนดไว้ที่ขวด ต่อขวดกับมาตรควบคุมจำนวนลิตรของออกซิเจน
- ต่อสายยางหรือท่อต่อ
O
2 ชนิดลูกฟูกเข้ากับกล่องพลาสติก
กดตัวปรับที่ขวด Humidifier เป็นชนิดละออกฝอย
แล้วนำกล่องไปครอบที่ศีรษะเด็ก
- เป็นออกซิเจนให้อยู่ในระดับ 5 – 8 ลิตร/นาที ถ้าในทารกแรกเกิด 3 – 5 ลิตร/ นาที
ข้อควรระวัง / ข้อเสนอแนะ
- ต้องมีออกซิเจนผ่านตลอดเวลา
- ขนาดของกลิ่งต้องเหมาะสมกับศีรษะเด็ก
- อย่าให้ออกซิเจนพ่นไปบริเวณตาของเด็กโดยตรง
- ควรตรวจสอบระดับน้ำให้อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนด และเติมน้ำแข็งในช่องใส่น้ำแข็งให้มีอยู่เสมอ
- ต้องให้ศีรษะเด็กอยู่ในกล่องตลอดเวลาที่ให้ออกซิเจน
- หมั่นดูแลอาการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นอย่างใกล้ชิด
- ดูแลให้เครื่องมือให้ O 2 ทำงานตลอดเวลา
- 1. ผู้ป่วยได้ออกซิเจนตามแผนการรักษาของแพทย์
การให้ออกซิเจนโดยใช้ T – PIECE ทางหลอดลม
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
- เตรียมเครื่องใช้ให้พร้อมไปยังเตียงผู้ป่วย
- ต่อสาย T – Piece เข้ากับขวดทำความชื้น กดปุ่มปรับเครื่องทำเป็นละอองฝอย
- ก่อนให้ออกซิเจน ต้องดูดเสมหะในท่อหลอดลมให้ผู้ป่วยก่อน ตาม Sterile Technique โดยปฏิบัติตามวิธีดูดเสมหะ
- เปิด Flow meter ให้ออกซิเจนออกตามจำนวนที่แพทย์สั่ง
- ต่อ T – Piece เข้ากับท่อหลอดลมของผู้ป่วยให้แน่น อย่าให้ ออกซิเจนรั่วออกได้
- จัดสายต่อให้อยู่ในท่าไม่ดึงรั้ง ซึ่งจะทำให้ระคายเคืองและไม่สุขสบาย
ข้อควรระวัง / ข้อเสนอแนะ
- ดูแลเปลี่ยนน้ำกลั่นในขวดทำความชื้อทุก 8 ชั่วโมง และดูแลอย่าให้น้ำแห้ง
- เปลี่ยนสาย T – Piece วันละครั้ง
บันทึกนี้เขียนที่ GotoKnow โดย ครูพยาบาล ใน หลักการและเทคนิคการพยาบาล
แวะมาให้กำลังใจครับ
ถ้ามีโอกาสรวบรมเย็บเป็นเล่มเล็กๆ แจกจ่ายบุคลากรในสายงานของตัวเองได้อ่านก็น่าจะดีนะครับ
...
สู้ๆ...