การให้ออกซิเจน
ความหมาย
การให้ออกซิเจน
หมายถึงการให้ออกซิเจนกับผู้ที่ร่างกายมีความต้องการออกซิเจนเพิ่มขึ้น
หรืออกซิเจนไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายในจำนวนและวิธีที่เหมาะสม
วัตถุประสงค์
เพื่อช่วยทุเลาภาวะ Hypoxia หรือภาวะ
Hypoxemia ซึ่งเกิดจาก
1. ภาวะหายใจไม่พอ (Hypoventilation)
เช่น ในผู้ป่วยที่มีอาการหอบหืด (Asthma)
ถุงลมโป่งพอง (emphysema)
ผู้ปฏิบัติ
พยาบาลวิชาชีพ / พยาบาลเทคนิค
เครื่องมือ / อุปกรณ์
1. ตัวควบคุมจำนวนลิตรของออกซิเจนลักษณะเป็นหลอดแก้วใส
ภายในมีหุ่นลอย
2. ขวดทำความชื้อ (humidifier)
ปลอดเชื้อโรค
3. สายยางหรือสายพลาสติก Nasal cannular, mask
with reservoir bag, T – piece ยางชนิดลูกฟูก
(Corrugated tube) , Box
4. น้ำกลั่น (Sterile water)
5. น้ำแข็ง
6. พลาสเตอร์
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
การให้ออกซิเจนทางสายยางคู่เข้าจมูก
(
Nasal cannula)
- เตรียมเครื่องใช้ให้พร้อม
- อธิบายให้ผู้ป่วยทราบถึงวัตถุประสงค์
และวิธีทำพร้อมกับให้ผู้ป่วยได้เห็นสายยางที่จะให้
- ใส่สาย Nasal
cannula เข้าทางจมูก
ให้ปลายโค้งชี้ไปส่วนหลังของจมูก
- เปิด Flow
meter ให้ได้ออกซิเจนตามจำนวนที่แพทย์สั่ง ซึ่งมักจะให้ 4
– 6 ลิตรต่อนาที
ยกเว้นในรายที่เป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
ซึ่งแพทย์จะสั่งให้ออกซิเจนจำนวน 2 – 3 ลิตร
-
รัดสาย Cannula
ให้พอดี ใช้สายรัดไว้รอบศีรษะ
ซึ่งผ่านใบหูทั้งสองข้างไปด้านหลังให้เรียบร้อย
หรือคล้องหูแล้วมารัดไว้ใต้คาง
ระวังอย่าให้สายรัดแน่นเกินไป
- เมื่อเลิกใช้
นำอุปกรณ์ไปทำความสะอาดตามมาตรฐาน IC
ข้อควรระวัง
/ ข้อเสนอแนะ
- การให้ออกซิเจนมากเกินกว่าที่กำหนด
ผู้ป่วยอาจกลืนอากาศเข้าไปทำให้ท้องอืด
หรือเกิดการระคายเคืองต่อเยื่อจมูก และลำคอได้
- ถ้าใส่สาย Cannula
ผิดทาง หรือ ปลายชี้ขึ้นไปทางรูเปิดของ
Frontal air sinus เมื่อได้รับออกซิเจน
อัตราไหลมาก ๆ จะเกิดการระคายเคืองต่อโพรงอากาศนี้
- เปลี่ยนสายยางที่ใช้ทุก
24 ชั่วโมง ส่วนน้ำกลั่นในขวดทำความชื้น
ควรเปลี่ยนทุก 8 ชั่วโมง
เพื่อป้องกันการติดเชื้อ
การให้ออกซิเจน
Mask ที่มี Reservoir
bag
ขั้นตอนการปฎิบัติงาน
- เตรียมอุปกรณ์ให้พร้อม
- ต่อ Mask face
เข้ากับสายต่อออกซิเจน จากขวดทำความชื้น
- เปิด Flow meter
ให้อยู่ในระดับ 10 – 15 ลิตรก่อน
เพื่อเติมออกซิเจนในถุงให้เต็ม
พร้อมทั้งเป็นการทดสอบว่าถุงไม่รั่ว
- ลดระดับ Flow
meter ให้อยู่ในระดับ 6 – 10 ลิตรต่อนาที
จะได้ความเข็มข้นของออกซิเจน 35 – 60 %
-
ครอบ Mask
คลุมปากและจมูกให้แนบสนิท อย่าให้ออกซิเจนรั่ว
ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยไม่ได้รับออกซิเจนตามต้องการ
- รัดสายรอบศีรษะให้แน่นพอดี
และอย่าให้สายบิดงอ
- ดูให้ Reservoir Bag
โป่งอยู่เสมอ
-
เมื่อให้เสร็จขั้นตอนแล้ว
ควรอยู่กับผู้ป่วยสักระยะ เพื่อให้ผู้ป่วยคลายความวิตกกังวล
พร้อมทั้งสังเกตอาการเปลี่ยนแปลง
- ถ้าผู้ป่วยมีอาการดีขึ้น
ควรเอา Mask ออกบ้างเป็นครั้งคราว
เพื่อเช็ดและทำความสะอาด
10. ดูแล Mask
ให้สะอาดอยู่เสมอ ถ้ามีเสมหะหรือน้ำขังใน Reservoir
bag ต้องเปลี่ยนใหม่
11. ควรดูการทำงานของอุปกรณ์ที่ให้ออกซิเจน
พร้อมทิ้งเติมน้ำในขวดทำความชื้นให้อยู่ในระดับที่ต้องการและดูแลเปลี่ยนน้ำกลั่นในขวดนี้ทุก
8 ชั่วโมง
ข้อควรระวัง
/ ข้อเสนอแนะ
-
ห้ามสูบบุหรี่ในบริเวณใกล้เคียง
และต้องติดป้าย “ห้ามสูบบุหรี่"
พร้อมทั้งแนะนำให้ผู้ป่วยและญาติ และผู้มาเยี่ยมทราบ
- อย่าเปิดหรือจุดเปลวไฟใกล้ตัวผู้ป่วยที่กำลังให้ออกซิเจน
- กรณีใช้ออกซิเจนจากระบบ
Pipeline ที่มีรูสำหรับเสียบ Flow meter
เมื่อไม่ได้ใช้ควรปิดรูไว้เสมอ เพื่อป้องกันฝุ่นละอองเข้า
ถ้ามีฝุ่นให้เช็ดออกด้วยผ้า
-
เวลาเสียบ Flow
meter จะต้องให้เหลี่ยมตรงกับกับรูเสียบ
จึงจะดันเข้าได้ง่าย ห้ามปิดไปมาโดยเด็ดขาด
- ห้ามนำสิ่งต่าง ๆ
ไปแขวนที่ Flow meter
จะทำให้น้ำหนักถ่วงทำให้บริเวณ Out line
รั่ว
- ถ้าต่อ Flow
meter แล้วออกซิเจนบริเวณ Out line
รั่ว ให้แจ้งเปลี่ยน ห้ามใช้ดินน้ำมันอุด
การให้
O2 Box
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
- เตรียมเครื่องใช้ให้พร้อม
และยกไปที่เตียงผู้ป่วย
- ใส่น้ำแข็งลงในช่องน้ำแข็ง
และต่อสายน้ำทิ้งลงในภาชนะรองน้ำ
- ใส่น้ำกลั่นในขวดทำความชื้น
ให้อยู่ในระดับที่กำหนดไว้ที่ขวด
ต่อขวดกับมาตรควบคุมจำนวนลิตรของออกซิเจน
-
ต่อสายยางหรือท่อต่อ
O
2 ชนิดลูกฟูกเข้ากับกล่องพลาสติก
กดตัวปรับที่ขวด Humidifier เป็นชนิดละออกฝอย
แล้วนำกล่องไปครอบที่ศีรษะเด็ก
- เป็นออกซิเจนให้อยู่ในระดับ 5 – 8
ลิตร/นาที ถ้าในทารกแรกเกิด 3 – 5 ลิตร/ นาที
ข้อควรระวัง
/ ข้อเสนอแนะ
- ต้องมีออกซิเจนผ่านตลอดเวลา
- ขนาดของกลิ่งต้องเหมาะสมกับศีรษะเด็ก
- อย่าให้ออกซิเจนพ่นไปบริเวณตาของเด็กโดยตรง
- ควรตรวจสอบระดับน้ำให้อยู่ในเกณฑ์ที่กำหนด
และเติมน้ำแข็งในช่องใส่น้ำแข็งให้มีอยู่เสมอ
- ต้องให้ศีรษะเด็กอยู่ในกล่องตลอดเวลาที่ให้ออกซิเจน
- หมั่นดูแลอาการเปลี่ยนแปลงต่าง
ๆ ที่อาจเกิดขึ้นอย่างใกล้ชิด
- ดูแลให้เครื่องมือให้
O
2 ทำงานตลอดเวลา
- 1.
ผู้ป่วยได้ออกซิเจนตามแผนการรักษาของแพทย์
การให้ออกซิเจนโดยใช้ T
– PIECE ทางหลอดลม
ขั้นตอนการปฏิบัติงาน
- เตรียมเครื่องใช้ให้พร้อมไปยังเตียงผู้ป่วย
- ต่อสาย T – Piece
เข้ากับขวดทำความชื้น
กดปุ่มปรับเครื่องทำเป็นละอองฝอย
- ก่อนให้ออกซิเจน
ต้องดูดเสมหะในท่อหลอดลมให้ผู้ป่วยก่อน ตาม Sterile
Technique โดยปฏิบัติตามวิธีดูดเสมหะ
- เปิด Flow
meter ให้ออกซิเจนออกตามจำนวนที่แพทย์สั่ง
- ต่อ T – Piece
เข้ากับท่อหลอดลมของผู้ป่วยให้แน่น อย่าให้
ออกซิเจนรั่วออกได้
- จัดสายต่อให้อยู่ในท่าไม่ดึงรั้ง
ซึ่งจะทำให้ระคายเคืองและไม่สุขสบาย
ข้อควรระวัง
/ ข้อเสนอแนะ
- ดูแลเปลี่ยนน้ำกลั่นในขวดทำความชื้อทุก
8 ชั่วโมง และดูแลอย่าให้น้ำแห้ง
- เปลี่ยนสาย T –
Piece วันละครั้ง