โรซ่าพาเเซ่บ : "โปงลางสร้างสุขภาวะ" โรงเรียนบ้านโคกลาด

โรงเรียนขยายโอกาสขนาดกลางๆ ดูเผินๆเป็นเหมือนโรงเรียนในชนบททั่วไป หากเราไม่มีโอกาสเข้าไปร่วมเรียนรู้ พูดคุยกับคุณครูและเรียนรู้ร่วมกับนักเรียนของโรงเรียนอาจจะพลาดเรื่องราวดีๆได้

ช่วงสายของวันทีมงานโรซ่าแซ่บ ได้เข้าไปเยี่ยมโรงเรียนบ้านโคกลาด อ.เมือง จ.อุดรธานี ซึ่งเป็นโรงเรียนขยายโอกาส ตามโครงการ “โฮมฮักลูกหลานโภชนาการดีอย่างยั่งยืน”  เปิดวงสนทนาเล็กๆ ร่วมกับผู้อำนวยการโรงเรียนและคุณครู พร้อมกับเจ้าหน้าที่จาก รพ.สต.ที่รับผิดชอบโรงเรียน ประเด็นที่เราพูดคุยส่วนหนึ่งเป็นเรื่องราวทั่วไปของโรงเรียน รวมไปถึงการพัฒนาโรงเรียนก้าวเข้าสู่โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ

ปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชน ย่อมส่งผลกระทบกับโรงเรียน จากความเชื่อมโยงของปัญหา ดังนั้นเงื่อนไขของปัญหาที่ผูกโยงจากสภาพสังคม โรงเรียนจึงมีบทบาทหน้าที่ในการคลี่ปมปัญหาเหล่านั้นด้วยการศึกษา

ลำพังการจัดการศึกษาเพื่อการเติบโตของปัญญา การจัดการศึกษาเพื่อให้เด็กอ่านออกเขียนได้ ก็เป็นภารกิจที่หนักหนาสำหรับคุณครูอยู่แล้ว แต่ในปัจจุบันโรงเรียนยังต้องมีบทบาทแก้ไขปัญหาผลกระทบจากสังคมเด็กนักเรียนด้วย ดังนั้นการจัดกระบวนการเรียนรู้แค่เพียงเรียนรู้ตามหลักสูตรคงไม่เพียงพอ ยังต้องเรียนรู้ เข้าใจ ความซับซ้อนของปัญหา สร้างกระบวนการเรียนรู้ที่รู้ทันสังคมและสอดคล้องกับบริบทนั้นๆ

ผอ.วุฒิพงศ์ พุฒพันธ์ ผอ.โรงเรียนบ้านโคกลาด เล่าว่า

“ครอบครัวในชุมชนในเขตรับผิดชอบของโรงเรียนกว่าร้อยละ ๕๐ มีปัญหาที่เหมือนกันคือ ผู้ปกครองทิ้งลูกหลานอยู่กับตา ยาย เพื่อเดินทางไปรับจ้างในเมืองหลวง”

ผอ.วุฒิพงศ์ พุฒพันธ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านโคกลาด

ท่าน ผอ.เปิดประเด็นปัญหา ทำให้วงสนทนาพูดคุยกันต่อเรื่องของผลกระทบที่เกิดจากปัญหานี้  นอกจากปัญหาการขาดการดูแลของตายายที่ไม่สามารถดูแลเด็กได้ดีเท่าพ่อแม่ รวมไปถึงสภาพสังคมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ทำให้โลกของเด็กกับผู้สูงอายุเริ่มห่างออกจากกันไปเรื่อยๆ สิ่งเหล่านี้เป็นเงื่อนไขที่สุ่มเสี่ยงต่อปัญหาสังคมของเด็กได้ง่ายมากขึ้น

ในด้านสุขภาพของเด็ก การขาดการดูแลเอาใจใส่เท่าที่ควรของผู้ปกครองที่เป็นปู่ย่า ตายายทำให้เด็กที่มาโรงเรียนไม่ได้รับประทานอาหารเช้า ปัญหา “เด็กไม่ได้รับประทานอาหารเช้า” ดูเผินๆเป็นปัญหาที่หลายคนไม่ได้ให้ความสนใจมากนัก  แท้จริงการรับประทานอาหารเช้าเป็นความจำเป็นอย่างยิ่งโดยเฉพาะเด็กวัยเรียน ทางโรงเรียนบ้านโคกลาดเองก็ตระหนักถึงปัญหาดังกล่าว จึงเปิดโอกาสให้แม่ค้าที่เข้ามาขายในโรงเรียนทำอาหารที่มีคุณภาพมาจำหน่ายให้เด็กในราคาเยา และมีคุณภาพดี

ความโดดเด่นของโรงเรียนบ้านโคกลาดที่น่าประทับใจก็คือ “วงดนตรีโปงลาง” ที่เป็นความภาคภูมิใจของทางโรงเรียน ผมคิดว่าดนตรีนี่เองที่เป็นกุญแจไปสู่การสร้างเยาวชนที่มีคุณภาพ และที่โรงเรียนบ้านโคกลาดใช้ดนตรีเป็นกระบวนการกล่อมเกลาเด็กนักเรียน สร้างพื้นที่ ให้โอกาส และปลูกฝังความภาคภูมิใจในรากวิถีของตนเอง

วงโปงลางของที่นี่แม้ว่าจะเริ่มต้นตั้งวงมาไม่นานแต่ก็มีรางวัลการันตี โรงเรียนบ้านโคกลาดเคยได้รับรางวัลชนะเลิศ การแข่งขันวงโปงลาง ระดับเขตพื้นที่ เขต ๑ จ.อุดรธานี  และยังมีความหวังในการพิชิตรางวัลระดับที่สูงขึ้นไปอีกในอนาคต

“ผมตั้งเป้าว่า จะพาวงโปงลางโรงเรียนของเราไปสู่ระดับประเทศให้ได้”

 คำพูดผ่านสายตาของความมุ่งมั่นของอานนท์ อามาตมนตรี

อานนท์เป็นครูอาสาสมัคร อายุเพียง ๑๙ ปี ทำหน้าที่เป็นครูฝึกสอนวงดนตรีโปงลางของโรงเรียน และได้รับค่าตอบแทนรายเดือนในตำแหน่ง “ครูอาสาสมัคร” อานนท์จบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๖ จากโรงเรียนศึกษาสงเคราะห์ และอดีตก็เลยเป็นนักเรียนประถมศึกษาที่โรงเรียนแห่งนี้อีกด้วย เมื่อครั้งอานนท์เรียนที่โรงเรียนศึกษาสงเคราะห์ ได้ร่วมวงโปงลางของโรงเรียน มีประสบการณ์และก้าวไปถึงการแข่งขันระดับประเทศมาแล้ว

อานนท์ อามาตมนตรี ครูอาสาสมัคร - ครูผู้ฝึกสอนดนตรีโปงลาง

ด้วยปัญหาทางเศรษฐกิจของครอบครัว หลังจากจบ ม.๖ อานนท์จึงได้รับโอกาสจากโรงเรียนบ้านโคกลาด   ให้มาเป็นครูสอนวงโปงลาง เขาจึงทุ่มเทประสบการณ์และความฝันผ่านเด็กๆ และการเล่นดนตรีโปงลางที่เขารัก

 “วงดนตรีโปงลางที่นี่เราเริ่มตั้งวงในเดือนมิถุนายน ปี ๕๓ ในครั้งแรกๆมีสมาชิกทั้งหมด ๑๐ คน  และเพิ่มเข้ามาเรื่อยๆ”  

อานนท์เล่าย้อนเรื่องราวตั้งแต่เริ่มตั้งวง และเขาย้ำให้เห็นว่า การเล่นดนตรีต้องอาศัยความมีระเบียบ วินัย และความอดทนอย่างยิ่งในการฝึกซ้อม

เขาเล่าต่อว่า

“เราซ้อมกันทุกวัน ตั้งแต่บ่ายสามโมงเย็นจนถึงหกโมงเย็น และวันเสาร์อาทิตย์ก็ซ้อมกันอย่างสม่ำเสมอ ๖ เดือนที่ซ้อมกันหนัก เพื่อเตรียมการแข่งขัน”

ความพยายามและความตั้งใจของอานนท์ ร่วมกับเด็กนักเรียนที่ร่วมวงโปงลางในครั้งแรกก็สัมฤทธิผล หลังจากที่เป็นตัวแทนในกลุ่มของโรงเรียน และเข้าร่วมแข่งขันในระดับจังหวัด จนได้ตำแหน่ง แชมป์วงโปงลาง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาเขต ๑  จ.อุดรธานี

ผมตั้งคำถามกับอานนท์ในฐานะที่เขาดูแลวงโปงลางและใกล้ชิดเด็กๆ ด้วยความอยากรู้ว่า ในระยะ ๑ ปีเศษๆ เด็กที่ร่วมวงโปงลางมีพัฒนาการอย่างไรบ้าง?

“ เด็กที่เป็นนักดนตรีวงโปงลาง มีระเบียบวินัย และมีความรับผิดชอบมากกว่าเด็กทั่วไป ๓ เท่า”

อานนท์ บอกกับผมแบบนั้น ผมก็ไม่ค่อยเข้าใจหรอกว่า ๓ เท่าของอานนท์นั้นอยู่ในระดับแบบไหน แต่รู้ว่าเด็กๆปรับเปลี่ยนพฤติกรรมไปในทางที่ดีเลิศในความคิดของเขา

และสิ่งที่เขาเน้นย้ำกับผมว่า เขาปรารถนาที่จะนำพาวงโปงลางของโรงเรียนบ้านโคกลาดไปสู่ระดับประเทศให้ได้...แม้จะเป็นเหมือนความฝันแต่ก็มีส่วนที่จะเป็นไปได้อย่างแน่นอน 

ปัจจุบัน อบต.หนองไฮ ได้สนับสนุนวงดนตรีโปงลางของโรงเรียน เป็นงบประมาณก้อนใหญ่ และเวลามีงานบุญในหมู่บ้าน และละแวกใกล้เคียง วงดนตรีโปงลางของโรงเรียนบ้านโคกลาด จะเป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยสร้างสีสันและคุณค่า ความภาคภูมิใจของชาวบ้าน สืบทอดภูมิปัญญาของชาวอีสานอย่างสง่างาม

 

วงโปงลางโรงเรียนบ้านโคกลาด สาธิตให้กับทีมงานได้ชม

------------------------------------------------------------------------

จตุพร วิศิษฏ์โชติอังกูร

อุดรธานี

๓๐ ส.ค.๒๕๕๔

การเข้าเยี่ยมครั้งที่ ๑ ตามโครงการ "โฮมฮักลูกหลานโภชนาการดี" สนับสนุนสู่โรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ ปี ๒๕๕๔"

ระหว่างวันที่ ๒๘ ส.ค.๕๔ - ๒ ก.ย.๕๔

สนับสนุนโดย บริษัทไฮคิว อุตสาหกรรม จำกัด ร่วมกับ สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข

-----------------------------------------------------------------------

โรงเรียนบ้านโคกลาด  อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต ๑

[ธนะภูมิ ชาญประไพ]

ขอบคุณมากมายครับ สำหรับ ภาพ เสียง บรรยากาศ และความรู้สึก..ของเด็กๆ บ้านโคกลาด ชัดเจน จัดจ้าน และจับใจจริงๆ ครับ

มิน่าเล่า ว่าทำไม เด็กๆ จากโรงเรียนบ้านโนนสะอาดผาสุข จึงได้คิดถึงพวกเขาเหล่านี้..ผมหายสงสัยแล้ว