ภาวะผู้นำทางการศึกษาในสังคมโลกาภิวัตน์

ผู้บริหารในยุคโลกาภิวัตน์ ต้องใช้ภาวะผู้นำให้เหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ โดยสามารถปรับตัวให้เหมาะสมกับทุกสภาพการณ์ได้ และใช้ความรู้ความสามารถของตนให้เกิดประโยชน์ต่อการบริหารงานอย่างมีประสิทธิผล (Owen, 1981 : 45 และ McCorkle and Others. 1982 : 190 อ้างถึงใน ศักดิ์ไทย สุรกิจบวร, 2549)

คุณลักษณะผู้บริหารในยุคโลกาภิวัตน์

Marshall Goldsmith และคณะ (อ้างถึงใน ชัยเสฏฐ์ พรหมศรี, 2549: 81-84) ได้เสนอคุณลักษณะที่สำคัญ 5 ประการต่อการนำไปสู่การเป็นผู้นำที่มีประสิทธิภาพในยุคโลกาภิวัตน์ ซึ่งประกอบด้วย

1. การคิดแบบโลกาภิวัตน์ (Thinking Globally)
2. เล็งเห็นเรื่องความหลากหลายทางวัฒนธรรม (Appreciating Cultural Diversity)
3. พัฒนาความชำนาญทางด้านเทคโนโลยี (Developing Technology Savvy)
4. การสร้างคู่ค้าธุรกิจและพันธมิตร (Building Partnerships and Alliances)
5. สร้างการมีส่วนร่วมในการเป็นผู้นำ (Sharing Leadership)

คุณสมบัติที่พึงประสงค์ของผู้บริหารในยุคโลกาภิวัตน์

คุณสมบัติที่พึงประสงค์ของผู้บริหารมืออาชีพ เป็นคุณลักษณะอย่างหนึ่ง ซึ่งมีผู้กล่าวไว้พอสมควร จะขอยกตัวอย่างของ สมชาย เทพแสง (2543 : 16-17 อ้างถึงใน ศักดิ์ไทย สุรกิจบวร, 2549) ได้กล่าวไว้ว่า ผู้บริหารมืออาชีพควรมีลักษณะ 20P ดังนี้

1. Psychology ผู้บริหารต้องมีจิตวิทยาในการบริหารคน
2. Personality ผู้บริหารต้องมีบุคลิกดี
3. Pioneer ผู้บริหารต้องเป็นผู้ริเริ่มบุกเบิก กล้าได้กล้าเสีย
4. Poster ผู้บริหารต้องมีการประชาสัมพันธ์
5. Parent ผู้บริหารต้องเป็นพ่อแม่หรือผู้ปกครอง มีพรหมวิหาร 4
6. Punctual ผู้บริหารต้องเป็นคนตรงเวลา
7. Pacific ผู้บริหารต้องมีความสุขุมรอบคอบ
8. Pleasure ผู้บริหารต้องมีอารมณ์ขัน
9. Prudent ผู้บริหารต้องมองการณ์ไกล

10.  Principle ผู้บริหารต้องยึดหลักการเป็นหลัก

11.  Perfect งานที่เกิดขึ้นตองสมบูรณ์เท่าที่จะทำได้

12.  Point งานที่ทำต้องมีวัตถุประสงค์แน่นอน ชัดเจน

13.  Plan ผู้บริหารต้องวางแผนอย่างรอบคอบ

14.  Pay ต้องมีการกระจายงานอย่างทั่วถึง

15.  Participation ทุกคนมีส่วนร่วมในการบริหารงาน

16.  Pundit ต้องมีความรู้เรื่องที่ทำอย่างชัดเจน

17.  Politic มีความรู้ความเข้าใจด้านการเมือง การปกครอง

18.  Poet ต้องมีความสามารถด้านสำนวนโวหาร

19.  Perception ต้องมีความสามารถในการหยั่งรู้ คาดการณ์

20.  Psycho ต้องมีจิตวิญญาณของนักบริหาร มีอุดมการณ์และปณิธาน

สุรศักดิ์ ปาแฮ (2543 : 27-31 อ้างถึงใน ศักดิ์ไทย สุรกิจบวร, 2549 : 11) ได้กล่าวถึงคุณลักษณะของผู้บริหารการศึกษามืออาชีพ ดังนี้

1. มองกว้างไกลอย่างต่อเนื่อง และพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลง ต้องเป็นผู้มีวิสัยทัศน์ (vision) สามารถที่จะกำหนดกลยุทธ์ในการบริหารได้อย่างถูกต้อง เหมาะสมกับสถานการณ์ต่าง ๆ
2. สามารถที่จะวิเคราะห์สถานการณ์ (analyze situations) เพื่อกำหนดแผลกลยุทธ์และแผนปฏิบัติงานให้บรรลุเป้าหมายและนโยบายได้อย่างเหมาะสม
3. ไวต่อการรับรู้ข่าวสารต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น
4. ความสามารถในการจัดระบบสื่อสารให้ได้ผล
5. ความสามารถในการบริหารทรัพยากรบุคคล
6. คุณธรรมและจริยธรรมในการบริหาร

ผลการวิจัยบางชิ้นงานที่สรุปและจำแนกถึงคุณลักษณะของผู้บริหารที่จะส่งผลต่อการบริหารจัดการศึกษาอย่างมืออาชีพ สามารถจำแนกได้เป็น 10 ประการ คือ (อ้างถึงใน ศักดิ์ไทย สุรกิจบวร, 2549)

1. มีความพร้อมทางด้านข้อมูลสารสนเทศ (Command of Basic Facts)
2. มีความรู้ทางวิชาชีพ (Relevant Professional Knowledge)
3. มีความรู้เท่าทันในสถานการณ์ (Continuing Sensitivity of Events)
4. มีทักษะในการเข้าสังคม (Social skill and Abilities)
5. มีทักษะในการคิดวิเคราะห์ปัญหา แก้ปัญหาและตัดสินใจ (Analytical Problem Solving Decision Making Skill)
6. การควบคุมอารมณ์ (Emotional Resilience)
7. มีพฤติกรรมกล้าเสี่ยง (Proactivity – inclination to Respond Purpose Fully to Events)
8. มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ (Creativity)
9. มีความรู้สึกไวต่อบุคคลอื่น (Mental Agility)

10.  มีความใฝ่รู้และฝึกฝนการเรียนรู้ (Balanced Learning Habits and Skill)