ร่วมด้วยช่วยกัน เพื่อผู้สูงอายุสุขภาพฟันดี ที่ เขต 4 ตอนที่ 10 ชมรมผู้สูงอายุบ้านพัวรัง ต.บ้านดอนเจดีย์ พนมทวน กาญจนบุรี

 

ของจังหวัดกาญจนบุรี ที่ชมรมผู้สูงอายุบ้านพัวรัง ต.บ้านดอนเจดีย์ อ.พนมทวน มานำเสนอกิจกรรมค่ะ 

ชมรมฯ มีผู้สูงอายุประมาณ 600 กว่าคน แต่การจัดกิจกรรมครั้งนี้ มีสมาชิกมาเข้าร่วมกิจกรรม 55 คน สมาชิกส่วนใหญ่ทำนา และรับจ้างทั่วไป ชมรมฯ จัดจัดกิจกรรมกันเอง ตั้งขึ้นตั้งแต่ปี 2550

สมาชิกในหมู่บ้านตั้งใจทำกิจกรรม ดำเนินการโดย ผู้นำชุมชน อบต. และ อสม. กิจกรรมมีทุกเดือน แต่ละเดือนจะมีเจ้าภาพมาเลี้ยงอาหาร หลังรับประทานอาหาร มีการแปรงฟันหลังอาหารกลางวัน และตรวจฟันโดยสมาชิกที่เป็นคู่หูกัน ซึ่งจะมีประมาณ 20 คู่

มีการเยี่ยมผู้ป่วย หรือผู้สูงอายุที่บ้าน

กิจกรรมในชมรมฯ ทำมาเป็นปีที่สองแล้ว ชมรมผู้สูงอายุบ้านหัวรัง เป็นต้นแบบของเมืองกาญจน์ ก่อนหน้านี้จะมีกิจกรรม

• ตรวจคัดกรองสุขภาพโดย การวัดส่วนสูง ชั่งน้ำหนัก วัดความดันโลหิตและประเมินค่า BMI โดยเจ้าหน้าที่จาก รพ.สต.บ้านดอนเจดีย์
• การออกกำลังกายโดยมีอาสาสมัครเป็นแกนนำ
• การให้ความรู้ด้านสุขภาพแก่สมาชิกในชมรม โดย เจ้าหน้าที่จาก รพ.สต.
• การให้ความรู้ด้านทันตสุขภาพ โรคในช่องปาก  การดูแลสุขภาพในช่องปาก  การแปรงฟันให้ถูกวิธี การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์

ปัญหาสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ เมื่อปี ๒๕๕๒ คือ

• ผู้สูงอายุไม่มีความรู้ในการดูแลสุขภาพช่องปาก
• ขาดทักษะในการใช้อุปกรณ์เสริม
• ไม่ได้รับการตรวจสุขภาพช่องปากอย่างต่อเนื่อง

จึงเอาปัญหานี้มาแก้ไข โดย ประชุมโดยใช้เวทีประชาคม เชิญผู้นำ ประชาชนทุกภาคส่วน มาคุย กำหนดกิจกรรมให้ทุกคนมีหน้าที่รับผิดชอบ ได้แก่ อสม. รับผิดชอบจัดหาที่อบรม หาน้ำดื่มอำนวยความสะดวก ผู้นำชุมชนชักชวนผู้สูงอายุให้เข้าร่วมกิจกรรม สมาชิก อบต. ประสานของบฯ จากกองทุนสุขภาพตำบล ประธานชมรมผู้สูงอายุมีหน้าที่ชักชวนเพื่อนให้เข้าร่วมกิจกรรม

และทำกิจกรรมเหมือนปี 2552 ได้แก่

• ตรวจคัดกรองทางด้านสุขภาพโดยการวัดส่วนสูง ชั่งน้ำหนัก วัดความดันโลหิตและประเมินค่า BMI โดยเจ้าหน้าที่จาก รพ.สต.บ้านดอนเจดีย์
• การออกกำลังกายโดยมีอาสาสมัครเป็นแกนนำ
• การให้ความรู้ด้านสุขภาพแก่สมาชิกในชมรม
• การให้ความรู้ด้านทันตสุขภาพ โรคในช่องปาก  การดูแลสุขภาพในช่องปาก  การแปรงฟันให้ถูกวิธี การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์
• การตรวจฟันให้กับสมาชิกในชมรม
• การประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดโรคในช่องปาก
• สรุปปัญหาสุขภาพในช่องปากต่อสมาชิกในชมรม และผู้นำ และหาแนวทาสงร่วมกัน
• ออกเยี่ยมผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ (ประมาณ 10 กว่าคน) โดยมีการสอนผู้ดูแลทำความสะอาดช่องปาก

ผลการดำเนินงานปี 2553  พบว่า

• สมาชิกชมรมพึงพอใจ ต่อกิจกรรมในระดับสูง – ชอบ และเห็นว่า มีความสำคัญ
• ผู้สูงอายุมีความรู้เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพช่องปากเพิ่มมากขึ้น – สนใจดูแลฟันมากขึ้น
• จากแบบเฝ้าระวังพฤติกรรมพบว่า ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการแปรงฟันที่ดีขึ้น
• โครงการที่ขอ ได้รับการสนับสนุนจากกองทุนสุขภาพตำบล

ผลการประเมินของผู้สูงอายุในชมรม ปี 2553 ผู้สูงอายุ 35 คน

• BMI ปกติ 20 คน ต่ำกว่า 3 คน อ้วน 6 คน น้ำหนักตัวเกิน 4 คน อ้วนมากอันตราย 1 คน
• โรคทางระบบ ไม่มี 24 คน ความดันโลหิตสูง 9 คน เบาหวาน 2 คน
• ผู้สูงอายุช่วยเหลือตนเองได้ 33 คน ต้องมีผู้ดูแล 1 คน และติดเตียง 1 คน
• การทำความสะอาดช่องปาก ทำประจำร้อยละ 77.14
• แปรงฟัน
  - วันละ 1 ครั้ง ตอนเช้า 14 คน ก่อนนอน 7 คน
  - วันละ 2 ครั้ง เช้าและก่อนนอน 6 คน
  - มากกว่าวันละ 2 ครั้ง 8 คน
• ทำความสะอาดฟัน โดยใช้ไม้จิ้มฟัน 17 คน
• มีเลือดออกเวลาแปรงฟัน 6 คน มีหินปูน 17 คน
• ฟันโยกในปากเห็นชัดเจน 11 คน
• อาหารติดซอกฟัน เวลาเคี้ยวประจำ 19 คน
• ฟันผุ / รากฟันผุ ค้างในปากเห็นชัดเจน 14 คน
• เนื้อเยื่อ มีปวดแสบปวดร้อนในปาก 1 คน
• ฟันเทียม ใส่ฟันบางส่วนชนิดถอดได้ 4 คน ใส่ฟันเทียมไม่ถูกต้อง 3 คน
• สภาวะเสี่ยงอื่นๆ สูบบุหรี่ / ใบยาสูบมากกว่า 10 มวนต่อวัน 6 คน เคี้ยวหมาก 8 คน

สรุปสภาวะทันตสุขภาพ

• ผู้สูงอายุมีฟันที่ใช้งานได้ เฉลี่ย 19.30 ซี่/คน ... เราต้องทำให้ไม่เกิดปัญหานี้ โดยการป้องกันไว้ก่อน
• ผู้สูงอายุมีฟันที่ใช้งานได้ 20 ซี่ขึ้นไป 16 คน คิดเป็นร้อยละ 45.71
• ผู้สูงอายุมีจำนวนฟันคู่สบ ฟันแท้กับฟันแท้ 4 คู่ขึ้นไป 11 คน คิดเป็นร้อยละ 31.43
• มีการแปรงฟันก่อนนอน 17 คน ร้อยละ 48.57 ... เราคิดว่า น่าจะทำให้เต็มร้อย

ภาพกิจกรรมต่างๆ

การตรวจคัดกรองสุขภาพของผู้สูงอายุ

การให้ความรู้แก่สมาชิกในชมรม เรื่อง สุขภาพ และสุขภาพช่องปาก

แจ้งผลการตรวจสุขภาพผู้สูงอายุ

การตรวจสุขภาพช่องปาก และประเมินความเสี่ยง

สรุปปัญหาในช่องปาก รายบุคคล

แจกชุดอุปกรณ์แปรงฟัน สนับสนุน จาก สสจ.

รับประทานอาหารร่วมกัน

กิจกรรมการแปรงฟันหลังอาหาร ... มุมหนึ่งในศาลาประชาคม

ตรวจความสะอาดสุขภาพช่องปากหลังแปรงฟัน โดย คู่หูดูกันเอง

เมื่อเรียบร้อย จะมีการสรุปปัญหาให้นายกฯ ฟัง ว่า ปัญหาในชุมชนที่เกิดขึ้น ได้อย่างไร มีปัญหาอะไร จะหาแนวทางแก้ไขปัญหาอย่างไร เพื่อของบฯ ดำเนินการต่อไป

กิจกรรมเยี่ยมบ้าน

มีการออกเยี่ยมตรวจสุขภาพผู้สูงอายุที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ โดย ให้ผู้สูงอายุดูแลผู้สูงอายุที่ยู่บ้าน ... สอนให้มีการดูแล ทำความสะอาดช่องปาก ใช้ผ้าก๊อสใช้ในการดูแลฟัน และทำความสะอาด

ความก้าวหน้าของโครงการ มีภาคีเครือข่ายทั้งหมด เจ้าหน้าที่สาธารณสุขทั้งหมด ไปร่วมกันให้ความรู้ มีทีม อสม. ไปร่วมทำกิจกรรม การทำงานทำเป็นทีม คปสอ.

จากการดำเนินงาน สรุปได้ว่า

• การดำเนินกิจกรรมในชมรมต้นแบบ ทั้ง 2 ปีที่ผ่านมา จะเห็นว่า ในชมรมมีการจัดกิจกรรมที่เอื้อต่อการส่งเสริมทันตสุขภาพเพิ่มมากขึ้น จากเมื่อก่อน ชมรมจัดกิจกรรมเอง และเมื่อเขาได้รู้เรื่องสุขภาพช่องปาก เขาก็เชิญเข้าไปร่วมมากขึ้น
• ผู้สูงอายุมีพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากดีขึ้น (การแปรงฟัน)
• ผู้ป่วยติดเตียงได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดจากผู้ดูแล
• มีกิจกรรมด้านการส่งเสริมทันตสุขภาพในชมรมทุกเดือน

สิ่งที่จะทำต่อ ปี 2554

• ค้นหากลุ่มเสี่ยง (กลุ่มที่ช่วยเหลือตนเองไม่ได้) โดยจะไปสอนเรื่องการทำความสะอาด
• ขยายเครือข่ายกลุ่มชมรมผู้สูงอายุเพิ่ม
• จิตอาสาผู้สูงอายุ ใน รพ.สต. ตั้งใจทำในคลินิก well baby ให้มีการให้ความรู้ การตรวจช่องปาก เคลือบฟลูออไรด์ จะให้จิตอาสามาดูแล
• การติดตามสอน และให้ความรู้ผู้ดูแลผู้สูงอายุที่ติดเตียง ให้ครอบคลุม และสามารถดูแลตนเองได้
• โครงการดูแลต่อเนื่อง สำหรับคู่หูจิตอาสาดูแลสุขภาพช่องปาก ระหว่างผู้สูงอายุ กับผู้สูงอายุ
• นำแผนที่ทางเดินยุทธศาสตร์ด้านทันตสุขภาพมาใช้ในการทำงาน

รวมเรื่อง ร่วมด้วยช่วยกัน เพื่อผู้สูงอายุสุขภาพฟันดี ที่ เขต 4