เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนองไทยเดิม ตอนที่ ๓๒ เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนอง “มอญซ่อนผ้า”

การเล่นมอญซ่อนผ้า 

มอญซ่อนผ้าเป็นการเล่นพื้นเมืองของไทย เล่นได้ทั้งเด็กเล็กและหนุ่มสาว สามารถเล่นรวมกันได้ทั้งหญิงและชาย เด็ก ๆ เล่นได้ตลอดเวลา แต่หนุ่มสาวจะนิยมเล่นในช่วงเทศกาลสงกรานต์เท่านั้น

วิธีเล่น ผู้เล่นจะนั่งล้อมวงกัน โดยนั่งราบกับพื้นห้ามนั่งยอง ๆ ผู้เล่นทุกคนจะหันไปดูข้างหลังไม่ได้ อนุญาตให้ใช้เพียงมือคลำดูเท่านั้น มีคนหนึ่งสมมุติเป็น “มอญ” ถือผ้าอาจเป็นผ้าเช็ดหน้าหรือผ้าอื่นที่มีขนาดไม่โตนักสามารถเก็บซ่อนได้ เดินหรือวิ่งไปรอบ ๆ วง ผู้ที่นั่งล้อมวงจะร้องบทร้องพร้อมกัน ผู้ที่เป็น “มอญ” จะต้องคอยสังเกตว่าผู้นั่งล้อมวงคนใดเผลอจะเอาผ้าที่ถือไว้วางข้างหลังผู้นั้นแล้วเดินหรือวิ่งต่อไป ทำทีเหมือนกับยังไม่ได้วางผ้าหากผู้ถูกวางข้างหลังยังไม่รู้ตัว เมื่อผู้เป็น “มอญ” เดินหรือวิ่งมาถึงจะหยิบผ้านั้นตีผู้ที่นั่งอยู่ ซึ่งผู้ที่ถูกตีจะต้องรีบลุกออกจากที่นั่งวิ่งหนีไปรอบวงครบ ๑ รอบ จึงกลับเข้านั่งที่ตามเดิม ผู้ที่เป็น “มอญ” จะถือผ้าเดินหรือวิ่งรอบ ๆ วง เพื่อจะวางผ้าซ่อนไว้ข้างหลังผู้นั่งคนอื่นต่อไป ในทางกลับกันหากผู้นั่งที่ถูกวางผ้าข้างหลังรู้ตัว ก็จะหยิบผ้าและลุกขึ้นวิ่งไล่ตีผู้เป็น “มอญ” ไปรอบวง ซึ่งผู้เป็น “มอญ” จะต้องรีบวิ่งหนีและเข้านั่งแทนที่ผู้ที่วิ่งไล่ และผู้ที่ได้ผ้าก็จะเป็น“มอญ” ซ่อนผ้าคนอื่นต่อไป

ภาพประกอบจาก http://student.swu.ac.th/sc511010362/workhome/mon.htm

เพลงร้องประกอบการเล่นมอญซ่อนผ้า

"มอญซ่อนผ้า ตุ๊กตา อยู่ข้างหลัง ไว้นู้นไว้นี่ ฉันจะตีก้นเธอ" หรือ

"มอญซ่อนผ้า ตุ๊กตาอยู่ข้างหลัง ใครเผลอไม่คอยระวัง ใครเผลอไม่คอยระวัง ตุ๊กตาอยู่ข้างหลังระวังจะถูกตี”  

• เด็กอนุบาลหัดเล่นมอญซ่อนผ้า http://www.youtube.com/watch?v=78WgE4L2FHA

• เด็ก ๆ เล่นมอญซ่อนผ้า http://www.youtube.com/watch?v=tTtTrELjWnk&feature=related

• ผู้ใหญ่เล่นบ้าง http://www.youtube.com/watch?v=NOWcXKx7_DY&feature=related

เพลงไทยสากลที่มีชื่อบ่งชี้ทำนอง “มอญซ่อนผ้า” มี ๒ เพลง ได้แก่เพลง “มอญซ่อนผ้า” เพลงร้องคู่ที่สุรพล สมบัติเจริญ – ประชุม พุ่มศิริ ขับร้อง และเพลง “มอญซ่อนผ้า” ที่รุ่งเพชร เหลมสิงห์ขับร้อง

เพลง “มอญซ่อนผ้า” เพลงที่ ๑ คำร้อง-ทำนอง สุรพล สมบัติเจริญ

[พร้อมกัน] มอญซ่อนผ้า เป็นกีฬาสนุกเริงใจ มอญซ่อนผ้า เป็นกีฬาสนุกเริงใจ ไม่ใช่มอญก็เล่นได้ ไม่ใช่มอญก็เล่นได้ แขกฝรั่งจีนไทย เล่นได้ทุกคน
[ช.] ค่ำๆ เดือนเพ็ญ เห็นม่านนภานวลสว่าง จึงชวนนวลเจ้าแม่นาง แสงจันทร์สว่างอย่ามัวอยู่ไย โปรดไปเสียด้วยกัน ร่ำร้องรำพันเล่นมอญเวียนวน
[ญ.] แจ้วๆ จำเรียง เสียงหนุ่มเขามาชวนเล่น เคยคุยกันเมื่อคืนเพ็ญ แล้วมาชวนเล่นซ่อนผ้าสไบ ตกลงมิห่วงไย จะขอตามไปไม่มีกังวล
[ช.] เปลื้องผ้าไวๆ
[ญ.] อุ๊ยน่าขวยใจจริงพี่ วาจาพี่ไม่ค่อยดี มิมีเกรงกริ่ง แปลกจริงผู้ชาย
[ช.] อย่ากลัวหรืออับอาย พี่หมายถึงผ้าโพกหัวนฤมล

[ญ.] เปลื้องผ้าโยนไป
[ช.] รับได้เหมือนใจจำนง
[ญ.] ถึงครามานั่งเป็นวง หมุนเวียนโยนส่งวิ่งพลางตีกัน
[ช.] จะตีแม่แจ่มจันทร์ ให้น้องตัวสั่นวิ่งร้องอลวน เหน็ดเหนื่อยอ่อนใจ
[ญ.] พักหน่อยหรือไงคุณพี่
[ช.] คุยกันโคนต้นจำปี เห็นคงจะดีกว่าที่อื่นใด
[พร้อมกัน] ชื่นเอยหอมชื่นใจ ชื่นรสอันใดไม่เหมือนรักเอย
[พร้อมกัน] มอญซ่อนผ้า เป็นกีฬาสนุกเริงใจ มอญซ่อนผ้า เป็นกีฬาสนุกเริงใจ ไม่ใช่มอญก็เล่นได้ ไม่ใช่มอญก็เล่นได้ แขกฝรั่งจีนไทย เล่นได้ทุกคน”

• สุรพล สมบัติเจริญ – ประชุม พุ่มศิริ http://www.youtube.com/watch?v=K7FDbsTXzzI http://www.4shared.com/audio/RWqVcU-D/_-__.htm

เพลง “มอญซ่อนผ้า” เพลงที่ ๒ คำร้อง-ทำนอง จำรัส ศรีวิเชียร เพลงนี้ทั้งทำนองและเนื้อหาใกล้เคียงเพลงประกอบการละเล่นมอญซ่อนผ้ามากที่สุด

“เฮ้ว..เอ้า..มอญซ่อนผ้า ตุ๊กตามาข้างหลัง นั่งเผลอไม่คอยระวัง ตุ๊กตาอยู่ข้างหลังระวังจะถูกตี
วันตรุษสงกรานต์ สนุกสนานกันน้องพี่ สาวสวยโสภี หนุ่มก็หล่อดี เชิญทางนี้นั่งล้อมวง เล่นมอญซ่อนผ้า ถือตุ๊กตาวนรอบวง ถ้าใครนั่งหลง ระวังข้างหลังให้ดี เอ้า..ระวังข้างหลังให้ดี
น้องถือตุ๊กตา วนเวียนมารอบวงนี้ สวยแท้คนนี้ งามจริงคนดี ใจของพี่นึกรักนาง พี่มัวคิดเผลอ นั่งงงเซ่อไม่ระวัง น้องมาข้างหลังหวดก้น โอ๊ยกระโจนหนี โอ๊ยเจ็บต้องกระโจนหนี
พี่ถือตุ๊กตาบ้างแล้วหนาระวังให้ดี เผลอคอยดูซี น้องต้องถูกตีแน่คราวนี้นะนวลนาง เดินผ่านนงเยาว์ พี่แอบเอาตุ๊กตาวาง วนมาอีกครั้ง นางไม่หนีพี่ตีไม่ลง รักนางตีนางไม่ลง
มอญซ่อนผ้า ตุ๊กตามาข้างหลัง นั่งเผลอไม่คอยระวัง ตุ๊กตาอยู่ข้างหลังระวังจะถูกตี”

• รุ่งเพชร แหลมสิงห์ http://www.youtube.com/watch?v=oVQV9bv_hck http://www.4shared.com/audio/AcZ4u6NK/_-__.htm

• ยอดรัก สลักใจ http://www.4shared.com/audio/saC143K8/03-_-.htm

• สุขสันต์ วันสว่าง http://www.youtube.com/watch?v=t4U6FppHjJ4

ส่วนเพลงตะลุงมอญซ่อนผ้าของวงสุนทราภรณ์นั้นมิได้มีเค้าของเพลงประกอบการเล่นมอญซ่อนผ้า ไม่ว่าทำนองหรือเนื้อหา เพียงแต่ตอนท้ายของเพลงมีเนื้อร้องว่า “ขอโปรดจงสังวรณ์ชวนมอญซ่อนผ้ากัน” เท่านั้น

วิพล นาคพันธ์

๑๐ กรกฎาคม ๒๕๕๔