ชีวิตที่พอเพียง : ๑๒๗๗. ช่วยกันทำให้สังคมไทยลดความเป็นสังคมอุปถัมภ์

          วันที่ ๒๔ พ.ค. ๕๔ "เลขา" ของมูลนิธิพูนพลัง นั่งรถไปทำงานด้วยกัน คุยกันเรื่องนักเรียนที่ติดต่อรับทุนหลายคนมีพฤติกรรมพึ่งพิง หวังการอุปถัมภ์ ไม่คิดพึ่งพาตัวเองในระดับที่ตนทำได้

          เราคุยกันว่า สังคมรอบตัวเขา คือพ่อแม่หรือคนในครอบครัว ชุมชนโดยรอบ และโรงเรียน ทำให้เขามีนิสัยเช่นนั้น

          เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๒ ที่ผ่านมา มีการประชุมคณะกรรมการมูลนิธิพูนพลัง   วาระหนึ่งเป็นการพิจารณาคำขอของนักเรียนที่กำลังจะเข้าเรียนในมหาวิทยาลัย   ที่เคยส่งใบสมัคร บอกว่าตนต้องการเรียนอะไรไปทำอะไร   มีการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ และคนที่อยู่ใน short – list เลขา ไปเยี่ยมบ้าน เพื่อตรวจสอบฐานะทางบ้านว่ามีความต้องการจริง   และในที่สุดเด็กคนนั้นก็อยู่ในฐานะที่จะได้รับทุน

          แต่ปรากฏว่าสอบเข้ามหาวิทยาลัยไม่ติดตามสาขาที่แจ้งไว้   เด็กตะเกียกตะกายจะเข้าเรียนมหาวิทยาลัยพร้อมเพื่อนให้ได้   และในที่สุดก็ไปได้มหาวิทยาลัยที่แพงหูฉี่ ในสาขาที่ไม่ตรงกับใบสมัคร   เด็กพยายามโทรศัพท์มาตื๊อว่าตนมีความยากลำบากด้านการเงิน   ซึ่งเป็นความจริง

          ที่ประชุมมีมติไม่ให้ทุน  ด้วยเหตุผลว่า การอนุมัติที่เคยลงมติไว้มีเงื่อนไขการเรียนที่เหมาะสมต่อฐานะความเป็นอยู่ของเด็กและครอบครัว   เมื่อไม่เป็นไปตามเงื่อนไข ก็จบ   และการขอเรียนสาขาใหม่ในมหาวิทยาลัยที่แตกต่างออกไปก็ต้องพิจารณาใหม่   และมีมติไม่ให้

          ที่ประชุมคุยกันว่า การทำงานมูลนิธิช่วยเหลือด้านการศึกษาต่อเด็กยากจนนั้น   ต้องระวังไม่ให้กลายเป็นเข้าไปตอกย้ำเพิ่มดีกรีความเป็นสังคมอุปถัมภ์ของสังคมไทย   ที่เป็นปัจจัยบั่นทอนความเจริญของบ้านเมือง   เพราะจะทำให้ผู้คนเอาแต่จะรอแบมือขอจากผู้มีเงินหรือมีอำนาจ   ไม่หวังพึ่งตนเองหรือพึ่งพากันเอง โดยการรวมตัวกันลุกขึ้นมาทำ 

          แม้เราจะสงสารเด็ก แต่ก็ต้องตัดใจ เพื่อรักษาหลักการ “ให้ตามความจำเป็นและเหมาะสมต่อชีวิตของเด็ก” เป็นหลัก   ไม่ใช่เอาความรู้สึกสงสารหรือความต้องการอุปถัมภ์เป็นหลัก

          เรื่องละเอียดอ่อนเช่นนี้ ย่อมถกเถียงโต้แย้งกันได้   และคณะกรรมการใช้เวลานานในการถกเถียงเรื่องนี้

          เราทำงานมูลนิธิเล็กๆ แต่ให้การเรียนรู้ถึงเพียงนี้

 

 

วิจารณ์ พานิช
๒๘ พ.ค. ๕๔
สัตหีบ