Proceeding 12th HA National Forum: A14 Salutogenesis
สกล สิงหะ. “Salutogenesis ต้นธารแห่งความสุข.” 12th HA National Forum Proceedings: ความงามในความหลากหลาย. สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (องค์การมหาชน), www.ha.or.th, 2554.
Salutogenesis หรือสุขภาวะกำเนิด เป็นการเปิดมิติทางการแพทย์และการบริบาลใหม่ ที่นำต้นทุนของผู้ป่วยซึ่งเป็นที่มาของความสุขมาใช้ ทั้งนี้ผู้ให้การบริบาลจะต้องมีความสุขก่อนจึงจะให้ความสุขแก่ผู้ป่วยได้ แต่ละคนจะต้องหาความหมายในชีวิตของตนซึ่งไม่จำเป็นต้องเหมือนกัน
มนุษย์เป็นสัตว์สังคมซึ่งโหยหาการถูกยอมรับ ทันทีที่เราปรากฏตัวอยู่ข้างเตียงคนไข้ กระบวนการเยียวยารักษาได้เกิดขึ้นแล้ว จะดียิ่งขึ้นถ้าเราเข้าไปหาด้วยพลังที่เป็นบวก ด้วยความรัก ไม่ใช่ด้วยความกลัวย บรรพบุรุษของเรานิยามความสำเร็จของการเยียวยาคือการพยายามจะช่วยเหลือผู้อื่น เมื่อเห็นคนอื่นอยู่ในความทุกข์
อัตลักษณ์ของความเป็นมนุษย์คือการเรียนรู้การอยู่ในสังคมตั้งแต่แรกเกิด เรียนรู้การควบคุมสิ่งแวดล้อม ด้วยความที่มนุษย์เป็นสัตว์ที่อ่อนแอที่สุด ชีวิตเราจึงเป็นหนี้บุญคุณคนมากมาย มากเกินกว่าที่จะใช้เวลาที่เหลือทั้งชีวิตตอบแทนคุณ มนุษย์มีความสามารถที่จะรัก เมตตา และเสียสละรับความทุกข์เพื่อให้คนรอบข้างมีความสุข เคล็ดลับของการเป็นมนุษย์อาจจะอยู่ที่การใช้ศักยภาพที่แท้จริงของเราให้ครบถ้วน
มนุษย์มีความอยากรู้อยากเห็น ความพยายามที่จะเข้าใจ มีทางเลือกที่จะคิดซึ่งความคิดนั้นส่งผลต่อการใช้ชีวิตและความสุขของแต่ละคน ความสุขที่แท้จริงขึ้นอยู่กับสิ่งที่เราทำ มีเราคนเดียวที่จะทำให้คนไข้บนเตียงยิ้มขึ้นมาได้ เป็นความท้าทายว่าเราจะทำอะไร แล้วเราจะได้เป็นในสิ่งที่เราทำ
มนุษย์มีความ unique อยู่ห้าประการคือ (1) มี killing instinct จนทำให้สามารถพัฒนาเทคโนโลยีได้เท่าที่เรามี (2) มีความรักและสามารถทุนทุกข์เสียสละเพื่อคนอื่น (3) สามารถมีสำนึกรู้ว่าเรากำลังรู้อยู่ รู้ว่าเรากำลังรู้สึกอะไร รู้ว่าเรากำลังทำอะไร (4) มี spirituality ซึ่งเกิดจากความเป็นองค์รวม ต้องใช้ศักยภาพทุกอย่างอย่างเต็มที่ (5) มีความอยากรู้อยากเห็นสุดจะจินตนาการ
การฟังเป็นเครื่องมือสำคัญของมนุษย์ หากฟังให้ถึงเจตนารมณ์เราจะได้ยินเสียงเพลงที่แท้จริง เมื่อเราได้ยินความสุขที่คนอื่นมอบให้ สิ่งที่เราทำได้คือร้องเพลงไปกับเขา เต้นรำไปกับเขา เกิด harmony สมดุล สัปปายะ
เมื่อเราไปยืนอยู่หน้าคนไข้ เขาก็ร้องเพลง แต่เป็นเพลงแห่งความทุกข์ ความรู้สึก ถ้าเราได้ยินเขา เราต้องร้องเพลงไปกับเขา จูนเสียงให้เท่ากัน ร้องให้สอดคล้องกัน แล้วเราก็จะเต้นเป็นจังหวะเดียวไปกับเขา ความเจ็บป่วยทำให้เขาหยุดเป็น หยุดมี ในสิ่งที่เขาต้องการ และเขาอยากให้เราสานฝันของเขาต่อไป เราต้องทำงานตาม need ของคนไข้ ไม่ใช่ทำงานตาม jonb flow ของเรา สิ่งต่างๆ ที่เรามีไม่ใช่เรื่องบังเอิญ แต่มีเพื่อเหตุผล เพื่อให้เรามีจิตใหญ่พอที่พลังงานของเราจะไหลไปหาคนไข้ได้
คนพิการที่มีความสามารถพิเศษเกิดจากการที่เขาได้รับความรัก การหล่อเลี้ยง มีคนที่ไม่ทอดทิ้ง มีคนที่ยังเห็นว่าเขายังทำอะไรได้อีกเยอะ การเยียวขาคนไข้ของเราคือการที่เราเปิดพื้นที่ให้เขาใช้ทุกอย่างที่เขามี เปิดพื้นที่ เปิดจิต เปิดสมองของเราในการรับรู้ว่าเรามีอะไรที่จะมอบให้แก่กันและกัน และนั่นคือต้นทุนของเผ่าพันธุ์มนุษย์
ความเห็น (3)
ขอบพระคุณท่าน ผอ.
ขอบคุณมากนะคะ ที่อาจารย์หมอได้ให้เรียนรู้ถึงความเป็นจริงของชีวิต