เขมรบ้านกอกหวาน
การศึกษาดี
มีผ้าไหมสวย
แกงกล้วยรสอร่อย
เขมรกอกหวานกำเนิดมานานยิ่ง ทั้งชายหญิงลูกหลานเป็นวานวงศ์
มีสายพันธ์สายรกที่มั่นคง กอดดำรงพงศ์เผ่ายาวยืนนาน
มีสายใยสายรักและสายญาติ ล้วนเก่งกาจปรองดองรักสมัครสมาน
รักบ้านเกิดโรงเรียนเก่าใครมิปาน คนกอกหวานมีดีดีที่กตัญญู
ตอนที่ ๑
บรรพชนคนบ้านกอกหวาน มีมานานเท่าไรไม่มีใครชัดเจน เพราะหลักฐานที่ปรากฏเป็นเพียงการเล่าสืบต่อกันมาจากคนรุ่นเก่ามาสู่คนรุ่นปัจจุบัน ไม่มีหลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรไม่มีใครจารึกหรือบันทึกเอาไว้แม้แต่ที่วัด หมู่บ้าน หรือแม้แต่ทางโรงเรียนก็เช่นเดียวกัน
แต่อย่างไรก็ตามเพื่อรำลึกนึกถึงบรรพชนของพวกเราก็จะพยายามสืบเสาะ ค้นหา และสอบถาม รวมทั้งสันนิษฐานจากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ภูมิประเทศ ภูมิศาสตร์ ตำนานเล่า และรวมทั้งวัฒนธรรมประเพณีที่ยังคงประพฤติปฏิบัติสืบต่อจนถึงปัจจุบัน มีการเล่าสืบต่อกันว่า คนบ้านกอกหวานคนแรก ชื่อ ตาเว็ด ยายยุด สันนิษฐานว่า ตั้งบ้านเรือนที่บ้านกอกหวานก่อนใครๆปัจจุบันคือบริเวณบ้านตาคุ้ม – ยายจัน กอกหวาน หมู่ ๑ ตาเว็ด คนนี้ เป็นตาของ ยายทอง (เมียตาเกง สิงหะ) ยายจัน (เมียตาคุ้ม กอกหวาน) ยายเกย (แม่นายโกรด บ้านชำแระ ตำบลพิมาย อำเภอปรางค์กู่) ยายบุญ (เป็นแม่ของนายรี เจรจา) และยายบิน (เมียตาว็อง) สันนิษฐานว่า ประมาณ พ.ศ. ๒๓๖๐ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒)
ต่อมาเป็นชุดที่สอง ซึ่งมีหลายครอบครัว ได้แก่ ตารัตนะ เกิดที่บ้านศีรษะกระบือ (เซราะกบาลกเบย) ปัจจุบันคือที่ตั้งบ้านของนายเว็ด ไชยศีรษะ บ้านศีรษะกระบือ ตำบลศรีสะอาด อำเภอ
ขุขันธ์ ตารัตนะ คนนี้ มีน้องชื่อ ตาและ ตารัตนะได้อพยพมาอยู่ที่บ้านกอกหวาน ปัจจุบัน คือที่บ้านของ คุณพจนา แก้วประจำ (ลูกพ่อบุญนาค แม่เผีย กอกหวาน) ตารัตนะ แต่งงานกับ ยายมาก มีบุตรธิดาได้แก่ ๑.ตาครุฑ ๒.ยายเคียม ๓.ยายคำ ๔.ยายเพียร๕.ยายเทียม ๖.ตาเนย ๗.ตาเมา ๘.ตาไท และ๙.ตานุด ตารัตนะ เป็นคนเก่ง มีความสามารถ มีวิชาดี จึงได้รับแต่งตั้งให้เป็นผู้ปกครองหมุ่บ้าน ในตำแหน่ง หลวงรัตนะ หรือ หลวงรัตนะโกษา ขึ้นตรงต่อพระยาขุขันธ์ จังหวัดขุขันธ์ ในสมัยนั้น โดยบุตรธิดาของตารัตนะ แต่งงานมีเครือญาติพงศ์พันธุ์ ดังนี้
ตาครุฑ กอกหวานแต่งงานกับยายพัน(บ้านศีรษะกระบือ) มีบุตรธิดา ได้แก่ ตาเสียง ตาสาย และยายด้วง
ยายเคียม แต่งงานกับตาลา ยามไสย์ (จากบ้านตอม อำเภอบัวเชด) มีบุตรธิดา ได้แก่ตามี
ยายจีน ยายจุล ตาเลือด และตายาด
ยายคำ แต่งงานกับ ..........มีบุตรธิดา ได้แก่ ยายเอง และยายลัน
ยายเพียร แต่งงานกับ ..............มีบุตรธิดา ได้แก่ ยายวอน และยายลาย
ยายเทียม แต่งงานกับตาตล ยามไสย์(จากบ้านตอม อำเภอบัวเชด) มีบุตรได้แก่ หลวงตาแก้ว
ยายเทียม แต่งงานอีกกับตาเนียม มีบุตรธิดา ได้แก่ ตาจัว ยายจับ และยายเจือย
ตาเนียม แต่งงานกับ.................มีบุตรธิดา ได้แก่ ยายหงิด ตาเมอ และตาติ่ง ต่อมาตาเนียม ได้แต่งงานใหม่กับคนบ้านพิมาย มีบุตรธิดา ได้แก่ นายทอย นายธรรม นายทน และนางปอย ส่วนยายฮุม เป็นลูกติดแม่มา
ตาเนย แต่งงานกับยายแนม มีบุตรธิดาได้แก่ ยายใบ และต่อมาตาเนย ได้แต่งงานใหม่กับยายอิน มีบุตรธิดาได้แก่ ยายและ ยายลุน และยายสมบูรณ์
ตาเมา(ย้ายไปอยู่บ้านสะอาก)แต่งกับ.ยายปรึก มีหลานๆ คือ พ่อเพือง พรมดี พ่อบุญศรี เจรจา เป็นต้น
ตาไท แต่งงานกับ ยายเพือ มีบุตรธิดาได้แก่ ยายแบะ ยายโปว ยายป๊วจ ตามอญ และตาเมาต่อมา ยายเพือ แต่งงานใหม่กับตาเตาะ มีบุตรธิดาได้แก่ ยายลาด
ส่วนตานุด(ไม่ปรากฏหลักฐาน)
ก่อนที่จะเล่าต่อไปขอคั่นรายการกำเนิดคนบ้านกอกหวานในชุดที่สองซึ่งมีหลายครอบครัว โดยเฉพาะครอบครัว ยายมาก ครอบครัวยายมากน่าจะเป็นครอบครัวใหญ่ เพราะมีพี่น้องมาก ได้แก่ ๑. ยายมี ๒. ยายแอน ๓. ยายอิ่ม ๔. ยายมาก ๕. ยายจัน ๖. ยายออม และ ๗. ตาเจียม ซึ่งพี่น้องในตระกูลนี้ได้สืบพงศ์พันธุ์ขยายเครือญาติอีกมากมายโดยจะกล่าวถึงต่อไป
เล่ากันว่า มีอีกครอบครัวหนึ่งซึ่งอาศัยอยู่บ้านตายอ และต่อมาบุตรธิดาได้อพยพเข้ามาอยู่บ้านกอกหวาน คือ ครอบครัว ตาปวน ยายแก้ว ตาปวนมีเชื้อสายเป็นคนจีน มีปัญญามีความสามาถ มีบุตรได้แก่ ตาเจ็น ตาพระ ตาเซ็ม ตาสาม(หลวงสาม) และตานอม ตระกูลนี้ต่อมาถือเป็นปราชญ์ของหมู่บ้านหรือจะเรียกว่าเป็นฝ่ายบุ๋น ก็ได้ โดยเฉพาะ ตาเจ็นนั้น แต่งงานกับยายแอน เป็นเขยพี่เขยน้องกับตารัตนะ ตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณบ้าน คุณปี - คุณจัล ไชยชาญ(บุตรตาเฮือง ยายปิด) ในขณะนี้ เป็นต้นตระกูล “แสงเพ็ง”มีบุตรธิดาได้แก่ ๑.ตาด้วง แสงเพ็ง ๒. ยายปอ ๓. ตาจู แสงเพ็ง ๔. ตาเจษฐ์ แสงเพ็ง และ ๕. ตาตรด แสงเพ็ง
ส่วนตาพระ ยังคงมีครอบครัวอยู่ที่บ้านตายอ ติดต่อบ้านโคกโพน บุตรของท่าน คือ ตารมณ์ ตาชัด ตระกูล สุขสุวรรณ นั่นเอง สำหรับตาเซ็ม นั้นข้อมูลยังไม่ชัดเจน ทราบแต่เพียงว่า หลานๆของท่าน คือ ยายพลิก ตาเพลอ ตารถ (บ้านหนองโดน)
ตาสามหรือหลวงสาม,มีครอบครัวอยู่ที่บ้านตายอ บ้านโคกโพน บ้านรำพุก บุตรธิดาของท่านคือ ยายธูป ตาวอย(เคยเป็นเจ้าอาวาสวัดกอกหวาน) ยายกม ตาดู่ (พ่อของตาก๊วก ) ตาเกิด และตาแปว
กล่าวถึงยายธูปซึ่งเป็นลูกสาวตาสาม แต่งงานกับตาเปรียม อยู่บ้านตายอ มีบุตรธิดา คือ
๑. ตาเพ็ชร แต่งงานกับยายเข็ม บ้านตายอ เป็นบ้านที่รองรับญาติพี่น้องจากเหนือ –ใต้ เป็นประจำ
๒.ตาแจร็น หรือจรัล อยู่บ้านขนุนบ้านเสลานาก๊อก บุตรของท่าน คือนายบุญศรี นายวิน และนายไวย
๓.ยายโนว (แม่พ่อบุญนาค กอกหวาน) แต่งงานกับตาเหลา กอกหวาน
๔.ตาจะดิก( พ่อตาเว็ดบ้านศีรษะกระบือ ) เหตุที่กล่าวถึงเช่นนี้ก็เพราะจะชี้ให้เห็นถึงความเกี่ยวดองความเป็นเครือญาติ “บองปะโอน” กันนะครับ
สำหรับ ตาดู่ บุตรตาสามอีกคนหนึ่งนั้น แต่งงานกับ ยายอุมมา หรือบุญมา สันนิษฐานว่าอพยพมาจากเมืองจันทร์ตาโกน ทั้งนี้น่าจะถูกกวาดต้อนมาจากเมืองเวียงจันทร์ หรือจำปาสักสมัยสงครามไทยลาว ยายอุมมา เป็นคนลาวสูงใหญ่ มีพี่น้อง ได้แก่ ๑. ตาจัน ไชยสาร ๒. ตามาก ไชยสาร ๓. ตาปวก แสงมาศ
และ ๔. ตาจันทา
ตาจัน ไชยสาร เป็นต้นสกุล “ไชยสาร” แต่งงานกับยายตุม ซึ่งเป็นแม่หม้ายลูกติด ๓ คน ได้แก่ยายเสียน ตาเทียน และยายเพียร ตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณบ้าน นายคำ นางเยน ยามไสย์ในปัจจุบันนี้ มีบุตรธิดา ได้แก่ ๑. ยาย เนตร แต่งงานกับ ตานัด มีบุตรธิดา ได้แก่ นายหนู นายสาม นางไน นายเนง นายนิด และนางนาม ๒. ตาโนว ไชยสาร(ตาเบอะ) แต่งงานกับยายเตียบ มีบุตรธิดาได้แก่ นายยิ้ม ไชยสาร และนางเทอะ
ตามาก ไชยสาร แต่งงานกับ ยายปอ แม่หม้าย มีบุตร ได้แก่ ตาอาน ไชยสาร และตาจุน ไชยสาร
ตาปวก แสงมาศ ย้ายไปอยู่บ้านกะสินธุ์ ตำบลตูม แต่งงานกับยายเมา มีบุตรธิดา ได้แก่ ๑.ตาปิด (บ้านกอกหวาน) ๒.ยายวอง(บ้านกระสินธุ์)แต่งกับตาวิน มีบุตรได้แก่ นางเยือน นางเยียน นางยัน นายโปลง นายอูล นายสม และนายเปียด ๓.ยายตรี (อยู่บ้านกระสินธุ์)แต่งกับตาพา มีบุตร ได้แก่ นายเปิม นางเหิม นายเติ่ง นางเลิศ นางลิว นางโลย นางลวน นายเตียรและนางจันทร์) และสุดท้าย ๔.ยายมาก
ตาจันทา (ไปอยู่บ้านขนุน) ทราบว่า มีหลาน ชื่อยายโส (แม่ ผอ.มนูญ ศรีเลิศ)
ต่อมาตาดู่ ยังไปแต่งงานใหม่ที่บ้านเสลานาก๊อกมีลูกๆ ได้แก่ ยายเมาะ ยายมาก และนายปวก
กล่าวถึงยายปอ ลูกสาวตาเจ็นนั้นแต่งงานครั้งแรกกับตาตุล จากบ้านตายอ มีบุตธิดา หลายคน ดังนี๑.ตาป้อม ๒.ยายดา ๓.ตามอญ ๔.ยายจาด ๕.ยายจิม
ตามข้อสันนิษฐานและการบอกเล่า ว่า คนบ้านกอกหวานอพยพมาจากบ้านโคกโพน (โคกมะกอก) บ้านลำพุก/รำพุก(กันทรารมย์) บ้านตาไอ(ตาเอย) บ้านตายอ บ้านตะเคียนบังอีง บ้านศรีษะกระบือ บ้านหนองบัวบัลลังก์ บ้านจอก และบ้านภูมิ เป็นต้น เมื่อเข้ามาอยู่แล้วได้แยกครอบครัวและตั้งบ้านเรือนอยู่ ๓ ทิศ หรือ ๓ คุ้มใหญ่ ๆ ได้แก่ คุ้มกลาง ซึ่งประกอบด้วยครอบครัวของตาเว็ด ยายยุด หลวงรัตนะ ยายมาก ตาเจ็น ยายแอน ตาตัน(ตานายร้อย) ยายอิ่ม
กล่าวถึงตาตันหรือตานาร้อย ซึ่งแต่งงานกับยายอิ่ม เป็นเขยพี่เขยน้องกับตารัตนะและตาเจ็น
มีบุตรธิดา ได้แก่ ยายมิญ ยายญะ ตาดก และยายเมา กาลต่อมาตาตันแต่งงานเพิ่มอีกกับยายลา มีบุตรธิดา ได้แก่ ยายเนียม ยายมี ตาจัน และยายเงา นั่นเอง
ยายมิญ แต่งงานกับ ตาเทศ มีบุตรธิดา ได้แก่ ตาแก่น ตาเกิด ยายนม ตาบน(พ่อนายบุญรักษ์ นายบุญเรือ) ยายนุช ยายติด และตากุน
ยายญะแต่งงานกับตาอุม มีบุตรธิดา ได้แก่ นางเดียน นางเขียน ตาวัน นางนำ นางตุ๊ นางแปด ฯลฯ(ตาอุม มีพี่น้องคือ ตาเอี่ยม ยายเมียงฯลฯ)
ยายเมา แต่งงานกับ ตาตรด มีบุตรธิดา ได้แก่ ตาทองดี ยายดำ ยายเดียม ตาบุญเพ็ง
ยายเนียม แต่งงานกับ ครูบุญ บุญยะโพธิ์ มีบุตรได้แก่ ตำรวจเลื่อน นายบุญยะ นายไช
นายเจ๊ก นางระเบียบ นายอุทาน นายอุทอน และนายประเสริฐ
ยายมี แต่งงานกับ ตาแนน มีบุตรได้แก่ นางนี นางสวี นางสวิน นายเทศ นายเกษ
ตาจัน แต่งงานกับ ยายแปง มีบุตรธิดา ได้แก่ นายเจียม นายมอญ นายชอน นายชุม
ยายเงา แต่งงานกับ ตาปาน มีบุตรได้แก่ นางเงิน นายโปว นายเย็น นายพอน นายทอน
นางเจรียบ
ส่วนคุ้มเหนือ นอกจากครอบครัวตาจัน ยายตุม แล้วยังมีครอบครัวตาไตรยายโป้ว ตาสิงห์ยายปด ตายก ยายแฮม ตามากยายเมา ตาแดงยายเมียง(มาจากบ้านคล้อ) ขออธิบายขยายพงศ์พันธุ์ให้ชัดเจนยิ่งขึ้น ดังนี้
ครอบครัวตาไตรยายโป้ว มีบุตรธิดา ได้แก่ นายลื่น นางไล นางเหลื่อม นางเชือม นางชำ นางมะลิ นายเรือด และนางชม
ครอบครัวตาสิงห์ ยายปด มีบุตรธิดา ได้แก่ นางคัน นางเขียว นางขือ นางขีน นายคูน นางซรีน และนายโย
ครอบครัวตายก ยายแฮม มีบุตรธิดา ได้แก่ ตาเทียน(พ่อตามทวน ตาที ยายมลิน ยายลาว นายทิศ) ตาเขียว (ตาพระใบ) ตาจวน(ตาพระมหาบุญเทิด ทองมนต์) ยายบู(แม่ยายเบียง ยายบวน) ตาปีง(พ่อนางเตน)
ครอบครัวตามาก ยายเมา มีบุตรธิดา ได้แก่ ตากวง ยายตุม ตาหอม ยายอุม
ครอบครัวตานำยายโฮะ มีบุตรธิดา ได้แก่ แม่สุพี แม่สุพัน ผู้พิพากษาสุพิน ไชยชาญ
แม่อุล พ่อสุพจน์ ไชยชาญ
ครอบครัวตาแดงยายเมียง มีบุตรธิดา ได้แก่ นางเวิด นางไว นางเว็น นางคึม นายแก้ว นางเคียม นายกวง และนายรีก
ส่วนคุ้มใต้ ได้แก่ครอบครัวของ ตาแมน(ดำ) ยายออน ซึ่งมีบุตรธิดา ประกอบด้วย ตาตบ(แต่งงานกับยายเท็ง) ตาเต็บ (แต่งงานกับยายมุย) ตามี และยายเนอะ นอกจากนั้นก็มีครอบครัว ตาโคลก ยายอิน ซึ่งมีลูกหลานได้แก่ ตาชาย ยายปุด ตาซุก เป็นต้น
ตาเต็บ กอกหวาน นับว่าเป็นภูมิปัญญาที่สำคัญยิ่งของบ้านกอกหวาน เพราะเป็น “ ตากี /ตาคี” (สัปเหร่อ) คนตายทั้งปวงต้องผ่านมือตาเต็บคนนี้ เล่ากันว่า ในการ ในการเผาศพแต่ละครั้งใช้ฟืนน้อย ไม่มากเหมือนกับบ้านอื่นๆ ..จึงเล่าลือและโจษจันกันว่า ตาเต็บมีของดี มีอาคมในการประกอบพิธี จากการสังเกต และสอบถามคนในหมู่บ้าน นอกหมู่บ้านก็นว่ากันอย่างนั้น
ตำนานคนบ้านกอกหวานนั้นมีความยาวมากมายหลายตอนยังไม่จบ ขอนำเสนอเป็นการนำร่องไว้เพียงตอนที่ ๑ เท่านี้ก่อน หากผู้รู้ หรือญาติพี่น้องบองปะโอน มีข้อมูลชัดเจน หรือเห็นว่าข้อมูลส่วนใดยังบกพร่องไม่สมบูรณ์ โปรดเมตตาเติมเต็มและเสนอข้อมูลผ่านลูกหลานคนกอกหวาน อาทิ พระครูสุจิณประประภากร นายสมบัติ กอกหวาน นายราชันย์ ไชยชาญ พันเอกจำเนียร กอกหวาน นายสุวิทย์ แสงเพ็ง นายโย รัตโน และนายสุภาพ ยามไสย์ เป็นต้น
(ช่วยกันเสนอข้อมูลนะครับ จะได้เติมเต็มให้สมบูรณ์ และนำเสนอตอนที่ ๒ ต่อไป)
๓. ยายอิ่ม แต่งงานกับ ตาตัน(ตานายร้อย) |
ให้กำลังใจนะครับ
สวัสดีคับ ผมสิบโท ประดิษฐ์ อะโขรัมย์ ลูกนางสุพรรณ หลานยายยัน บ้านกระสิฺนธิ์ พึ่งรู้ว่าญาติผมเยอะขนาดนี้เลยเหรอเนีย
ถ้าไม่เปิดเน็ตดูก็คงไม่รู้
เหมือนเขมรยึดเขาพระวิเฮียร์หรือเปล่าครับ
หรือคนละพวก
ตามประวัติศาสตร์ บอกว่า เป็นเขมรป่าดง เท็จจริงว่าตามประวัติศาสตร์ก็แล้วกัน