บันทึกการเมืองโลก : โครงสร้างอำนาจได้เปลี่ยนไปแล้ว

 

          บทความเรื่อง Information Technology has Changed Power Structures เขียนโดย Pierre Buhler ลงพิมพ์ใน เดอะ เนชั่น วันที่ ๒๐ มี.ค. ๕๔ กระตุ้นให้ผมเขียนบันทึกนี้

          เป็นการบันทึก mega trends ของโครงสร้างอำนาจในสังคม โดยคนที่ไม่เข้าใจเรื่องอำนาจ และไม่มีอำนาจ (คือผม)

 

•     จากโลกแห่งอำนาจรวมศูนย์ มีระดับขั้นตอน (hierarchy)   สู่อำนาจเครือข่าย ไร้ศูนย์กลาง

•     กระบวนการผลิตเปลี่ยน information กลายเป็นวัตถุดิบของการผลิต โดยเฉพาะ อย่างยิ่ง วัตถุดิบของอุตสาหกรรมบริการ

•     สู่สภาพเปิดกว้างให้มีปฏิบัติการของปัจเจกบุคคล (individual action) และของการรวมกลุ่ม (collective action)   ที่เรียกว่า "ปฏิบัติการพลเมือง" (civil action)  หนังสือน่าอ่านเกี่ยวกับเรื่องนี้คือ The Human Condition เขียนโดย  Hannah Arendt   อำนาจของพลเมืองที่รวมตัวกันปฏิบัติการจะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ   และเปลี่ยนแปลงสภาพไปโดยสิ้นเชิง   ไม่ใช่แค่ขยายตัวในเชิงปริมาณ  คำถามของผมคือ ทำอย่างไร ให้เป็นอำนาจธรรมะ ไม่ใช่อำนาจอธรรม   ผมได้กลิ่นอำนาจอธรรม และอำนาจโมหะ เต็มไปหมด

•     สภาพเช่นนี้ อำนาจรัฐจะอ่อนแอลงเรื่อยๆ หรือต้องเปลี่ยนรูปแบบไป   อำนาจที่เติบใหญ่และคืบคลานเข้ามาแทนที่อย่างไม่รู้ตัวคืออำนาจขององค์กรธุรกิจ (corporation)   โดยเฉพาะอย่างยิ่งองค์กรธุรกิจข้ามชาติ

•     อำนาจกลายสภาพจากโลกจริง สู่อำนาจแห่งโลกเสมือน   วายร้ายที่มีอาวุธคือความรู้และทักษะด้าน ไอที สามารถเข้าไปบ่อนทำลาย หรือแสวงประโยชน์ใส่ตนได้โดยไม่ต้องมีอาวุธจริง   คืออาวุธเพื่อทำลายล้าง ได้เปลี่ยนจากอาวุธจริงไปเป็นอาวุธเสมือน   หรืออาจกล่าวว่า อำนาจของอาวุธเสมือนกำลังจะเหนือกว่าอำนาจของอาวุธจริง

•     อำนาจที่ไม่เคยมีมาก่อน คือ power of connectivity หรืออำนาจแห่งการเชื่อมต่อ  หรืออำนาจแห่งเครือข่าย   ที่อาจเป็นอำนาจอธรรมก็ได้ เป็นอำนาจแห่งธรรมก็ได้   ที่ร้ายก็คือ ธรรมะและอธรรมมันอยู่ด้วยกัน แยกไม่ออกอย่างชัดเจน  ประเทศ องค์กร กลุ่มชน และบุคคล ต้องมีทักษะและปัญญาในการเข้าไปเกลือกกลั้วกับส่วนธรรมะ ได้รับผลดีจากส่วนธรรมะ   โดยไม่ได้รับพิษจากส่วนอธรรม   ดังลิ้นงูอยู่ในปากงุโดยไม่โดนพิษงู  

•     มิติใหม่ของเสรีภาพคือ freedom to connect  เพิ่มเติมจาก freedom of assembly  และ freedom of expression   โดยต้องไม่ลืมว่า เสรีภาพต้องคู่กับความรับผิดชอบ 

•    Digital revolution จะมีผลต่ออารยธรรมมนุษย์ ไม่น้อยกว่า printing revolution ในคริสต์ศตวรรษที่ ๑๕

•    Revolution นี้เป็นดาบสองคม  มีทั้งส่วนดีและไม่ดี

 

 

วิจารณ์ พานิช
๒๐ มี.ค. ๕๔

        

[worawut family]

สวัสดีครับศาสตราจารย์

  ผมอยากให้ศาสตราจารย์อธิบายเพิ่มเกี่ยวกับ Revolution ครับว่าที่ดีและที่ไม่ดีเป็นอย่างไร มีตัวอย่างที่เกิดขึ้นกับต่างประเทศหรือในประเทศให้เห็นแล้วหรือยังครับ

                                                                               ด้วยความเคารพ