เพลงลูกกรุงลูกทุ่งที่ดัดแปลงทำนองมาจากเพลงมอญดูดาวและเพลงราตรีประดับดาว

เพลงมอญดูดาว ๒ ชั้นเป็นเพลงเก่าไม่ทราบนามผู้แต่ง ใช้ประกอบการแสดงโขนละคร เป็นเพลงประกอบการรำพลายชุมพล ที่มีเนื้อร้องขึ้นต้นว่า “แล้วจัดแจงแต่งกายพลายชุมพล ปลอมตนเป็นมอญใหม่ดูคมสัน” และขุนวิจิตรมาตราได้แต่งเนื้อร้องให้เป็นเพลงประจำมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง โดยมีเนื้อร้องขึ้นต้นว่า “สำนักไหนหมายชูประเทศชาติ ด้วยอำนาจปกครองให้ผ่องเฟื่อง” เพลงนี้พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ ทรงพระราชนิพนธ์ขยายทั้งจังหวะ (ขยายจากการที่เพลงมอญดูดาว ๒ ชั้นเป็นเพลงใช้จังหวะหน้าทับสองไม้หรือหน้าทับมอญซึ่งวรรคหนึ่งมี ๔ ห้องเพลง ไปเป็นเพลงที่ใช้จังหวะหน้าทับปรบไก่ซึ่งวรรคหนึ่งมี ๘ ห้องเพลง) และขยายทำนองจาก ๒ ชั้นเป็น ๓ ชั้น และตัดลงเป็นชั้นเดียว ให้ชื่อว่าเพลง “ราตรีประดับดาว (เถา)” เพลงราตรีประดับดาวเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไปโดยเฉพาะเพลงราตรีประดับดาวในอัตรา ๓ ชั้น

ทำนองเพลงมอญดูดาว ๒ ชั้น

---ซ	-ซซซ	-ฟํ-รํ	-รํรํรํ	ดํรํฟํดํ	-รํ-ดํ	ทดํซล	ทรํดํท
---ซ	-ซซซ	-ฟํ-รํ	-รํรํรํ	ดํรํฟํดํ	-รํ-ดํ	ทดํซล	ทรํดํท
---ท	-ดํดํดํ	-ท-รํ	-ดํดํดํ	-ซํฟํรํ	-ดํ-ท	--รํดํ	ทดํ-รํ
----	-ฟํ-รํ	----	-ดํ-ท	---ดํ	-รํ-ท	---ซ	-ท-ดํ
---รํ	-ดํดํดํ	รํดํรํท	-ดํ-รํ	---ฟํ	-รํรํรํ	-ซ-ซ	---ล
----	-ซ-ล	-ดํ-ซ	-ซซซ

ทำนองเพลงราตรีประดับดาว เถา (๓ ชั้น ๒ ชั้น และชั้นเดียว) ดูได้จากhttp://www.noomlamoon.com/index.php?option=com_content&view=article&id=147&Itemid=112

เนื้อร้องเพลงมอญดูดาวที่ใช้ประกอบรำพลายชุมพลมาจากบทละครเรื่องขุนช้างขุนแผนตอนพระไวยแตกทัพ

          “แล้วจัดแจงแต่งกายพลายชุมพล       ปลอมตนเป็นมอญใหม่ดูคมสัน

นุ่งผ้าตาหมากรุกของรามัญ                         ใส่เสื้อลงยันต์ย้อมว่านยา

คอผูกผ้าประเจียดของอาจารย์                     โอมอ่านเสกผงผัดหน้า

คาดตะกรุดโทนทองของบิดา                      โพกผ้าสีทับทิมริมขลิบทอง

ถือหอกสัตตโลหะชนะชัย                           เหมือนสมิงมอญใหม่ดูไวว่อง

ขุนแผนขี่สีหมอกออกลำพอง                      ชุมพลขึ้นกระเลียวผยองนำโยธา"

ครูชวนจิตร อัยสานนท์ อดีตครูสอนดนตรีโรงเรียนดีบุกพังงาวิทยายน จังหวัดพังงา ได้สอนให้นักเรียนร้องเพลงมอญดูดาวเนื้อเต็ม ชื่อว่าเพลง “มองดูดาว” มีเนื้อร้องดังนี้

“มองดูดาวเห็นเรียงเคียงเดือน แสงดาวนั้นเลือนเลื่อนลอยลับไป มองดูดาวฟ้าพราวอำไพ แสงวาววับไปทั่วแคว้นแดนนภา มองดาวเห็นประจำ ทุกคืนพอค่ำดาวมา ฝนมีเดือนดับ ดาวนั้นหลับหลีกเลยลา แม้นมีเมฆบนฟ้า ลมลอยช้า ลอยช้าเสียจนเบื่อใจ

มองดูดาวฟ้าพราวราตรี มิมีฝนมาเมฆลาลับไป มองดูดาวฟ้าพราวอำไพ แสงวาววับไปทั่วแคว้นแดนนภา ดวงดาวร้อยหมื่นดู เหมือนดังโคมแก้วแววตา หมายปองมองจ้อง ดาวนั้นล่องเลื่อนลอยลา หมายคอยเฝ้าคอยคว้า คอยมองหา มองหาทุกคืนรื่นรมย์”

เพลงมอญดูดาวเคยเป็นเพลงลาของวงเครื่องสายผสม “สปอ.ทับปุด” และวง “ชวนจิตรบันเทิง” วงดนตรีไทยสมัครเล่นซึ่งเคยมีผลงานระหว่างปี พ.ศ.๒๕๒๖-๒๕๓๕ ที่จังหวัดพังงา และเคยได้รับเกียรติบรรเลงและขับร้องร่วมกับพลเรือเอกประชุม เครือวัลย์ อดีตรองผู้บัญชาการทหารเรือสมัยที่ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการฐานทัพเรือพังงา และอาจารย์ปัญญา รุ่งเรือง นักวิชาการด้านดนตรีไทยมาแล้ว โดยวิพล นาคพันธ์ แต่งเนื้อร้อง มังกร ถิ่นทับปุด ขับร้อง ซึ่งมีเนื้อร้องดังนี้

“ชาวคณะดนตรีไทยขอลาก่อน             ต้องจำจรจำใจจำไกลแล้ว

(สร้อย) หอมดอกพิกุล ขอขอบพระคุณ ที่ได้การุณย์ รับฟังเพลงไทยเอย

ก่อนจะจากขอฝากเพลงเป็นแนว           วานจงแน่วแน่นิยมอุดมไทย

(สร้อย) หอมดอกมะไฟ ไทยต้องนิยมไทย แล้วชาติจักได้ พัฒนาเอย

ไทยทำไทยไม่ใช้ไทยหรือก้าว                ไทยจะร้าวรานแย่แน่จริงไซร้

(สร้อย) หอมดอกบัว ฝีมือไทยใช่ชั่ว ขออย่าได้กลัว หรือได้มองข้ามเอย

คนไทยเบือนหน้าหนีดนตรีไทย              แล้วใครไหนจะเหนี่ยวรั้งให้ยั่งยืน

(สร้อย) หอกดอกจำปา ชาวคณะขอลา โอกาสหน้า พบกันใหม่เอย”

ฟังขลุ่ยเพียงออประชันขิมสายเพลงมอญดูดาว เพราะมาก http://www.4shared.com/audio/ZealXWNk/09_-_.htm

ฟังเพลงมอญดูดาว (พลายชุมพลแต่งตัว) ร้องโดยครูประเวศ กุมุท http://www.4shared.com/audio/_kupdntq/___online.htm

ชม ดร.ศุภชัย จันทร์สุวรรณ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์) พ.ศ. ๒๕๔๘ คณบดีคณะศิลปนาฏดุริยางค์ สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม  รำพลายชุมพล (ทำนองมอญดูดาวออกเพลงระบำม้า) ได้ที่ http://www.youtube.com/watch?v=lV1TBj-0n2g

ฟังทำนองเพลงราตรีประดับดาว (เถา) จากวงมโหรี และฟังทางร้องเพลงราตรีประดับดาว (เถา) ซึ่งประกอบด้วยอัตรา ๓ ชั้น ๒ ชั้น และชั้นเดียว ตามลำดับ ได้ที่ http://writer.dek-d.com/Casiopeia/story/viewlongc.php?id=446621&chapter=39

ฟังดวงพร ผาสุข ร้องเพลงราตรีประดับดาว ๓ ชั้น http://www.youtube.com/watch?v=VPIT3a7AOVM&feature=related

ฟังเพลงประจำมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ทำนองมอญดูดาว) ได้ที่

http://www.youtube.com/watch?v=LGNh7KiCQhA

http://www.youtube.com/watch?v=qO5lZWdiaR4

มีการดัดแปลงเพลงมอญดูดาว ๒ ชั้น และเพลงราตรีประดับดาว ๓ ชั้น เป็นเพลงลูกกรุงลูกทุ่งเป็นจำนวนมาก (มีข้อมูลว่ามีเพลงไทยสากลในอดีตที่ดัดแปลงทำนองเพลงทำนองมอญดูดาวมีอีกหลายเพลง เช่น เพลงจันทรา-มาลี คำร้อง สุนทรียา ณ เวียงกาญจน์ ทำนอง สมาน กาญจนผลิน ร้องโดยวินัย จุลละบุษปะ-ชวลี ช่วงวิทย์ เพลงช้างกับงูเขียว ของไวพจน์ เพชรสุพรรณ เพลงแม่ค้าปลาสด ของเตือนใจ บุญพระรักษา เป็นต้น แต่ยังหาต้นฉบับฟังไม่ได้จึงไม่กล้ายืนยันว่าใช่จริงหรือไม่) เท่าที่ยังหาฟังได้มีจำนวน ๖ เพลง ได้แก่ 

(๑) เพลงราตรีประดับดาว ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง ดัดแปลงทำนองเพลงมอญดูดาว ๒ ชั้น แต่ตั้งชื่อว่าราตรีประดับดาว (หมายความว่าเป็นเพลงราตรีประดับดาว ๒ ชั้นก็คงได้) สุเทพ วงศ์กำแหง – สวลี ผกาพันธ์ ขับร้อง ยังหาลิงค์ฟังไม่ได้

“(ญ) ชื่นฉ่ำวิญญา ตอนนภาแจ่มจันทร์วันเพ็ญ ลมโชยเยือกเย็น ซาบซึ้งด้วยกลิ่นมาลี เอ๋ยหอมดอกหอมดอกราตรี (ฮัม) สดสีแต่หอมน่าชม

(ช) ชื่นฉ่ำดวงเดือน ฤาแม้นเหมือนนวลน้อง พี่เองนั่งมอง นิ่มน้องอย่าข้องใจเลย เอ๋ยหอมดอกหอมดอกชมนาด (ฮัม) ไม่ฉูดฉาด แต่น้องยั่วใจ ใกล้รุ่งแล้วซิน้อง แม่เนื้อทองพี่ขอลา แสงทองแจ่มฟ้าขอลาไปก่อนเจ้าเอย เอ๋ยหอมดอกหอมดอกกระดังงา (ฮัม) จำใจจำลาไปเอย

(ญ) ภุมรินบินเวียนชม วนภิรมย์ช่อมาลา แต่พี่ร่ำลา จากน้องไกลหน้าไปเอย เอ๋ยหอมดอกหอมดอกจำ ปี (ฮัม) ตรงนี้พี่เอ๋ยคืนมา”

(๒) เพลงโสนสะเดา ดัดแปลงทำนองมาจากมอญดูดาว ๒ ชั้น และเพลงแขกมอญบางขุนพรหม ๒ ชั้น คำร้อง/ทำนอง  ไพบูลย์ บุตรขัน คำร้องเพิ่มเติมโดย พยงค์ มุกดา

“(ช) แม่ดอกโสนบานเช้า
(ญ) พ่อดอกสะเดาบานเย็น
(ช) ผู้หญิงอะไรแหมหน้าทะเล้น
(ญ) ก็อยากมาหน้าเป็นกับเขาก่อนทำไมกัน
(ช) มองความสวยตลอดวัน เห็นความก๋ากั่น แล้วรักไม่ลง
(ญ) เขาง้อเสียเมื่อไหร่ พ่อคนสูงใหญ่ เหมือนกับเสาธง
(ช) คงนึกว่าสวยดังหงส์
(ญ) หงส์หรือไม่หงส์ จะให้มาลง ซบตักสักวัน
(ช) แม่ดอกกระถินหอมกลิ่นระรวย
(ญ) พ่อดอกพังพวย หอมตายละนั่น คิ้วก็หนา ตาก็ตี่
(ช) ก็มีหญิงมาใฝ่ฝัน ละเมอทุกวัน แอบรักฉันเข้าแล้วไง
(ญ) ขืนรักคนครึ่งลิง พ่อหนุ่มสตริงหลายใจ
(ช) แหมปากเหมือนกรรไกร
(ญ) เอาไว้ตัดลิ้นชายเล่น
(ช) แม่โสน บ้านนา หน้าตาเหมือนม่วย คงนึกว่าสวยเด่น
(ญ) อย่ามายั่วเย้า นะพ่อสะเดาบานเย็น
(ช) แม่ผู้หญิงหน้าทะเล้น
(ญ) พ่อผู้ชายจอมกวน”

พยงค์ มุกดา - ศรีสอางค์ ตรีเนตร ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/MoGjdpfU/_-___.htm  

ต่อมามีนักร้องทั้งลูกกรุงลูกทุ่งนำมาร้องกันหลายคู่  เช่น

ยอดรัก สลักใจ –สุนารี ราชสีมา http://www.youtube.com/watch?v=GgYolfQaHhc

นก บริพันธ์ เบญทราย หุ่นน้อย http://www.youtube.com/watch?v=2qao59u6mw8&feature=related

http://www.4shared.com/audio/g91aRFW5/_-______.htm

โจนัส แอนเดอร์สัน –คริสตี้ กิบสัน http://www.youtube.com/watch?v=lzBp9Jp1ewM

(๓) เพลงดาวเดี่ยว ทำนอง มอญดูดาวและราชนิเกลิง พร ภิรมย์ แต่ง-ขับร้อง ร้องโต้เพลงมอดกัดไม้ทำนองราชนิเกลิงซึ่งชาย เมืองสิงห์แต่ง-ขับร้องไว้ก่อน

พร ภิรมย์ ขับร้อง http://www.youtube.com/watch?v=WfQaODSTPlo

(๔) เพลงคอยน้องสิบสองเดือน ดัดแปลงทำนองมาจากมอญดูดาว ๒ ชั้น ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง

“ตั้งแต่ปีใหม่เดือนมกรา พี่คอยขวัญตา ไม่มาบ้านเรา กุมภาหน้าหนาว ไม่เคยได้ข่าวคนดี น้องไปบางกอก น้องเคยบอกกับพี่ ว่าสิ้นปีนี้ คนดีจะกลับเดือนมีนา

นั่งกอดเข่าคอยสาวกลับมา ทุกวันตั้งตา คอยหาแจ่มจันทร์ จวบจนถึงวันสงกรานต์ เดือนห้าเมษา หัว ใจพี่ยังห่วง คอยจนล่วงพฤษภา ทิ้งหนุ่มบ้านนา คอยหามิถุนาก็ผ่านเลยไป

ย่างเดือนแปดฝนโปรยลงมา กรกฎายิ่งพาเศร้าใจ เราเคยร่วมไปทำบุญวันเข้าพรรษา น้องคงลืมสิ้น ลืมไอดินกลิ่นนา ไปหลงอยู่เมืองฟ้า สิงหาถึงกันยาไม่มีอนงค์

สิ้นเดือนเก้าเข้าเดือนตุลา ยันพฤศจิการอมาแรมปี วันเพ็ญไม่มีน้องพี่มาร่วมลอยกระทง พี่ยังรักมั่น จนธันวาผ่านน้ำลงเอย น้องพี่ไปหลง เจ้าคงไม่คืนบ้านนา”

ยอดรัก สลักใจ ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/005rbDEl/_-__.htm

(๖) เพลงอะไรจะเกิดก็ปล่อยมันไป ดัดแปลงทำนองมาจากมอญดูดาว ๒ ชั้น ยังไม่มีข้อมูลผู้แต่ง

“ไม่ต้องมีดนตรี ใช้ตีกะละมัง สามช่าดังดัง ให้กลบเสียงบ้านใกล้ คืนนี้เขามีงานแต่งกัน เจ้าสาวคนนั้น เพื่อนฉันใช่ใคร เอ๋ย ช่างมันเถิด อะไรจะเกิด ก็ปล่อยมันไป ฉันไม่ได้อิจฉาใคร แค่แปลกใจ ที่มันไม่ใช่เรา

เสียงแห่แตรวง เท่งมงกลองยาว ผ่านหน้าบ้านเรา เลยอดมองไม่ได้ เจ้าบ่าวเขาถือขันหมากมา เสียงใครทักว่า นั้นแฟนเก่าใคร เอ๋ย ช่างมันเถิด อะไรจะเกิด ก็ปล่อยมันไป ฉันไม่ได้อิจฉาใคร แค่แปลกใจ ที่ไม่มาบ้านเรา

ไม่ต้องมีดนตรี ใช้ตีกะละมัง ร้องเพลงดังดัง ให้หนวกหูบ้านใกล้ เขาร้องสุขสันต์วันวิวาห์ ฉันไม่น้อยหน้าน่ะคนหลายใจ เอ๋ย ช่างมันเถิด อะไรจะเกิด ก็ปล่อยมันไป ฉันไม่ได้อิจฉาใคร แต่แปลกใจ ที่น้ำไหลออกตา"

คัทลียา มารศรี ขับร้อง http://www.4shared.com/audio/IGO0Vp16/__-_.htm

(๖) เพลงราตรีประดับดาว ดัดแปลงทำนองเพลงราตรีประดับดาว ๓ ชั้น ศิรวัฒน์ พิมพ์วงศ์ และธนิต ผลประเสริฐ แต่งคำร้อง ทำนองโดย ธนิต ผลประเสริฐ วินัย จุลละบุษปะ-ชวลี ช่วงวิทย์ ยรรยงค์ เสลานนท์-จิตราภรณ์ บุญญขันธ์ อโศก สุขศิริพรฤทธิ์-มาริษา อมาตยกุล ขับร้อง

“(ช) ยามค่ำนี้มีจันทราผ่องเพ็ญเห็นหน้ามารศรี หอมเอยมาลีระรื่นชื่นฤดีดังกลิ่นเนื้อลาวัณย์
(ญ) อย่ามาชมให้หลงตรมใจ หน่อยคงแหนงหน่ายไปจากกัน น้องคงรำพัน วิโยคโศกศัลย์คอยพี่นั้นคืนมา
(ช) เชื่อใจพี่รักดังดวงชีวี
(ญ) แน่ะดูซิช่างไม่มียางอาย
(ช) ถูกนิดเป็นไฉน
(ญ) อย่ามือไวเลยหนาคนเขานินทาว่าเรา
(ช) รักเอยช่างยั่วมัวเมาขอกล่าวคำเฉลย
(ญ) รักจริง
(ช) รักจริง
(ญ) ใจพี่
(ช) ใจพี่
(ญ) มิเชื่อวจีพี่เลย
(ช) มิได้หวังเชยไม่เคยคิดทราม
(ญ) หญิงอื่นนั้นงามมากมายไป
(ช) อื่นใดร้อยพันไม่เท่าไม่เทียมเจ้าทรามวัย พี่รักดวงใจนะแก้วตา
(ญ) แม้จริงดั่งคำพรรณนาขอจงอย่าแปรผัน
(ช) ดวงเดือนลับสิ้นแสงผ่องพรรณ
(ญ) ดาวเจ้าเฉิดฉันแพรวพราว
(พร้อม) รักไม่รู้ห่างเช่นดาวส่องแสงสกาว เหมือนราตรีประดับดาวชั่วกาลนาน"

น.พ.ทศพร-ศิริพร ศรีสุพรรณ http://www.youtube.com/watch?v=AR29gV3umnA

 

วิพล นาคพันธ์

๗ มกราคม ๒๕๕๔

อ่านบันทึกข่าวสารของวิพล นาคพันธ์ ได้ที่ http://gotoknow.org/blog/wiphon/toc