ลำดับขั้นของการปฏิบัติธรรม
โดย คนไม่ติดวัด
ให้ทานคือกำจัดความตระหนี่
ตระหนี่คือ ความหวงแหน ที่คนเรายึดถือไว้
หวงแหนอะไร? หวงแหนสิ่งทั้งหลายอันเป็นสมบัติที่จับต้องได้ และสมบัติที่จับต้องไม่ได้ คือความรู้สึกนึกคิดและอารมณ์ต่างๆ รวมถึงกิเลสทุกชนิด หวงแหนจนไม่รู้ว่าหวงไว้ ทำไม แต่จิตสอนว่าต้องยึดถือไว้ก่อน
พระพุทธองค์จึงทรงสอนให้ลำดับขั้นของการปฏิบัติธรรมว่า
ขั้นแรก "รู้จักให้ "ให้"แปลว่า เอาของแยกออกไปจากตัวเราแก่ผู้อื่น ก่อนอื่นก็ต้องให้สิ่งที่เรามองเห็น,จับต้องได้ก่อนค่ะ จนจิตเริ่มเห็นชัดมากขึ้นว่า ได้มีความสุขเกิดขึ้นจากการให้ ก็เป็นอันว่าจิตพัฒนาขึ้น จิตที่เคยชินการให้ จะเป็นผู้ให้ได้ง่ายค่ะ ต่อเมื่อจิตปราณีตขึ้นจากการเป็นผู้ให้ ก็เริ่มง่ายต่อการรู้จักละและปล่อยวางสมบัติที่จับต้องไม่ได้ จิตจะพัฒนาต่อไปเป็นผู้ให้อภัย และพอใจกับความสุขที่ได้มาจากการให้อภัย ความสุขอย่างนี้นับว่าเป็นบุญมากในเรื่องของพัฒนาจิตให้พร้อมที่จะก้าวขึ้น ระดับต่อไป
ขั้นที่สอง สำรวมจิตสำรวมกาย หรือที่เรียกว่าศีล เมื่อจิตพอใจในความสุขจากการเป็นผู้ให้ แต่จิตมีปรกติคือแส่ส่าย และจดจ้องไม่เป็นที่ ทำให้ความสุขที่มีนั้นไม่คงเส้นคงวา เมื่อเรามารักษาศีล โดยการสำรวมระวังกายระวังจิตให้รู้ว่าต้องหัดควบคุมกายให้อยู่ในกฏเกณฑ์ จิตจะดิ้นรนและหาทางเลี่ยงไม่ให้คนเราเข้ามารักษาศีลโดยง่าย และส่ายไปตามอารมณ์ที่พอใจอื่น ๆ ทำให้ต้องทุกข์บ้างสุขบ้างมากบ้างน้อยบ้าง อันเป็นผลจากการที่ยอมทำตามใจของจิต ดังนั้นพระพุทธองค์จึงทรงสอนให้รู้จักศ๊ล โดยกฏเกณฑ์ของศีลล้วนเหมาะสมต่อการฝึกจิตให้รู้จักเส้นตรงของทางควรเดิน เพื่อรักษาความคงเส้นคงวาของความสุขให้มีมากขึ้นและยกระดับความสุขให้เพิ่ม มากขึ้นด้วย อันเป็นการพัฒนาจิตให้ก้าวหน้าต่อไปค่ะ ความสุขระดับนี้เป็นบุญมากและมีบารมีคืออำนาจภายในมากขึ้นต่อการเอาชนะ อุปสรรคในชีวิต จิตที่เคยชินต่อการรักษาศีลจะพบว่าชีวิตของตนนั้นมีความสุขยาวนานกว่าแต่ ก่อนค่ะ ทำให้เห็นโลกอีกใบหนึ่งที่สวยงามมากขึ้นอันแตกต่างไปจากที่เคยเห็นเมื่อ ครั้งไม่รักษาศีล เพราะต้องจมอยู่กับความทุกข์มากอันเป็นผลที่การทำตามใจของจิต
ขั้นที่ สาม คือการปฏิบัติธรรมค่ะ คนที่ผ่านขั้นที่สองได้ดี จะรู้สึกว่าการปฏิบัติธรรมไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป เหมือนเป็นการนำความรู้มาปฏิบัติให้เกิดผลพร้อม ๆ ไปกับการได้เรียนรู้จากครูบาอาจารย์ พระสงฆ์ แต่จะไปถึงผลขั้นไหน ก็ขึ้นอยู่กับการปฏิบัติตนมาตั้งแต่ขั้นแรก ขั้นสอง ว่าอยู่ในแนวทางของมรรคแปดหรือไม่ แนวทางของการหมั่นละชั่วทำดี(สัมมัปปธานสี่)หรือไม่ มีสติสมาธิวิริยะปิติปล่อยวางจนเกิดอุเบกขา พอใจในความสันโดษ สงบกายวาจาใจและรู้จักหมั่นเลือกเฟ้นธรรมพิจารณาเนือง ๆ (โพชฌงค์)หรือไม่ มีความพอใจ ขยัน ใส่ใจ ไตร่ตรอง (อิทธิบาท) หรือไม่ รวมทั้งบุญเก่ามาสนับสนุนบุญที่สร้างขึ้นใหม่ในภพชาติปัจจุบัน อันทำให้เกิด ศรัทธาวิริยะ สติสมาธิปัญญามากน้อยอย่างไร(มีอินทรีย์และพละแข็งแรงเพียงใด) ตลอดทั้งขั้นที่สามนี้สำคัญมากและสำคัญที่สุด เพราะเป็นขั้นกรอง กลั่น ให้จิตเกิดปัญญาไปทีละขั้น ความรู้ของปัญญาที่ได้มา เป็นเฉพาะตนค่ะ แต่ละคนจะได้ประสบการณ์ที่มาของปัญญาที่ไม่เหมือนกัน แต่ผลสุดท้ายย่อมได้ความรู้คือปัญญาตรงกัน ในขั้นที่สามนี้เองที่จิตจะพัฒนาขึ้นจนปราณีตมากขึ้น ไม่ตกอยู่ในอารมณ์แส่ส่ายอย่างแต่ก่อน ผู้ที่ปฏิบัติธรรมย่อมรู้ได้ว่าชีวิตของตนสุขยาวนาน และจิตแข็งแรงเข้มแข็งมากขึ้นแม้ต้องพบอุปสรรคในชีวิต จิตก็ผ่องใสเบิกบานอยู่ในใจได้และเป็นสุขแบบละเอียดๆ ไม่ติดข้องกับความวุ่นวายของทางโลก จนกระทั่งถึงวันถึงเวลาได้เข้าถึงระดับสุดยอดคือนิพพาน บรมสุขที่ไม่มีการให้ทุกข์มาแทรกได้อีกเลย
พระพุทธองค์มีจริงค่ะ ถ้าปฏิบัติตามพระธรรมคำสอนของพระพุทธองค์ แบบปฏิบัติจริง ทำจริง ย่อมได้ผลจริงแท้แน่นอนค่ะ
ขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านที่ต้องการเห็นผลจริง คือความสุขไปทีละขั้นจนเกิดปัญญาแท้นะคะ และปัญญานี้เองค่ะจะเป็นที่พึ่งของตนได้แท้จริงค่ะ อนุโมทนากับกิจกุศลที่ทุกท่านทำไว้ด้วยดีนะคะ
ความเห็น (3)
ขอบคุณค่ะ
ส่วนหนึ่งของการปฏิบัติธรรม รักษาศีล คือ มองให้เห็น คิดให้เป็น เรื่องความประณีต ในการใช้ชีวิต
มีพระธรรมมากมาย แต่อาจต้องนำมาประยุกต์ใช้ในสภาวะที่แตกต่างกัน แต่จะพร้อมได้ใช้เมื่อคิดเป็นก่อนค่ะ..
เมื่อปฏิบัติได้ไปตามโพธิปักขิยธรรม 37 ประการ ย่อมบรรลุธรรมคือนิพพานอันเป็นบรมสุข