หน้าชา ......... ลมแทบจับ
วันนี้ก็เป็นอีกวันหนึ่งที่ได้ออกไปนอกห้องแลป มันเป็นอะไรที่มีความสุขอีกรูปแบบหนึ่งที่ได้เปลี่ยนบรรยากาศ หรือพูดง่าย ๆไปชาร์ตแบตเพื่อให้มีแรงในช่วงใกล้ปิดงบประมาณ สำหรับตัวเองไม่ค่อยยุ่งอยู่แล้ว เพราะรับผิดชอบเฉพาะแลปเท่านั้น ไม่ได้รับผิดชอบโครงการที่จะต้องมานั่งสรุปตอนปลายปีหรือตอบตัวชี้วัดใด ๆ ทั้งนั้น
แต่ก็ได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกโครงการ Com Med Sci ก็งั้น ๆ แหล่ะค่ะ ไม่มีอะไรมากสำหรับตัวเอง เพราะหัวหน้าทีมเก่ง มีความสามารถ เราก็เลยรอด สบายไปเลย
การเดินทางวันนี้ก็ลำบากนิดหน่อย ฝนตกตลอดทาง แต่ก็เย็นสบายดี ไม่ร้อน และก็ไม่ต้องรีบอะไร แถมไม่เครียดอีกต่างหาก เพราะว่าวันนี้ออกพื้นที่มากับน้องติ๋ว ประเภทเดียวกัน
ปรับกระบวนท่าไปเรื่อย ๆ ไม่มีรูปแบบ แล้วแต่กระแสน้ำและสายลมจะพาไป
(ว่าเข้าไปนั่น จริง ๆ แล้วไม่มีอะไรอยู่ในหัวเลย โล่งมากกะว่าจะไปเอาอยู่ข้างหน้า)
รพ.สต.ที่ไปเป็นพื้น ที่ของจังหวัดขอนแก่น นั่งรถประมาณชั่วโมงกว่า ๆ ก็ถึงแล้ว พอถึง รพ.สต.บ้านเมืองใหม่ เปิดประตูลงไปได้เห็นคนเดินมารับยกมือไหว้ แล้วก็มีอาการตกใจ หน้าขึ้นเครื่องหมาย ? เลย
เป็นใครก็คงตกใจเพราะเราไม่เคยเห็นหน้าและรู้จักกันมาก่อน
จนกระทั่งผู้มารับเห็นน้องติ๋วเท่านั่นแหล่ะ ถึงได้เห็นรอยยิ้มหวาน ๆ ของคนมารับ
(พี่ขอโทษ ไม่ได้ตั้งใจ ทีมศูนย์วิทย์ฯขอนแก่นเขาก็มีหลายคนเนอะ อาจจะเปลี่ยนหน้าไปเรื่อย ๆ เหมือน รถขายโอ่งนี่แหล่ะ)
ก็พาเราเดินดูพื้นที่และได้ข้อมูลจากน้องนีมากมายก่ายกอง จนกระทั่งเราหุบปากไม่ลงเลย
ที่นี่มีสมุนไพรเยอะมาก มีการไปปลูกสมุนไพรไว้ที่วัดซึ่งเป็นพื้นที่ใกล้เขา และบนเขาก็มีอยู่อีกเพียบแต่ยังไม่ ได้ทำอะไรมาก น้องนีซึ่งเป็นนักการแพทย์แผนไทยก็เพิ่งมาทำงานได้แค่ 3 เดือนเอง ก็กำลังคิดที่จะบูรณาการเกี่ยวกับตรงนี้ให้ดีขึ้นโดยทีมงานก็คงเป็นใครไม่ได้นอกเสียจากกลุ่ม อสม.
และบุคคลที่มีองค์ความรู้อยู่กับตัวถ้าเราไม่รีบดึงออกมาสู่ รพ.สต. หรือชุมชน ก็อาจจะสูญหายไปหมด เพราะแต่ท่านก็อายุมาก ๆ แล้ว พูดถึงตรงนี้คงจะงงว่าเป็นใคร เฉลยเลยแล้วกัน ก็หมอพื้นบ้านของเรานี่เอง
ระหว่างฟังน้องนี พี่รอง และพี่วัตเล่าให้ฟัง เราตอบได้แค่ อือ ! ดีจังเลย เพราะพื้นที่ที่นี่เขาดีจริง ๆ มีอะไรในพื้นที่ที่พร้อมมากเหลือแค่ว่าใครจะเป็นคนรวบรวมให้จับต้องให้เห็นเป็นรูปธรรมได้เท่านั้นเอง
ทีมงานก็เข้มแข็ง แต่พี่วัตได้ให้ข้อมูลซึ่งเป็นคำพูดที่โดนใจมาก เหมือนกับว่าหัวใจดวงน้อย ๆ ของเรามีแผลที่บอบซ้ำมาแล้วมาเจอไม้จิ้มฟันอันเล็ก ๆ สะกิดก็สามารถเป็นแผลใหญ่ทำให้ชีวิตหมดลมหายใจได้ ท่านได้บอกกับเราว่า
“หน่วยงานรัฐเข้ามาในพื้นที่บ่อยมาก เดียวคนนั้นมาคนนี้มา ทำไมไม่มาพร้อมกัน พวกคุณไม่คุยกันหรือว่าจะเข้ามาตอนไหนทำอะไร เวลาเข้ามาก็บอกให้ทางพื้นที่ทำอย่างนั้นอย่างนี้ ให้เงินเล็กน้อย เก็บสมุนไพรไปทีละครึ่งรถหกล้อ แล้วก็หายไปเลยไม่เห็นมีอะไรกลับมายังพื้นที่ ชาวบ้านก็ยังมีวิธีชีวิตที่เหมือเดิม ไม่ได้ดีขึ้น และที่สำคัญไม่มีอะไรเกิดขึ้นเลย ไม่เหมือนกับตอนที่มาพูดอย่างนั้นอย่างนี้ เหมือนกับมาทำงานพอตัวเองได้ผลงานหรือผลประโยชน์แล้วก็จบ ไม่สนใจชาว บ้านว่าเขาจะรู้สึกยังงัย ถ้าจะมาอย่างที่เคยผ่านมาก็ไม่ต้องมาหรอก เสียความรู้สึกเปล่า ๆ คุณจะทำอะไรก็ช่าง มันต้องวางแผนมาแล้ว เวลาแต่ละปีจะทำอะไร แล้วสุดท้ายชาวบ้านได้อะไร ”
หน้าชาไปเลย ไม่รู้จะตอบว่ายังงัย เพราะประโยคแบบนี้เคยเจอมาแล้ว ตอนปีแรกที่ทำงาน Com Med Sci ยังไม่รู้อะไร มีโครงการมาให้ทำก็ต้องทำ ปีแรกเกี่ยวกับน้ำดื่มในโรงเรียน เวลาออกพื้นที่ก็จะได้ยินประโยคนี้แทบจะทุกโรงเรียนเสียด้วยซ้ำ
ถ้าไม่ดีจะทำยังงัย
เมื่อน้ำไม่มีคุณภาพ คุณจะแก้ไข หรือช่วยโรงเรียนยังงัย
บางพื้นที่ไม่มีเครื่องกรองน้ำ ดื่มจากถังเก็บน้ำของโรงเรียนไม่เคยได้ล้างหลังคาเลย
ทางโรงเรียนบอกกับเราว่าหน่วยงานเข้ามาบ่อยมากเกี่ยวกับน้ำดื่ม
เดี่ยวหน่วยงานนั้นเข้ามาเดี๋ยวหน่วยงานนี้เข้า
ทางโรงเรียนไม่เข้าใจเลยว่าจะสำรวจกันทำไมบ่อย ๆ แล้ว ก็เหมือนเดิม
มีคำถามอีกมากมายที่คนออกพื้นที่ก็ไม่ทราบว่าจะตอบยังงัยหรือมีแนวทางไหนจะช่วยเขาได้ เพราะไม่มีเงินที่จะสนับสนุนชุดกรองน้ำได้ ทุกคนเข้าใจว่า อบท. เทศบาล มีเงินเยอะ ให้โรงเรียนไปขอสนับ สนุน แล้วทางหน่วยงานนั้นก็ไม่มีงบเหมือนกัน
บางโรงเรียนบอกให้นักเรียนห่อน้ำดื่มมาทานที่โรงเรียน ณ เวลานั้นตั้งใจว่าทุกปีจะเข้าไปหาและคุยกับพื้นที่ที่เราได้ร่วมงาน แต่ผลสุดท้ายก็เหมือนกับหน่วยงานอื่น ๆ ที่เข้าไปได้ผลสรุปปลายปีแล้วก็จบ
ดิฉันยังรู้สึกผิดจนถึงทุกวันนี้
เพราะไม่มีความสามารถที่จะทำงานอย่างต่อเนื่องได้
บอกตัวเองเสมอว่าจะไม่ทำงานออกพื้นที่อีกแล้ว
คนทำแลปก็ยังเป็นคนทำแลปอยู่ ถ้าต้องการจะปรับบทบาทหน้าที่ก็ต้องมีทีมงานที่ทำงานตรงนี้ Com Med Sci เพียงอย่างเดียว
(แต่ไม่ทราบว่าคนทำแลปไม่ทำแลปจะได้หรือเปล่า)
แต่สำหรับ รพ.สต.บ้านเมืองใหม่ น้องติ๋วจะเข้าไปทำงานร่วมกับทีมงานในพื้นที่คงไม่หนีไปไหน ฝากน้องติ๋วด้วยนะคะ
(พี่ก็จะร่วมด้วย เต็ม 100 ไปเลย)
ศุภลักษณ์ พริ้งเพราะ...........ผู้เขียน
งานเขียนจากการลงพื้นที่ รพ.สต. บ้านเมืองใหม่
เรื่องเล่างาน ComMedSci ศวก.ที่ 6 (ขอนแก่น) ι เรื่องเล่าจากผู้ช่วยแพทย์แผนไทย
เป็นกำลังใจให้กิจกรรมดีๆ Com Med Sci นะครับ
ขอบคุณครับ