๓.UKM18 : จัดการความรู้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาเพื่อเสริมพลังภูมิปัญญาปฏิบัติ


การจัดการความรู้ในสิ่งที่มีความบูรณาการหลายมิติอยู่ในคนเดียวกันหรือกลุ่มเดียวกันคือ องค์ประกอบด้านความรู้และวิชาการ องค์ประกอบด้านการปฏิบัติและลงมือ องค์ประกอบด้านการเรียนรู้และยกระดับเชิงคุณภาพในทุกด้าน เหล่านี้ คนทำงานและผู้ที่สะสมประสบการณ์ไว้กับการปฏิบัติมักเป็นกลุ่มคนเพียงจำนวนน้อย ดังนั้น ถึงแม้จะมีความน่าสนใจ แต่ก็มักไม่มีพลังเพียงพอต่อการถ่ายทอดและขยายผลให้เกิดกลุ่มปฏิบัติ สื่อและเทคโนโลยีการจัดการความรู้เพื่อเป็นเครื่องมือขยายขีดความสามารถของคน จะเป็นทางเลือกหนึ่งในการเสริมพลังการปฏิบัติให้แก่คนทำงานกับเครือข่ายจัดการความรู้ในลักษณะต่างๆ

  สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาพอเพียง 

คุณครูโรงเรียนบ้านโนนสำราญ ซึ่งเป็นนักศึกษาปริญญาโทของมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามด้วย และครูภูมิปัญญาชุมชน ซึ่งร่วมจัดกระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการให้แก่เด็กๆและใช้โรงเรียนเป็นฐานสำหรับพัฒนาการเรียนรู้ให้ชาวบ้านในชุมชนด้วย ร่วมกันนำเสนอโครงงานเพื่อเรียนรู้การอยู่อย่างพอเพียงจากฐานการเรียนรู้พลังงานชีวภาพ โดยใช้แผ่นป้ายนิเทศและสิ่งจัดแสดงสาธิต โรงเรียนบ้านโนนสำราญนี้มีนักเรียนเพียง ๓๗ คน และครู ๒ คน การมีวิธีจัดการความรู้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาที่เหมาะสมกับความจำเป็นให้ชาวบ้านสามารถเรียนรู้และเข้าถึงการปฏิบัติได้ ก็ทำให้สถานศึกษาขนาดเล็กและมีข้อจำกัดหลายด้าน สามารถดำเนินกิจกรรมและพัฒนาบทบาทการเป็นศูนย์การเรียนรู้ให้แก่ชุมชนเพิ่มขึ้นมาได้

  สื่อและเทคโนโลยี เพื่อเก็บข้อมูล ตัวอย่าง และการนำเสนอเพื่อสร้างพลังปัญญาสู่การปฏิบัติ 

ครูบาสุทธินันท์ ปรัชญพฤทธิ์ พัฒนาการนำเอาสื่อและเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์มาช่วยการทำงานของท่านได้อย่างน่าสนใจ โดยเฉพาะสิ่งที่เป็นการนำเสนอของท่านนั้น ส่วนใหญ่จะเป็นการให้วิธีคิดและการให้ความบันดาลใจแก่ผู้รับฟัง ซึ่งมีลักษณะการตกผลึกให้ประเด็นชวนคิด บทกวี การสื่อสะท้อนสู่ภาวะภายใน รูปแบบสื่อและวิธีนำเสนอมุ่งนำเสนอข้อความที่ต้องการสื่อผสมผสานกับการพูดขยายอย่างได้จังหวะและก่อเกิดความเป็นมาธิในการรับฟัง เป็นการพัฒนาวิธีการทางสื่อและเทคโนโลยีการศึกษาที่ช่วยเสริมพลังสื่อบุคคล ทำให้องค์ประกอบความเป็นผู้ทรงภูมิปัญญาปฏิบัติยังคงมีความโดดเด่น ไม่หันเหความสนใจของผู้รับไปยังความน่าสนใจทางเทคนิคสื่อจนหลุดออกจากประเด็นสำคัญของสิ่งที่เป็นเนื้อการการนำเสนอและถ่ายทอด

  การนำเสนอสื่อเคลื่อนไหว จังหวะการปูพื้น การฉาย การหยุดและเสริมเนื้อหา  

การนำเสนอสื่อเคลื่อนไหวของครูบาสุทธินันท์ เป็นการบันทึกข้อมูลจากประสบการณ์ชีวิตและการทำงานจริงที่บ้านและไร่ของท่าน ท่านได้ปรับปรุงชีวิตที่จะอยู่รอดให้ได้บนที่ดิน ๔๐๐ ไร่ซึ่งในอดีตนั้นตกอยู่ท่ามกลางสภาพความแห้งแล้งและแร้นแค้น ต่อมาท่านได้ทดลองเลี้ยงวัวด้วยใบไม้และพืชผักทุกชนิดที่คนกินได้ ทำให้ค้นพบวิธีทำนาทำไร่และวิธีเลี้ยงวัวควายที่ส่งเสริมเกื้อหนุนกันและก่อให้เกิดวงจรการพึ่งตนเอง การถ่ายทอดและนำเสนอบทเรียนดังกล่าว หากไม่มีสื่อช่วยก็ยากที่จะสามารถสื่อสารและถ่ายทอดให้ผู้รับเกิดประสบการณ์การเรียนรู้ที่ดีได้ ท่านจึงใช้ภาพวิดีโอฉายประกอบการสนทนา

  วิธีนำเสนอ จังหวะการพูดเสริมด้วยสื่อบุคคล และการหยุด 

  • กล่าวนำอย่างต่อเนื่องและมีความเป็นธรรมชาติ ไม่ต้องหยุดและบอกว่าต่อไปนี้จะฉายวิดีโอ ทำให้องค์ประกอบต่างๆมีความผสมกลมกลืน
  • เตรียมโหลดภาพซึ่งเตรียมไว้ที่หน้าจอคอมพิวเตอร์โน็ตบุ๊ค เมื่อถึงจังหวะก็กดปุ่มเล่นด้วยตนเอง การเตรียมและเป็นสื่อนำเสนอด้วยตนเองจึงทำให้การนำเสนอมีความกลมกลืนกับการพูดตามบุคลิกของท่าน
  • ระหว่างการพูดนำเสนอในบางเนื้อหา อาจมีการหยุดและชวนพูดคุย ตั้งคำถามให้คิดแต่ไม่ต้องอภิปรายหรือตอบ ทว่า ให้คุยและสื่อสารภายใน (Intra-Personal communication) ก่อให้เกิดพลังในการคิด เรียนรู้ภายใน สร้างความตื่นและก่อเกิดความตระหนักรู้จากภายในตนเองได้อย่างดียิ่ง

ครูบาสุทธินันทน์ท่านเล่าให้ผมฟังระหว่างได้นั่งร่วมโต๊ะรับประทานอาหารกับท่านว่า ท่านวางแผนและเตรียมทำสื่อต่างๆด้วยตนเอง ที่สำคัญก็คือ การทำสื่อตัวอักษรนำเสนอเป็น Caption สรุปประเด็นหรือหัวข้อสำคัญด้วยพาวเวอร์พ๊อยต์ การสื่อภาพนิ่งและซ้อนภาพด้วยข้อความนำเสนอทีละบรรทัด และสื่อภาพเคลื่อนไหวซึ่งบันทึกด้วยตนเองหรือคนรอบข้าง ตลอดจนผู้ที่เคารพนับถือและไปเรียนรู้จากท่าน

การจัดการความรู้เพื่อผลิตและใช้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาของท่าน จึงให้บทเรียนและเป็นกรณีตัวอย่างที่ดีของความบูรณาการกันระหว่างองค์ประกอบความมีเนื้อหาและบทเรียน ทักษะเครื่องมือ ทักษะการคิดสร้างสรรค์และทำสื่อ และศิลปะของการนำเสนอสื่อ.

............................................................................................................................................................................

บันทึก UKM-18 มีทั้งหมด ๑๐ ตอน ตอนที่ท่านอ่านและชมนี้ เป็นตอนที่
ตอนที่ ๑  คุณภาพการศึกษาสู่การเรียนรู้และการพัฒนาชุมชน
ตอนที่ ๒  มิติจัดการความรู้ที่ให้ประสบการณ์ชีวิตและประสบการณ์ทางสังคมแก่เด็กๆ
ตอนที่ ๓  จัดการความรู้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาเพื่อเสริมพลังภูมิปัญญาปฏิบัติ
ตอนที่ ๔  โอกาสพัฒนาการเรียนรู้ของพลเมือง : Life-Long Learning Space ในที่พักผู้ร่วมเวที
ตอนที่ ๕  เพิ่มโอกาสเข้าถึงและบ่มสร้างการมองโลกด้วยศิลปะ
ตอนที่ ๖  จัดการความรู้สร้างแหล่งเรียนรู้ปูมเมืองและมุมสร้างประสบการณ์ภายใน
ตอนที่ ๗  ถ่ายรูป Documentation ยุค Digital/Computer-Based ต้องพัฒนาแนวคิด ปฏิรูปความรู้และวิถีปฏิบัติ
ตอนที่ ๘  เครือข่ายจัดการความรู้กับทางรอดและโอกาสพัฒนาของสถานศึกษาขนาดเล็กในชุมชน
ตอนที่ ๙  ทำหน่วยประสบการณ์ชุมชนให้เป็นฐานการเรียนรู้บูรณาการอย่างเบ็ดเสร็จ
ตอนที่ ๑๐ สรุปบทเรียนและการสะท้อนความคิด พลังเครือข่ายจัดการความรู้มหาวิทยาลัยไทย

หมายเลขบันทึก: 382278เขียนเมื่อ 6 สิงหาคม 2010 14:26 น. ()แก้ไขเมื่อ 6 กันยายน 2013 23:20 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-อนุญาตแบบเดียวกันจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (4)

สวัสดีค่ะ

คนทำงานและผู้ที่สะสมประสบการณ์ไว้กับการปฏิบัติมักเป็นกลุ่มคนเพียงจำนวนน้อย จริงค่ะ

ซึ่งไม่มีพลังเพียงพอต่อการถ่ายทอดและขยายผลให้เกิดกลุ่มปฏิบัติ สื่อและเทคโนโลยีการจัดการความรู้เพื่อเป็นเครื่องมือขยายขีดความสามารถของคน จะเป็นทางเลือกหนึ่งในการเสริมพลังการปฏิบัติให้แก่คนทำงานกับเครือข่ายจัดการความรู้ในลักษณะต่างๆ

อยากให้มีคนเขียนบล็อกกันเยอะ ๆ ค่ะ  พ่อครูบาสุทธินันท์เป็นยอดปราชญ์ทางภูมิปัญญาท่านหนึ่ง ที่โรงเรียนได้รับความเอื้อเฟื้อจากท่านด้วยค่ะ

สวัสดีครับคุณครูคิม

ก่อนไปร่วมเวที UKM-18 ครั้งที่ผ่านมานี้ มีน้องๆบอกว่าคุณครูคิมอาจจะไปร่วมและโรงเรียนของคุณครูคิมก็จะเป็นฐานการเรียนรู้อีกฐานหนึ่งของเครือข่ายจัดการความรู้ระหว่างมหาวิทยาลัยด้วย ก็เกิดความสนใจไปด้วยมากมายเลยทีเดียวละครับ

สื่อ พ่อครู มีชีวิตชีวา จริงๆครับ นี่ขนาดชาวบ้าน(ปราชญ์)นะ นี่

วิธีมองและปมในการสะดุดความคิดของท่านครูบานั้น มีความเป็นกวีศิลป์มากเลยครับ มีพลังในการให้ความบันดาลใจที่คนได้รับจะสามารถเดินไปด้วยกำลังความคิดและกำลังความรู้ภายในตนเอง

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท