การจัดการความรู้ในสิ่งที่มีความบูรณาการหลายมิติอยู่ในคนเดียวกันหรือกลุ่มเดียวกันคือ องค์ประกอบด้านความรู้และวิชาการ องค์ประกอบด้านการปฏิบัติและลงมือ องค์ประกอบด้านการเรียนรู้และยกระดับเชิงคุณภาพในทุกด้าน เหล่านี้ คนทำงานและผู้ที่สะสมประสบการณ์ไว้กับการปฏิบัติมักเป็นกลุ่มคนเพียงจำนวนน้อย ดังนั้น ถึงแม้จะมีความน่าสนใจ แต่ก็มักไม่มีพลังเพียงพอต่อการถ่ายทอดและขยายผลให้เกิดกลุ่มปฏิบัติ สื่อและเทคโนโลยีการจัดการความรู้เพื่อเป็นเครื่องมือขยายขีดความสามารถของคน จะเป็นทางเลือกหนึ่งในการเสริมพลังการปฏิบัติให้แก่คนทำงานกับเครือข่ายจัดการความรู้ในลักษณะต่างๆ
สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาพอเพียง
คุณครูโรงเรียนบ้านโนนสำราญ ซึ่งเป็นนักศึกษาปริญญาโทของมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคามด้วย และครูภูมิปัญญาชุมชน ซึ่งร่วมจัดกระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการให้แก่เด็กๆและใช้โรงเรียนเป็นฐานสำหรับพัฒนาการเรียนรู้ให้ชาวบ้านในชุมชนด้วย ร่วมกันนำเสนอโครงงานเพื่อเรียนรู้การอยู่อย่างพอเพียงจากฐานการเรียนรู้พลังงานชีวภาพ โดยใช้แผ่นป้ายนิเทศและสิ่งจัดแสดงสาธิต โรงเรียนบ้านโนนสำราญนี้มีนักเรียนเพียง ๓๗ คน และครู ๒ คน การมีวิธีจัดการความรู้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาที่เหมาะสมกับความจำเป็นให้ชาวบ้านสามารถเรียนรู้และเข้าถึงการปฏิบัติได้ ก็ทำให้สถานศึกษาขนาดเล็กและมีข้อจำกัดหลายด้าน สามารถดำเนินกิจกรรมและพัฒนาบทบาทการเป็นศูนย์การเรียนรู้ให้แก่ชุมชนเพิ่มขึ้นมาได้
สื่อและเทคโนโลยี เพื่อเก็บข้อมูล ตัวอย่าง และการนำเสนอเพื่อสร้างพลังปัญญาสู่การปฏิบัติ
ครูบาสุทธินันท์ ปรัชญพฤทธิ์ พัฒนาการนำเอาสื่อและเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์มาช่วยการทำงานของท่านได้อย่างน่าสนใจ โดยเฉพาะสิ่งที่เป็นการนำเสนอของท่านนั้น ส่วนใหญ่จะเป็นการให้วิธีคิดและการให้ความบันดาลใจแก่ผู้รับฟัง ซึ่งมีลักษณะการตกผลึกให้ประเด็นชวนคิด บทกวี การสื่อสะท้อนสู่ภาวะภายใน รูปแบบสื่อและวิธีนำเสนอมุ่งนำเสนอข้อความที่ต้องการสื่อผสมผสานกับการพูดขยายอย่างได้จังหวะและก่อเกิดความเป็นมาธิในการรับฟัง เป็นการพัฒนาวิธีการทางสื่อและเทคโนโลยีการศึกษาที่ช่วยเสริมพลังสื่อบุคคล ทำให้องค์ประกอบความเป็นผู้ทรงภูมิปัญญาปฏิบัติยังคงมีความโดดเด่น ไม่หันเหความสนใจของผู้รับไปยังความน่าสนใจทางเทคนิคสื่อจนหลุดออกจากประเด็นสำคัญของสิ่งที่เป็นเนื้อการการนำเสนอและถ่ายทอด
การนำเสนอสื่อเคลื่อนไหว จังหวะการปูพื้น การฉาย การหยุดและเสริมเนื้อหา
การนำเสนอสื่อเคลื่อนไหวของครูบาสุทธินันท์ เป็นการบันทึกข้อมูลจากประสบการณ์ชีวิตและการทำงานจริงที่บ้านและไร่ของท่าน ท่านได้ปรับปรุงชีวิตที่จะอยู่รอดให้ได้บนที่ดิน ๔๐๐ ไร่ซึ่งในอดีตนั้นตกอยู่ท่ามกลางสภาพความแห้งแล้งและแร้นแค้น ต่อมาท่านได้ทดลองเลี้ยงวัวด้วยใบไม้และพืชผักทุกชนิดที่คนกินได้ ทำให้ค้นพบวิธีทำนาทำไร่และวิธีเลี้ยงวัวควายที่ส่งเสริมเกื้อหนุนกันและก่อให้เกิดวงจรการพึ่งตนเอง การถ่ายทอดและนำเสนอบทเรียนดังกล่าว หากไม่มีสื่อช่วยก็ยากที่จะสามารถสื่อสารและถ่ายทอดให้ผู้รับเกิดประสบการณ์การเรียนรู้ที่ดีได้ ท่านจึงใช้ภาพวิดีโอฉายประกอบการสนทนา
วิธีนำเสนอ จังหวะการพูดเสริมด้วยสื่อบุคคล และการหยุด
ครูบาสุทธินันทน์ท่านเล่าให้ผมฟังระหว่างได้นั่งร่วมโต๊ะรับประทานอาหารกับท่านว่า ท่านวางแผนและเตรียมทำสื่อต่างๆด้วยตนเอง ที่สำคัญก็คือ การทำสื่อตัวอักษรนำเสนอเป็น Caption สรุปประเด็นหรือหัวข้อสำคัญด้วยพาวเวอร์พ๊อยต์ การสื่อภาพนิ่งและซ้อนภาพด้วยข้อความนำเสนอทีละบรรทัด และสื่อภาพเคลื่อนไหวซึ่งบันทึกด้วยตนเองหรือคนรอบข้าง ตลอดจนผู้ที่เคารพนับถือและไปเรียนรู้จากท่าน
การจัดการความรู้เพื่อผลิตและใช้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาของท่าน จึงให้บทเรียนและเป็นกรณีตัวอย่างที่ดีของความบูรณาการกันระหว่างองค์ประกอบความมีเนื้อหาและบทเรียน ทักษะเครื่องมือ ทักษะการคิดสร้างสรรค์และทำสื่อ และศิลปะของการนำเสนอสื่อ.
............................................................................................................................................................................
บันทึก UKM-18 มีทั้งหมด ๑๐ ตอน ตอนที่ท่านอ่านและชมนี้ เป็นตอนที่ ๓
ตอนที่ ๑ คุณภาพการศึกษาสู่การเรียนรู้และการพัฒนาชุมชน
ตอนที่ ๒ มิติจัดการความรู้ที่ให้ประสบการณ์ชีวิตและประสบการณ์ทางสังคมแก่เด็กๆ
ตอนที่ ๓ จัดการความรู้สื่อและเทคโนโลยีการศึกษาเพื่อเสริมพลังภูมิปัญญาปฏิบัติ
ตอนที่ ๔ โอกาสพัฒนาการเรียนรู้ของพลเมือง : Life-Long Learning Space ในที่พักผู้ร่วมเวที
ตอนที่ ๕ เพิ่มโอกาสเข้าถึงและบ่มสร้างการมองโลกด้วยศิลปะ
ตอนที่ ๖ จัดการความรู้สร้างแหล่งเรียนรู้ปูมเมืองและมุมสร้างประสบการณ์ภายใน
ตอนที่ ๗ ถ่ายรูป Documentation ยุค Digital/Computer-Based ต้องพัฒนาแนวคิด ปฏิรูปความรู้และวิถีปฏิบัติ
ตอนที่ ๘ เครือข่ายจัดการความรู้กับทางรอดและโอกาสพัฒนาของสถานศึกษาขนาดเล็กในชุมชน
ตอนที่ ๙ ทำหน่วยประสบการณ์ชุมชนให้เป็นฐานการเรียนรู้บูรณาการอย่างเบ็ดเสร็จ
ตอนที่ ๑๐ สรุปบทเรียนและการสะท้อนความคิด พลังเครือข่ายจัดการความรู้มหาวิทยาลัยไทย
สวัสดีค่ะ
คนทำงานและผู้ที่สะสมประสบการณ์ไว้กับการปฏิบัติมักเป็นกลุ่มคนเพียงจำนวนน้อย จริงค่ะ
ซึ่งไม่มีพลังเพียงพอต่อการถ่ายทอดและขยายผลให้เกิดกลุ่มปฏิบัติ สื่อและเทคโนโลยีการจัดการความรู้เพื่อเป็นเครื่องมือขยายขีดความสามารถของคน จะเป็นทางเลือกหนึ่งในการเสริมพลังการปฏิบัติให้แก่คนทำงานกับเครือข่ายจัดการความรู้ในลักษณะต่างๆ
อยากให้มีคนเขียนบล็อกกันเยอะ ๆ ค่ะ พ่อครูบาสุทธินันท์เป็นยอดปราชญ์ทางภูมิปัญญาท่านหนึ่ง ที่โรงเรียนได้รับความเอื้อเฟื้อจากท่านด้วยค่ะ
สวัสดีครับคุณครูคิม
ก่อนไปร่วมเวที UKM-18 ครั้งที่ผ่านมานี้ มีน้องๆบอกว่าคุณครูคิมอาจจะไปร่วมและโรงเรียนของคุณครูคิมก็จะเป็นฐานการเรียนรู้อีกฐานหนึ่งของเครือข่ายจัดการความรู้ระหว่างมหาวิทยาลัยด้วย ก็เกิดความสนใจไปด้วยมากมายเลยทีเดียวละครับ
สื่อ พ่อครู มีชีวิตชีวา จริงๆครับ นี่ขนาดชาวบ้าน(ปราชญ์)นะ นี่
วิธีมองและปมในการสะดุดความคิดของท่านครูบานั้น มีความเป็นกวีศิลป์มากเลยครับ มีพลังในการให้ความบันดาลใจที่คนได้รับจะสามารถเดินไปด้วยกำลังความคิดและกำลังความรู้ภายในตนเอง