สิทธิในเงินของคนไร้รัฐและไร้สัญชาติในการเปิดบัญชีเงินฝากกับธนาคารพาณิชย์
การศึกษาสิทธิในเงินของคนไร้รัฐและคนไร้สัญชาติในประเทศไทย ผู้เขียนได้ทำการศึกษาโดยการลงภาคสนามพาบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนไปทดสอบเปิดบัญชีเงินฝากกับธนาคารพาณิชย์ โดยบุคคลที่ผู้เขียนพาไปคือเด็กชายวิษณุ บุญชา อายุประมาณ 15 ปี โดยเกิดที่โรงพยาบาลบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี โดยน้องคนนี้มีแบบ ท.ร.38 ข เป็นเอกสารแสดงตน และมีเลข 13 หลักแล้ว แต่ยังไม่มีบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน
ผู้เขียนได้นัดวัน เวลากับแม่ของน้องวิษณุ บุญชา เพื่อพาไปเปิดบัญชีเงินฝากออมทรัพย์ใกล้บ้านของน้องวิษณุ เพื่อให้สะดวกในการทำธุรกรรมการเงินกับธนาคาร ตอนที่คุยกับแม่ของวิษณุ (นางบุญมีหรือนางปัจจรา บุญชา) บอกว่า ตัวเขาไม่มีเงินให้ลูกไปฝากหรอกนะ
ผู้เขียนแจ้งไปว่า ไม่เป็นไรขอให้นัดวันเวลาที่น้องสะดวกมาก่อนแล้วกัน จากนั้นไม่นานเด็กชายวิษณุก็โทร.มาหา เสียงสดใสเชียว แสดงว่าอยากมีบัญชีเงินฝากเป็นของตนเอง จากนั้นพวกเราก็นัดวันกันได้ลงตัว คือ วันที่ 26 พฤษภาคม 2553 โดยนัดเจอกันที่บิ๊กซี แถวพระประแดง เวลา 9.00 น.
ผู้เขียนไปก่อนเวลาโดยไปกับน้องสาวและน้องเขยเพราะช่วงเช้าไปส่งหลานน้ำผึ้งไปโรงเรียนแล้วก็เลยไปทำธุระให้ผู้เขียนด้วย ปรากฏว่าตอนไปถึงยังไม่มีใครมาก็ยืนรอ สักพักฝนเริ่มตก เห็นเจ้าวิษณุวิ่งหยอย ๆ หลบฝนมาตามชายคาร้านค้า สักพักก็ตกมาอย่างหนัก ต้องรอเกือบครึ่งชั่วโมง เอาแบบแค่ซา ๆ ก็ให้น้องเขยไปเอารถมา
จากนั้นก็ขับไปรับแม่ของวิษณุที่รออยู่แถวบ้าน และไปต่อที่เทศบาลตำบลพระสมุทรเจดีย์เพื่อตามเรื่องบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนที่น้องไปยื่นเอาไว้ ปรากฏว่า เรื่องยังเหมือนเดิมคือระบบปิดยังทำอะไรไม่ได้ เจ้าหน้าที่ถามว่า ทำไมผู้เขียนต้องมากับน้องด้วย ปกติให้น้องมาเองก็ได้ ก็เลยบอกจุดประสงค์ของตัวเองไปว่า ต้องการมาทดสอบเปิดบัญชีเงินฝากโดยใช้ แบบ 38 ข. เป็นเอกสารแสดงตน เจ้าหน้าที่บอกว่า ไม่น่าจะใช้ได้นะ
พอออกจากเทศบาลก็เดินมาเจอธนาคารทหารไทย จำกัด (มหาชน) สาขาป้อมพระจุลจอมเกล้า จึงทดสอบก่อน ปรากฏว่าไม่ได้ทั้งที่อธิบายให้เจ้าหน้าที่ธนาคารฟังแล้วว่า มีหลักเกณฑ์ของ ธปท. รับรองอยู่นะ แต่เจ้าหน้าที่บอกว่า เขาก็ทราบ แต่ไม่อยากแบกรับความเสี่ยงตามหลัก KYC เพราะแต่ก่อนธนาคารเคยเปิดให้บุคคลพวกนี้เปิดบัญชี แต่ติดตามตัวไม่ได้เกือบ 20 ราย ธนาคารโดนปรับรายละเป็นแสน จึงเข็ดไม่กล้าเปิดให้อีกแล้ว เจ้าหน้าที่บอกว่าไว้มีบัตรบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน น้องวิษณุค่อยมาทำแล้วกัน
เสร็จจากธนาคารนี้ ก็เดินข้ามถนนไปธนาคารกสิกรไทย จำกัด (มหาชน) สาขาพระสมุทรเจดีย์ สาขานี้ตอนแรกก็ลังเลจึงเอาหลักของ ธปท. ให้ดูและพูดคุยกันสักพักว่าทำได้นะมีกฎหมายรองรับ จากนั้นน้องก็เอาคำร้องมาให้เด็กชายวิษณุเปิด ตอนนั้นแม่ของเด็กเดินหายไปเลยคาดว่า คงกลัวถามเรื่องเงินฝาก ช่วงที่กรอกข้อมูลก็ช่วยน้องกรอก น้องถามว่า ชื่อ-นามสกุลภาษาอังกฤษ ไม่กรอกได้ไหม ก็บอกไปว่ากรอกไปเถอะ มีอะไรเหรอ น้องบอกว่าสะกดได้แต่ชื่อครับ นามสกุลสะกดไม่เป็น ผู้เขียนจึงเขียนนามสกุลเป็นภาษาอังกฤษให้
พอกรอกใกล้เสร็จผู้เขียนก็เอาเงินให้น้องวิษณุบอกว่า ให้เป็นทุนการศึกษา 1,000 บาท น้องไหว้ขอบคุณ และท่าทางตื่นเต้นมาก ดูได้จากการกรอกในส่วนที่เหลือ มือสั่นเลยค่ะ พอส่งเงินพร้อมเอกสารให้เจ้าหน้าที่ไปแล้ว แม่ของเด็กก็เดินมาถามผู้เขียนว่า อาจารย์เปิดบัญชีแล้วมีเงื่อนไขต้องฝากเงิน 1,000 บาท ทุกเดือนไหม ก็บอกไปว่า ไม่มีเงื่อนไขหรอก แต่อยากให้เอาเงินที่ออมไว้ แบ่งมาฝากไว้บ้าง เพราะถ้าเก็บเอาไว้ที่บ้านอาจหายได้นะ แต่แม่ของเด็กบอกว่า เงินเก็บน่ะไม่ค่อยมีหรอกอาจารย์ เพราะช่วงนี้ขายของไม่ดี พ่อของเด็กก็ตกงาน
เสร็จจากขั้นตอนของการเปิดสมุดบัญชีเงินฝากแล้ว ก็ให้แม่ลูกมายืนถ่ายรูปพร้อมสมุดบัญชีไว้เป็นหลักฐานว่า ผู้เขียนได้ไปลงภาคสนามมาจริงแล้วนะ วันนั้นขอบอกว่า วิษณุยิ้มระรื่นแถมคุยกับแม่ต่อยหอยมาตลอดทางเพื่อจะไปส่งที่โรงเรียน คือ พวกเราขับรถผ่านโบสต์แถวพระประแดงน้องบอกว่า แม่เชื่อไหมมีเพื่อนผมมาเล่าให้ฟัง คนที่คอยห่มผ้าเหลืองให้เจดีย์ได้แต่ลูกชาย พวกเราได้ฟังก็ได้แต่ถามว่า จริงเหรอจนถึงโรงเรียน
ก่อนจากกันก็บอกกับแม่ของเด็กว่า เงินจำนวนนี้ก็ขอให้ใช้เพื่อการศึกษาของวิษณุนะ เอาไว้เวลาที่จำเป็นต้องใช้เงิน เพราะตอนนี้น้องได้เรียนฟรีถึงมัธยมศึกษาปีที่ 6 และถามว่าปกติขายของได้วันละเท่าไหร่ นางบุญมีบอกว่าตัวเองขายผักอยู่ที่พระประแดงได้วันประมาณ 1,000 -2,000 บาท ผู้เขียนบอกว่ารายได้ก็ดีนะ แต่แม่ของเด็กบอกว่ารายจ่ายตอนนี้สูงมากเพราะผักก็แพง ค่าเช่าที่ขายก็แพง พ่อของเด็กก็ตกงาน ก็นี่ล่ะถือว่าเป็นรสชาติของชีวิต
แม่ของน้องวิษณุเล่าว่า เวลาลูกเรียนหนังสือเสร็จจะสั่งลูกให้รีบกลับบ้าน เพราะกลัวมีปัญหากับตำรวจ เนื่องจากเป็นบุคคลที่มีปัญหาเกี่ยวกับบัตรแสดงตน นางบุญมีฯ เล่าว่าลูกเชื่อฟังดีมาก ไปโรงเรียนก็จะรีบกลับ และตลอดการศึกษาจะหยุดเรียนก็แค่วันเดียว เพราะโรงเรียนที่น้องเรียนอยู่คือ โรงเรียนป้อมนาคราชสวาทยานนท์เข้มงวดมาก ใครจะหยุดจะลาต้องบอก ขนาดเมื่อวานแม่ต้องเข้าไปส่ง เห็นแล้วเป็นคู่แม่ลูกที่สนิทกันมากทีเดียว
น้องสาวผู้เขียนเห็นวิษณุแล้วบอกว่า น้องวิษณุดูกังวลและคิดว่าตัวเองมีปมด้อยเรื่องสถานะบุคคลของตนเอง ทำให้ไม่ค่อยสดใสเหมือนเด็กคนอื่น ก็ท่าทางจะจริงนะ เพราะน้องชายของผู้เขียนซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้อง และรุ่นเดียวกับวิษณุติดเพื่อน/ติดโทรศัพท์จนพ่อแม่แทบจะลืมไปว่ายังมีลูกชายคนนี้อีกคน
ความเห็น (11)
น่าสนใจมาก ขอให้กำลังใจที่พยายามจนทำได้สำเร็จ จะได้ช่วยให้รายอื่นดำเนินการได้ด้วย ที่สำคัญคือจะช่วยบอกประธานใหญ่ธนาคารกสิกรไทย ได้รับรู้ว่าธนาคารของท่านทำหน้าที่ได้ดีมาก
ขอบคุณค่ะอาจารย์ น้องที่รับเรื่องเป็นผู้หญิงสวย อัทธยาศัยดีมากค่ะ
วันนี้โทร.ไปหาอีกครั้ง เพื่อขอเอกสารมาทำวิทยานิพนธ์เพิ่มเติม
น้องถามวัตถุประสงค์ก่อน พอบอกไป โอเค ไม่ต้องมีหนังสือขอมา
สามารถมารับได้เลย ตอนที่โทร.ไปถามชื่อ เพื่อนของน้องรับค่ะ
และขำผู้เขียนที่บอกว่า ผู้หญิงสาว ๆ ที่สวย ๆ เหรอ และก็ส่งสายให้คุยกัน
ขอขอบคุณที่แวะมาให้กำลังใจค่ะอาจารย์
รีบๆ สรุปข้อกฎหมาย กรณีศึกษา ออกมาเป็นเถอะค่ะ
มีเวลาอีก ๒ วันนะคะ วันที่ ๑ ก็ควรจะนำส่งกรรมการได้แล้วนะคะ
เขียนเอง คิดเอง อย่าตัดต่อเด็ดขาดค่ะ
ธนาคารที่ทำตามกม.ก็ควรชื่นชมอย่างที่ครุหยุยว่าล่ะค่ะ
แต่ธนาคารที่ไม่ทำตามกม. โดยกลัวตัวเองเดือดร้อนแต่ไม่คำนึงถึงผู้บริโคเลยก็คงต้องมีการตำหนิบ้างเพื่อให้เข้าใจกม.ตัวเดียวกันตรงกัน จริงไหมคะ
แต่ไม่เข้าใจคำว่า KYC อ่ะค่ะ พี่ต้อยได้ถามมาด้วยไหมคะ
เป็นกำลังใจให้ค่ะ สู้ ๆ สู้ตาย
แวะมาเป็นกำลังใจให้พี่ต้อยครับผม ^^
นอต
จะเอาบันทึกนี้ให้ดวงตาอ่าน บันทึกนี้จะได้ทำหน้าที่ของงานเพื่อสิทธิมนุษยชนอีกครั้งค่ะ
อยากทราบว่าคนไม่มีสถานะทางทะเบียนสามารถเปิดบัตรบัญชีของธนาคารอะไรไดมั้งครับ ไปถามเค้าแล้วเค้าก็บอกว่าทำไม่ไดั
แสดงว่าต้องมีบัตรประจำตัว ในการแสดงตน เพราะฉะนั้น สามารถไปเปิดบัญชีกับธนาคารพาณิชย์ได้ทุกที่ หากไม่แน่ใจลองเข้าไปหารือกับธนาคารพาณิชย์ได้ เพราะไม่ว่าธนาคารใดๆ ก็อยากได้เงินฝากจากลูกค้าทั้งนั้นล่ะค่ะ แค่ขอให้เขาสามารถตามตัวลูกค้าได้เท่านั้น
อย่างน้อยธนาคารกสิกรไทย สาขาตามบันทึกนี้ ก็รับล่ะค่ะ
อ่อน คนหมดปันยา
- ไปถามเค้าๆบอกทำไม่ได้อะคะ
- ถ้าทำไม่ได้ต้องโดนไล่ออกจากงานแน่ๆ