การอยู่ร่วมกัน

ความยุติธรรมไม่มี  ความสามัคคีย่อมไม่เกิด

 

      หมู่คณะและสังคมจะอยู่กันได้นั้นจะต้องอยู่กันโดยสันติ  สามารถร่วมมือผนึกกำลังกันแก้ปัญหา  โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสมัยโบราณนั้นการป้องกันการรุกรานจากภายนอกเป็นความอยู่รอดของเผ่าพันธุ์  ความสามัคคีจึงเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นโดยความจำเป็นที่จะอยู่ร่วมกันเป็นสังคม  ขณะเดียวกันความสามัคคีก็เป็นคุณลักษณะอย่างหนึ่งของมนุษย์ที่นอกจากจะต้องอยู่รวมกัน  ร่วมมือร่วมใจเพื่อผลประโยชน์ร่วมกันนั้น  ยังมีสิ่งที่เป็นนามธรรม  กล่าวคือ  ความสามัคคีเป็นคุณธรรมขั้นสูงที่มนุษย์ยินดีเสียสละผลประโยชน์ส่วนตัวเพื่อผลประโยชน์ส่วนรวม

      ความสามัคคีจะเกิดขึ้นได้นั้นจะต้องเป็นความสามัคคีที่อยู่บนพื้นฐานของประโยชน์ร่วมกัน  และควรจะมีลักษณะสร้างสรรค์ต่อสังคมของตน  รวมทั้งการไม่เบียดเบียนรุกรานผู้อื่นด้วย  เมื่อใดความสามัคคีนำไปสู่ความสูญเสียและทำลาย  เกิดการแตกแยกในสังคม  โดยความสามัคคีเกิดขึ้นเป็นกลุ่มๆ  ในสภาพเช่นนี้อาจทำลายชุมชนใหญ่ได้  หรือในกรณีที่สามัคคีร่วมมือกันกระทำสิ่งที่ไม่เกิดประโยชน์ต่อสังคมมนุษย์ด้วยความเห็นแก่ตัว  เอารัดเอาเปรียบ  ก็จะทำลายจุดประสงค์หลักของความสามัคคี  จนมีคำกล่าวว่า  “รวมกันเราอยู่  แยกกันเราตาย” “ รวมกันทำลาย  แยกกันดีกว่า”  ซึ่งหมายความว่า  การรวมกลุ่มด้วยความสามัคคีเพื่อก่อให้เกิดผลเสียต่อสังคมเป็นสิ่งที่ไม่พึงประสงค์  และกรณีเช่นนั้นแยกกันต่างคนต่างอยู่จะนำไปสู่ความเสียหายที่น้อยกว่าได้  สามัคคีจึงไม่ใช่รวมกันเพื่อทำลายแต่เพื่อสร้างสรรค์

      ความสามัคคีที่จะเป็นไปได้และมีความต่อเนื่องและยั่งยืนจะต้องอยู่บนพื้นฐานของความยุติธรรมและความเป็นธรรม  โดยผลประโยชน์ที่ได้นั้นจะต้องเฉลี่ยให้เกิดความพอใจกับทุกฝ่าย  การแก้ไขปัญหาความขัดแย้งโดยกลไกต่างๆ ในสังคมจะต้องมีมาตรฐานที่คงเส้นคงวา  ไม่มีการเลือกปฏิบัติโดยมีสองมาตรฐาน  จนเปลี่ยนหลักการเป็นหลักกู  มุ่งแต่ผลประโยชน์ของตนเองและพรรคพวก  หรือกลุ่มของตนเท่านั้น  ผลสุดท้ายก็จะนำไปสู่ “พวกเขา และพวกเรา”  ความยุติธรรม  ความถูกต้อง  กลายเป็นสิ่งซึ่งไม่สอดคล้องกับชีวิตความเป็นอยู่ของคนในสังคม 

      สรุปได้ว่า  การอยู่ร่วมกันอย่างสันติ  ด้วยการรักใคร่ปรองดอง  จะต้องทำให้สังคมนั้นมีความยุติธรรม  ระบบการแจกแจงมีความเป็นธรรม  ใครก็ตามที่เรียกร้องความสามัคคีจะต้องตระหนักข้อเท็จจริงที่ว่า    “ความยุติธรรมไม่มี  ความสามัคคีย่อมไม่เกิด”