มุมมอง ครบรอบ 1 ปี สคส.(สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม)
เมล็ดพันธุ์แห่งความดี ครบรอบ 1 ปี สคส.กับการจัดการความรู้เพื่อสังคม
การจัดการความรู้ KM: Knowledge
Management
เมล็ดพันธุ์แห่งความดี 1 ปี สคส. (สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม)
สัมผัสแรก (First Impreesion)
ในอดีตเมื่อพูดถึงการจัดการความรู้ KM มีหลายคนที่เข้าใจไขว้เขวสับสนปนเป นึกว่า MK ซึ่งเป็นร้านจำหน่ายอาหารสุกี้ ที่มีอยู่ทั่วไป แม้แต่ตัวผู้เขียนเองก็เข้าใจเช่นนั้น
วันหนึ่งสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) ได้เชิญบรรดาผู้บริหารต้นแบบการปฏิรูปการเรียนรู้ เข้าร่วมประชุมสัมมนาที่ศูนย์ฝึกอบรมบ้านผู้หว่านอำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม บังเอิญผมโชคดีได้มีโอกาสติดตามท่านอาจารย์จิระพันธุ์ พิมพ์พันธุ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนจิระศาสตร์วิทยา “ผู้บริหารต้นแบบของ สกศ. ปี 2545” เข้าร่วมกิจกรรม “ตลาดนัดความรู้”ซึ่งจัดโดย สคส. ร่วมกับ สกศ. วันนั้นรู้สึกประทับใจในการนำเสนอเรื่องราวของการจัดการความรู้ ของวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิ จาก สคส. หลายท่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งศาสตราจารย์นายแพทย์วิจารณ์ พานิช นอกจากท่านจะมีบุคลิกลักษณะเป็นผู้ใหญ่ใจดี ยิ้มง่ายแล้วท่านยังมีเทคนิคในการนำเสนอเรื่องราวการจัดการความรู้อย่างน่าสนใจ ชวนติดตามและผมยกย่องให้ท่านเป็น “บิดาแห่งการจัดการความรู้เมืองไทย” อีกท่านหนึ่งยังตราตรึงอยู่ในความทรงจำของผมอยู่เสมอ คือท่านอาจารย์ ดร.ประพนธ์ ผาสุกยืด ซึ่งท่านมีพรสวรรค์ในการเขียนหนังสือ ชุด การจัดการความรู้อยู่หลายเล่ม ที่ผมประทับใจมากเล่มหนึ่ง คือ ชุดมือใหม่หัดขับ เล่มนั้นแหละที่ช่วยให้รู้จักโมเดลปลาทู และบทบาทคุณกิจ คุณเอื้อ คุณอำนวย คุณลิขิต ตัวละครในเรื่องการจัดการความรู้ ที่โด่งดังไม่แพ้ก้านกล้วย (ผมว่าน่าจะลองทำเป็นหนังแอนิเมชั่นแข่งกับก้านกล้วยบ้าง ดูจะเท่ห์ไม่เบา) อีกท่านหนึ่งที่มีบุคลิกเป็นกันเองมาดเข้มนั่นคือคุณธวัช หมัดเต๊ะ ต้นตำหรับธารปัญญา คุณวรรณา เลิศวิจิตรจรัส และอีกหลายท่านรวมถึง ดร.จันทวรรณ น้อยวัน เจ้ายุทธจักรแห่งวงการบล็อกเมืองไทย (ต้องขออภัยที่ไม่ได้เอ่ยถึงทุกท่าน ล้วนแล้วแต่มีคุณูปการต่อวงการจัดการความรู้ของเราทั้งสิ้น)
เพาะเมล็ดพันธุ์ “การจัดการความรู้” KM: Knowledge Management)
นับเป็นเรื่องที่น่ายินดีอย่างยิ่งที่สถาบันเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม ได้ก่อกำเนิดขึ้นมาท่ามกลางยุคเศรษฐกิจสังคมฐานความรู้ (Knowledge -Based Society) ซึ่งมีปณิธานมุ่งมั่นทำงานอย่างสร้างสรรค์ร่วมกับผู้ปฏิบัติงาน ภาคีพันธมิตร และเครือข่ายเพื่อขับเคลื่อนสังคมไทยสู่สังคมที่มีความรู้เป็นฐาน และมีพันธกิจที่ชัดเจนในการดำเนินการส่งเสริมจัดการความรู้ในสังคมไทย ทั้งในภาคสังคม เศรษฐกิจพอเพียง และในภาคสังคม-เศรษฐกิจแข่งขัน ทั้งในภาคราชการ ภาคธุรกิจเอกชน ภาคเอกชนที่ไม่หวังผลกำไร (NGO) และภาคประชาชน ตลอดจนดำเนินการส่งเสริมการพัฒนาขีดความสามารถในการดำเนินการจัดการความรู้ในบริบทและรูปแบบที่หลากหลายรวมทั้งส่งเสริมขบวนการขับเคลื่อนสังคมไทยสู่สังคมความรู้และสังคมการเรียนรู้ โดยมีการสร้าง “ศาสตร์” ด้านการจัดการความรู้ในสังคมไทยไปพร้อมๆกับการดำเนินการดังกล่าว (สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย 2548: 24)
ขยายผลสู่ชุมชน สังคมเป็นเครือข่าย
จากพันธกิจดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น เป็นสิ่งที่ท้าทายการดำเนินการจัดการความรู้เพื่อไปสู่จุดมุ่งหมายที่วาดหวัง ซึ่ง สคส.ได้เน้นการทำงานในลักษณะเครือข่าย (Network) ทำงานเชิงสร้างสรรค์ค์ เพื่อแสวงหารูปแบบของการจัดการความรู้ที่เหมาะสมต่อสังคมไทย ดังนั้นการทำงานจึงไม่มีสูตรสำเร็จหรือมีรูปแบบที่ตายตัว กล่าวคือ ทำงานในลักษณะ “ทำไปเรียนรู้ไป” แบบ “องค์กรเคออร์ดิก” (Chaordic Organization) ซึ่ง สคส.ให้คำนิยามไว้ว่าองค์ประกอบขององค์กรเคออร์ดิก มี 6 ประการ โดยมีต่อย่อที่จำได้ง่าย คือ PPPOCP(สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย 2548: 24)
P – Purpose มีเป้าประสงค์
P – Principle มีหลักการ
P – Participation มีส่วนร่วม
O – Organization มีการจัดองค์การการทำงาน
C – Constitution มีกฎกติกามารยาท
P – Practice มีการลงมือปฏิบัติจริง
จุดมุ่งหมายคือความหวังของคนไทยทั้งชาติ
จะเห็นได้ว่าการจัดการความรู้ สคส.ไม่ใช่เป็นหน่วยปฏิบัติแต่เพียงผู้เดียว ในทางกลับกัน สคส.ได้บ่มเพาะเมล็ดพันธุ์แห่งความดี มีการสร้างเครือข่ายหน่วยงาน สถาบัน สถานศึกษา ชุมชนนักจัดการความรู้อยู่ทั่วแผ่นดินไทย ดังจะเห็นได้จากปรากฏการณ์ในงานมหกรรมการจัดการความรู้แห่งชาติ ครั้งที่ 1 ซึ่งจัดขึ้นที่โรงแรมมิราเคิ่ล ยังไม่ถึงวันงานมีคนจองเข้าร่วมสัมมนาทะลุเป้า จนกระทั่งแม่งานใหญ่ (คุณหมอวิจารณ์ พานิช) ต้องแถลงข่าวขออภัยที่ไม่สามารถรับได้ ต่างจากงานแถลงข่าวอื่นๆที่ต้องการเรียกคนมาลงทะเบียนให้เต็มตามจำนวน ปรากฏการณ์เช่นนี้สามารถทำนายได้ว่า ถ้าหากพลังเครือข่ายพันธมิตรนักจัดการความรู้ที่อยู่ทั่วประเทศมีความเข้มแข็ง มั่นคง แน่วแน่ยึดมั่นในอุดมการณ์ของนักจัดการความรู้ เชื่อว่าการขยับขับเคลื่อนสังคมไทยไปสู่สังคมฐานความรู้คงอยู่ไม่ไกลเกินเอื้อม ผมเป็นคนหนึ่งที่จะคอยให้กำลังใจ พร้อมที่จะก้าวไปด้วยกัน
ในโอกาสครบรอบ 1 ปี ของ สคส.ผมขออ้างอิงอำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสรรพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่ท่านเคารพนับถือ จงดลบันดาลประทานพรให้ท่านผู้อำนวยการสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคมตลอดจนพนักงานเจ้าหน้าที่ทุกท่าน ประสบแต่ความสุขสวัสดิ์พิพัฒนมงคล สมบูรณ์พูลผลทุกทิวาราตรีกาลเทอญ
ด้วยจิตคารวะ
ปฐมพงศ์ ศุภเลิศ
26 พ.ค.2549
เมล็ดพันธุ์แห่งความดี 1 ปี สคส. (สถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม)
สัมผัสแรก (First Impreesion)
ในอดีตเมื่อพูดถึงการจัดการความรู้ KM มีหลายคนที่เข้าใจไขว้เขวสับสนปนเป นึกว่า MK ซึ่งเป็นร้านจำหน่ายอาหารสุกี้ ที่มีอยู่ทั่วไป แม้แต่ตัวผู้เขียนเองก็เข้าใจเช่นนั้น
วันหนึ่งสำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา (สกศ.) ได้เชิญบรรดาผู้บริหารต้นแบบการปฏิรูปการเรียนรู้ เข้าร่วมประชุมสัมมนาที่ศูนย์ฝึกอบรมบ้านผู้หว่านอำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม บังเอิญผมโชคดีได้มีโอกาสติดตามท่านอาจารย์จิระพันธุ์ พิมพ์พันธุ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนจิระศาสตร์วิทยา “ผู้บริหารต้นแบบของ สกศ. ปี 2545” เข้าร่วมกิจกรรม “ตลาดนัดความรู้”ซึ่งจัดโดย สคส. ร่วมกับ สกศ. วันนั้นรู้สึกประทับใจในการนำเสนอเรื่องราวของการจัดการความรู้ ของวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิ จาก สคส. หลายท่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งศาสตราจารย์นายแพทย์วิจารณ์ พานิช นอกจากท่านจะมีบุคลิกลักษณะเป็นผู้ใหญ่ใจดี ยิ้มง่ายแล้วท่านยังมีเทคนิคในการนำเสนอเรื่องราวการจัดการความรู้อย่างน่าสนใจ ชวนติดตามและผมยกย่องให้ท่านเป็น “บิดาแห่งการจัดการความรู้เมืองไทย” อีกท่านหนึ่งยังตราตรึงอยู่ในความทรงจำของผมอยู่เสมอ คือท่านอาจารย์ ดร.ประพนธ์ ผาสุกยืด ซึ่งท่านมีพรสวรรค์ในการเขียนหนังสือ ชุด การจัดการความรู้อยู่หลายเล่ม ที่ผมประทับใจมากเล่มหนึ่ง คือ ชุดมือใหม่หัดขับ เล่มนั้นแหละที่ช่วยให้รู้จักโมเดลปลาทู และบทบาทคุณกิจ คุณเอื้อ คุณอำนวย คุณลิขิต ตัวละครในเรื่องการจัดการความรู้ ที่โด่งดังไม่แพ้ก้านกล้วย (ผมว่าน่าจะลองทำเป็นหนังแอนิเมชั่นแข่งกับก้านกล้วยบ้าง ดูจะเท่ห์ไม่เบา) อีกท่านหนึ่งที่มีบุคลิกเป็นกันเองมาดเข้มนั่นคือคุณธวัช หมัดเต๊ะ ต้นตำหรับธารปัญญา คุณวรรณา เลิศวิจิตรจรัส และอีกหลายท่านรวมถึง ดร.จันทวรรณ น้อยวัน เจ้ายุทธจักรแห่งวงการบล็อกเมืองไทย (ต้องขออภัยที่ไม่ได้เอ่ยถึงทุกท่าน ล้วนแล้วแต่มีคุณูปการต่อวงการจัดการความรู้ของเราทั้งสิ้น)
เพาะเมล็ดพันธุ์ “การจัดการความรู้” KM: Knowledge Management)
นับเป็นเรื่องที่น่ายินดีอย่างยิ่งที่สถาบันเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคม ได้ก่อกำเนิดขึ้นมาท่ามกลางยุคเศรษฐกิจสังคมฐานความรู้ (Knowledge -Based Society) ซึ่งมีปณิธานมุ่งมั่นทำงานอย่างสร้างสรรค์ร่วมกับผู้ปฏิบัติงาน ภาคีพันธมิตร และเครือข่ายเพื่อขับเคลื่อนสังคมไทยสู่สังคมที่มีความรู้เป็นฐาน และมีพันธกิจที่ชัดเจนในการดำเนินการส่งเสริมจัดการความรู้ในสังคมไทย ทั้งในภาคสังคม เศรษฐกิจพอเพียง และในภาคสังคม-เศรษฐกิจแข่งขัน ทั้งในภาคราชการ ภาคธุรกิจเอกชน ภาคเอกชนที่ไม่หวังผลกำไร (NGO) และภาคประชาชน ตลอดจนดำเนินการส่งเสริมการพัฒนาขีดความสามารถในการดำเนินการจัดการความรู้ในบริบทและรูปแบบที่หลากหลายรวมทั้งส่งเสริมขบวนการขับเคลื่อนสังคมไทยสู่สังคมความรู้และสังคมการเรียนรู้ โดยมีการสร้าง “ศาสตร์” ด้านการจัดการความรู้ในสังคมไทยไปพร้อมๆกับการดำเนินการดังกล่าว (สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย 2548: 24)
ขยายผลสู่ชุมชน สังคมเป็นเครือข่าย
จากพันธกิจดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น เป็นสิ่งที่ท้าทายการดำเนินการจัดการความรู้เพื่อไปสู่จุดมุ่งหมายที่วาดหวัง ซึ่ง สคส.ได้เน้นการทำงานในลักษณะเครือข่าย (Network) ทำงานเชิงสร้างสรรค์ค์ เพื่อแสวงหารูปแบบของการจัดการความรู้ที่เหมาะสมต่อสังคมไทย ดังนั้นการทำงานจึงไม่มีสูตรสำเร็จหรือมีรูปแบบที่ตายตัว กล่าวคือ ทำงานในลักษณะ “ทำไปเรียนรู้ไป” แบบ “องค์กรเคออร์ดิก” (Chaordic Organization) ซึ่ง สคส.ให้คำนิยามไว้ว่าองค์ประกอบขององค์กรเคออร์ดิก มี 6 ประการ โดยมีต่อย่อที่จำได้ง่าย คือ PPPOCP(สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย 2548: 24)
P – Purpose มีเป้าประสงค์
P – Principle มีหลักการ
P – Participation มีส่วนร่วม
O – Organization มีการจัดองค์การการทำงาน
C – Constitution มีกฎกติกามารยาท
P – Practice มีการลงมือปฏิบัติจริง
จุดมุ่งหมายคือความหวังของคนไทยทั้งชาติ
จะเห็นได้ว่าการจัดการความรู้ สคส.ไม่ใช่เป็นหน่วยปฏิบัติแต่เพียงผู้เดียว ในทางกลับกัน สคส.ได้บ่มเพาะเมล็ดพันธุ์แห่งความดี มีการสร้างเครือข่ายหน่วยงาน สถาบัน สถานศึกษา ชุมชนนักจัดการความรู้อยู่ทั่วแผ่นดินไทย ดังจะเห็นได้จากปรากฏการณ์ในงานมหกรรมการจัดการความรู้แห่งชาติ ครั้งที่ 1 ซึ่งจัดขึ้นที่โรงแรมมิราเคิ่ล ยังไม่ถึงวันงานมีคนจองเข้าร่วมสัมมนาทะลุเป้า จนกระทั่งแม่งานใหญ่ (คุณหมอวิจารณ์ พานิช) ต้องแถลงข่าวขออภัยที่ไม่สามารถรับได้ ต่างจากงานแถลงข่าวอื่นๆที่ต้องการเรียกคนมาลงทะเบียนให้เต็มตามจำนวน ปรากฏการณ์เช่นนี้สามารถทำนายได้ว่า ถ้าหากพลังเครือข่ายพันธมิตรนักจัดการความรู้ที่อยู่ทั่วประเทศมีความเข้มแข็ง มั่นคง แน่วแน่ยึดมั่นในอุดมการณ์ของนักจัดการความรู้ เชื่อว่าการขยับขับเคลื่อนสังคมไทยไปสู่สังคมฐานความรู้คงอยู่ไม่ไกลเกินเอื้อม ผมเป็นคนหนึ่งที่จะคอยให้กำลังใจ พร้อมที่จะก้าวไปด้วยกัน
ในโอกาสครบรอบ 1 ปี ของ สคส.ผมขออ้างอิงอำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยและสรรพสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่ท่านเคารพนับถือ จงดลบันดาลประทานพรให้ท่านผู้อำนวยการสถาบันส่งเสริมการจัดการความรู้เพื่อสังคมตลอดจนพนักงานเจ้าหน้าที่ทุกท่าน ประสบแต่ความสุขสวัสดิ์พิพัฒนมงคล สมบูรณ์พูลผลทุกทิวาราตรีกาลเทอญ
ด้วยจิตคารวะ
ปฐมพงศ์ ศุภเลิศ
26 พ.ค.2549
คำสำคัญ (Tags): #การจัดการความรู้#องค์กรทางการศึกษา
หมายเลขบันทึก: 31040เขียนเมื่อ 26 พฤษภาคม 2006 17:13 น. ()ความเห็น (4)
เพิ่งทราบว่า สคส.อายุ 1 ขวบ แต่ขอชื่ชมว่าเป็น 1
ขวบที่เข้มแข็งเกินวัยค่ะ
ขอบพระคุณในคำอวยพรและคำชมครับ
วันที่ ๑๕ มิย. ๔๙ เราฉลอง ๑ ปี Gotoknow ครับ โดยครบ ๑ ปี วันที่ ๒๗ พค. ๔๙ ซึ่งตรงกับวันครบ ๑๐๐ ปีชาตกาลท่านพุทธทาสพอดี
วิจารณ์ พานิช
ปฐมพงศ์ ศุภเลิศ
เรียน คุณหมอวิจารณ์ ที่เคารพและนับถือ
ผมต้องขออภัยที่อาจเข้าใจผิดว่าวันที่ ๑๕ มิ.ย.๔๙ ครบรอบ ๑ ปี สคส. ถ้าผิดไปขออภัยด้วยครับ สำหรับการครบรอบ ๑ ปี Gotoknow ตรงกับวันครบ ๑๐๐ ปีชาตกาลท่านพุทธทาส ถือว่าเป็นนิมิตหมายที่ดีที่ Gotoknow เปรียบเสมือนเครื่องมือในการจัดการความรู้ยุคใหม่ที่นำการจัดการความรู้ของไทยไปสู่สากลประดุจกับการขยายผลเผยแผ่ธรรมะของท่านพุทธทาสภิกขุที่ได้รับการยอมรับระดับโลก ผมหวังว่าทีมงาน Gotoknow ทุกท่านคงจะมีกำลังใจและทำงานนี้ต่อไปตราบนานเท่านานครับ
สุรสิทธิ์
ผมเพิ่งรู้จักบล็อกและเรียนรู้การเขียนเว็บบล็อก Gotoknow
นับว่าได้ประสบการณ์ความรู้เป็นอย่างมากครับ