การเพิ่มชื่อและรายการบุคคลในทะเบียนบ้าน ภาค ๒ (ต่อจากภาคแรก)
๙. กรณีบุคคลที่มีรายการ ”ตายหรือจำหน่าย” ในทะเบียนบ้านฉบับที่มีเลข ๑๓ หลัก เนื่องจากแจ้งตายผิดคนหรือสำคัญผิดในข้อเท็จจริงขอเพิ่มชื่อ
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นเคยมีชื่อในทะเบียนบ้านก่อนถูกจำหน่าย
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
หลักฐานประกอบการแจ้ง
(๑) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) ของบ้านที่จะขอเพิ่มชื่อ
(๒) บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ร้อง (ถ้ามี)
(๓) ทะเบียนบ้านที่มีบันทึกรายการตายหรือจำหน่ายของบุคคลที่ขอเพิ่มชื่อ
(๔) มรณบัตร (กรณีบุคคลที่ถูกจำหน่ายตาย) หรือใบรับแจ้งการตาย
(๕) เอกสารที่ราชการออกให้ (ถ้ามี) เช่น หลักฐานการศึกษา หลักฐานทางทหาร เป็นต้น
(๖) พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือซึ่งสามารถรับรองและยืนยันตัวบุคคลได้
นายทะเบียน
(๑) ตรวจสอบความถูกต้องของหลักฐานที่ผู้ร้องนำมาแสดง
(๒) ตรวจฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเพื่อตรวจสอบว่าผู้ร้องมีชื่อในทะเบียนบ้านแห่งอื่นหรือไม่
(๓) สอบสวนผู้ร้อง เจ้าบ้าน และบุคคลที่น่าเชื่อถือให้ปรากฏข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและรายการบุคคลของผู้ขอเพิ่มชื่อ และสาเหตุที่มีการแจ้งตาย หรือขอจำหน่ายรายการบุคคลของผู้ที่ขอเพิ่มชื่อเพื่อตรวจสอบว่ามีการแจ้งโดยทุจริตหรือไม่
(๔) รวบรวมหลักฐานพร้อมความเห็นเสนอนายอำเภอหรือผู้อำนวยการเขตพิจารณา
(๕) เมื่อนายอำเภอพิจารณาอนุมัติแล้ว ให้รายงานสำนักทะเบียนกลางเป็นการเฉพาะรายเพื่อแก้ไขฐานข้อมูลการทะเบียนราษฎรก่อน เมื่อได้รับแจ้งจากสำนักทะเบียนกลางจึงดำเนินการปรับปรุงสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน (ท.ร.๑๔) โดยหมายเหตุในช่องบันทึกการแก้ไขเปลี่ยนแปลงรายการว่า “บุคคลลำดับที่.. ยกเลิกการตายหรือการจำหน่ายตาย .. ตามคำร้องที่...ลงวันที่..” แล้วให้นายทะเบียนลงลายมือชื่อและวันเดือนปีกำกับไว้
(๖) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้านพร้อมหลักฐานให้แก่ผู้ร้องพร้อมแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวประชาชนสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ ๑๕ ปีขึ้นไป
(๗) กรณีการจำหน่ายตายผิดข้อเท็จจริงโดยใช้หลักฐานมรณบัตร ให้นายทะเบียนดำเนินการยกเลิกมรณบัตรตามระเบียบกำหนดไว้
๑๐. กรณีคนที่ ได้รับสัญชาติไทยตามมาตรา ๗ ทวิ หรือโดยการแปลงสัญชาติ ขอสัญชาติไทยตามสามี หรือขอกลับคืนสัญชาติไทย
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นมีภูมิลำเนาอยู่
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน บิดา มารดา หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
หลักฐานประกอบการแจ้ง
(๑) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) ของบ้านที่จะขอเพิ่มชื่อ
(๒) บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ร้อง (ถ้ามี)
(๓) เอกสารที่ราชการออกให้ซึ่งแสดงว่าเป็นผู้ได้สัญชาติไทย (ถ้ามี) เช่น หนังสือสำคัญการแปลงสัญชาติ ประกาศกระทรวงมหาดไทย สำเนาคำสั่ง หรือคำพิพากษาของศาล เป็นต้น
(๔) หลักฐานอื่นที่เกี่ยวข้อง (ถ้ามี) เช่น บัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย สำเนาทะเบียนบ้านหรือทะเบียนประวัติ ใบสำคัญถิ่นที่อยู่หรือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว หลักฐานการศึกษา เป็นต้น
(๕) พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือซึ่งสามารถรับรองและยืนยันตัวบุคคลได้
๑๐.๑ กรณีผู้ร้องมีชื่อและรายการบุคคลในทะเบียนบ้าน (ท.ร. ๑๔) และได้รับสัญชาติไทยโดยการแปลงสัญชาติ
นายทะเบียน
(๑) เรียกและตรวจสอบหลักฐานของผู้แจ้ง
(๒) สอบสวนเจ้าบ้านและบุคคลที่ขอเพิ่มชื่อให้ได้ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติ และรายละเอียดเกี่ยวกับตัวผู้ขอเพิ่มชื่อและบิดา มารดา
(๓) เมื่อนายทะเบียนอนุญาต ให้แก้ไขรายการสัญชาติและเลขประจำตัวประชาชนในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) โดยกำหนดเลขประจำตัวประชาชน ให้ใหม่เป็นบุคคลประเภท ๘ แต่ถ้าบุคคลดังกล่าวมีเลขประจำตัวประชาชนบุคคลประเภท ๘ อยู่แล้ว ให้แก้ไขเฉพาะรายการสัญชาติในทะเบียนบ้าน
(๔) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน (ท.ร. ๑๔) พร้อมด้วยหลักฐานประกอบการแจ้งคืนให้แก่ผู้ร้องและแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวประชาชนสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ ๑๕ ปีขึ้นไป
๑๐.๒ กรณีผู้ร้องมีชื่อและรายการบุคคลในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) และได้สัญชาติไทยตามมาตรา ๗ ทวิ หรือโดยการขอคืนหรือขอมีหรือขอถือสัญชาติไทยตามสามี
นายทะเบียน
(๑) เรียกและตรวจสอบหลักฐานของผู้แจ้ง
(๒) สอบสวนเจ้าบ้านและบุคคลที่ขอเพิ่มชื่อให้ได้ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติและรายละเอียดเกี่ยวกับตัวผู้ขอเพิ่มชื่อและบิดา มารดา
(๓) เมื่อนายทะเบียนอนุญาต ให้จำหน่ายชื่อและรายการบุคคลออกจากทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) หรือทะเบียนบ้านกลาง (ท.ร.๑๓) แล้วแต่กรณีโดยประทับ คำว่า “จำหน่าย” หน้ารายการบุคคลและบันทึกในช่องย้ายออก ว่า “คำร้องที่..ลงวันที่..” พร้อมลงลายมือชื่อกำกับไว้
(๔) ดำเนินการเพิ่มชื่อและรายการบุคคลเข้าในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) หรือทะเบียนบ้านกลาง (ท.ร.๑๔) กำหนดเลขประจำตัวประชาชนให้เป็นบุคคลประเภท ๘ โดยหมายเหตุในช่องย้ายเข้ามาจาก ว่า “คำร้องที่...ลงวันที่...” พร้อมลงลายมือชื่อกำกับไว้
(๕) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน (ท.ร. ๑๔) พร้อมด้วยหลักฐานประกอบการแจ้งคืนให้แก่ผู้ร้อง และแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวประชาชนสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ ๑๕ ปีขึ้นไป
๑๑. คนที่ได้สัญชาติไทยโดยการเกิดโดยบทบัญญัติของกฎหมายว่าด้วยสัญชาติซึ่งไม่อาจพิจารณาเป็นอย่างอื่นขอเพิ่มชื่อ
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นมีภูมิลำเนาอยู่
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน บิดา มารดา หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
หลักฐานประกอบการแจ้ง
(๑) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) ของบ้านที่จะขอเพิ่มชื่อ
(๒) บัตรประจำตัวประชาชนของผู้ร้อง (ถ้ามี)
(๓) หลักฐานทะเบียนที่มีรายการบุคคลของผู้ขอเพิ่มชื่อ (ถ้ามี) เช่น บัญชีสำมะโนครัว ทะเบียนสมรส หนังสือสำคัญการจดทะเบียนรับรองบุตร เป็นต้น
(๔) เอกสารทะเบียนราษฎร (ถ้ามี) เช่นทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓ ) ทะเบียนประวัติ (ท.ร. ๓๘/๑ หรือ ท.ร. ๓๘ ข)
(๕) เอกสารที่ราชการออกให้ (ถ้ามี) เช่น หลักฐานการศึกษา หลักฐานทางทหาร ใบสำคัญถิ่นที่อยู่หรือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวของบิดา และมารดา (กรณีผู้ขอเพิ่มชื่อมีบิดาและมารดาเป็นคนต่างด้าว)
(๖) พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือซึ่งสามารถรับรองและยืนยันตัวบุคคลได้
นายทะเบียน
(๑) เรียกและตรวจสอบหลักฐานของผู้แจ้ง
(๒) สอบสวนเจ้าบ้าน บิดา มารดา (ถ้ามี) ผู้ขอเพิ่มชื่อ และบุคคลที่น่าเชื่อถือให้ปรากฏข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของผู้ขอเพิ่มชื่อและบิดา มารดา โดยเฉพาะข้อเท็จจริงเกี่ยวกับสถานที่เกิด และสัญชาติ
(๓) เมื่อนายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นอนุญาต ให้ดำเนินการเพิ่มชื่อบุคคลดังกล่าวในทะเบียนบ้านและสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน (ท.ร.๑๔) กำหนดเลขประจำตัวประชาชนเป็นบุคคลประเภท ๕ โดยหมายเหตุในช่องย้ายเข้ามาจาก ว่า “คำร้องที่.. ลงวันที่..” แล้วให้นายทะเบียนลงลายมือชื่อและวันเดือนปีกำกับไว้
(๔) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน (ท.ร. ๑๔) พร้อมด้วยหลักฐาน ประกอบการแจ้งคืนให้แก่ ผู้ร้อง และแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวประชาชนสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ ๑๕ ปีขึ้นไป
ข. คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยขอเพิ่มชื่อ แบ่งออกเป็น
๑. กรณีคนที่มีใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวและเคยมีชื่อในทะเบียนบ้านขอเพิ่มชื่อ
๒. กรณีคนที่ได้รับอนุญาตให้มีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักรไทยขอเพิ่มชื่อ
๓. กรณีคนที่ได้รับการผ่อนผันให้พักอยู่อาศัยในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษขอเพิ่มชื่อ
๔. กรณีคนที่ได้รับอนุญาตให้อาศัยอยู่ชั่วคราวในราชอาณาจักรไทยขอเพิ่มชื่อ
กฎหมาย
๑. กฎกระทรวงกำหนดให้คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยปฏิบัติเกี่ยวกับการทะเบียนราษฎรและกำหนดอัตราค่าธรรมเนียม พ.ศ. ๒๕๕๑
ข้อ ๒ คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยในกฎกระทรวงนี้ หมายถึง
(๑) คนต่างด้าวซึ่งได้รับอนุญาตให้มีถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักรตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง และมีใบสำคัญถิ่นที่อยู่หรือใบสำคัญประจำตัวตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองหรือกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนคนต่างด้าว แล้วแต่กรณี และบุตรที่เกิดในราชอาณาจักรและไม่ได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ
(๒) คนต่างด้าวซึ่งได้รับการผ่อนผันให้พักอาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษเฉพาะรายจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง และบุตรที่เกิดในราชอาณาจักรและไม่ได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ
(๓) คนต่างด้าวซึ่งได้รับอนุญาตให้เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรเป็นการชั่วคราวตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง และบุตรที่เกิดในราชอาณาจักรและไม่ได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ
(๔) คนต่างด้าวที่เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรโดยไม่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง และบุตรที่เกิดในราชอาณาจักรและไม่ได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ
ฯลฯ
ข้อ ๔ ให้คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยดังต่อไปนี้ ปฏิบัติเกี่ยวกับการเพิ่มชื่อและรายการบุคคลในทะเบียนบ้าน ...และการจัดทำทะเบียนประวัติ
(๑) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตามข้อ ๒ (๑)
(๒) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตามข้อ ๒ (๒) ที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยประกาศกำหนดให้นายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นจัดทำทะเบียนบ้านตามมาตรา ๓๘ วรรคหนึ่ง
ข้อ ๕ ให้คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยดังต่อไปนี้ ปฏิบัติเกี่ยวกับการสำรวจตรวจสอบหรือปรับปรุงการทะเบียนราษฎร การจัดทำทะเบียนประวัติ ...
(๑) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตามข้อ ๒ (๒) ที่นอกจากข้อ ๔ (๒)
(๒) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตามข้อ ๒ (๔) ที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยประกาศกำหนดให้ผู้อำนวยการทะเบียนกลางจัดให้มีทะเบียนประวัติตามมาตรา ๓๘ วรรคสอง
ข้อ ๖ คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตามข้อ ๒ (๓) หากมีความประสงค์จะปฏิบัติเกี่ยวกับการทะเบียนราษฎรตามข้อ ๔ ให้ร้องขอต่อนายทะเบียนเพื่อดำเนินการให้ได้
๒. ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่องการจัดทำทะเบียนบ้าน และการจัดทำทะเบียนประวัติสำหรับบุคคลซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตามมาตรา ๓๘ แห่งพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. ๒๕๓๔ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑ ลงวันที่ ๑๘ กันยายน ๒๕๕๑
ข้อ ๑ คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ให้นายทะเบียนอำเภอและนายทะเบียนท้องถิ่นจัดทำทะเบียนบ้านและบันทึกรายการบุคคลในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) ตามมาตรา ๓๘ วรรคหนึ่ง ได้แก่
(๑) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยเนื่องจากการสละสัญชาติไทย การถูกถอนสัญชาติไทยหรือการเสียสัญชาติไทยตามกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ และยังไม่ได้รับใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวตามกฎหมายว่าด้วยการทะเบียนคนต่างด้าว
(๒) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ได้รับอนุญาตให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นการชั่วคราว
(๓) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ได้รับการผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษเฉพาะรายตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง ซึ่งมีเงื่อนไขว่าไม่สามารถส่งกลับประเทศต้นทางได้ หรือมีมติคณะรัฐมนตรีกำหนดให้สถานะการอาศัยอยู่ในราชอาณาจักรได้ตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองหรือกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ
(๔) บุตรของคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยตาม (๑) (๒) หรือ (๓) ที่เกิดในราชอาณาจักร และไม่ได้สัญชาติไทย
ข้อ ๒ คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ให้ผู้อำนวยการทะเบียนกลางจัดทำทะเบียนประวัติตามมาตรา ๓๘ วรรคสอง ได้แก่
(๑) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ได้รับการผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษเฉพาะรายตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองโดยมีกำหนดระยะเวลาสิ้นสุดของการผ่อนผันไว้อย่างชัดเจนเป็นเวลาน้อยกว่าห้าปี หรือไม่มีมติคณะรัฐมนตรีกำหนดให้สถานะการอาศัยอยู่ในราชอาณาจักรตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมืองหรือกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ รวมถึงบุตรของบุคคลดังกล่าวที่เกิดในราชอาณาจักรและไม่ได้สัญชาติไทย
(๒) คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยกลุ่มอื่นๆ ที่อาศัยอยู่ในราชอาณาจักร นอกจากกลุ่มบุคคลตามข้อ ๑ และ (๑) ของข้อนี้
ขั้นตอนและวิธีปฏิบัติ
๑. กรณีคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่มีใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวและเคยมีชื่อในทะเบียนบ้านขอเพิ่มชื่อ
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นมีภูมิลำเนาอยู่
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
หลักฐานประกอบการยื่นคำร้อง
(๑) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร. ๑๔) ของบ้านที่จะขอเพิ่มชื่อ
(๒) บัตรประจำตัวของเจ้าบ้าน (ถ้ามี)
(๓) ใบสำคัญถิ่นที่อยู่ หรือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวของผู้ขอเพิ่มชื่อ หรือหนังสือรับรองที่หน่วยงานของรัฐออกให้เพื่อรับรองการได้รับอนุญาตให้มีถิ่นที่อยู่
(๔) สำเนาทะเบียนบ้านที่คนต่างด้าวผู้นั้นเคยมีชื่อปรากฏอยู่ (ถ้ามี)
(๕) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) หรือสำเนาทะเบียนประวัติ (ถ้ามี)
(๖) พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือซึ่งสามารถให้การรับรองและยืนยันตัวบุคคลได้
นายทะเบียน
(๑) ตรวจสอบความถูกต้องของหลักฐานที่ผู้ร้องนำมาแสดง
(๒) ตรวจฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเพื่อตรวจสอบว่าผู้ร้องมีชื่อในทะเบียนบ้านแห่งอื่นหรือไม่
(๓) สอบสวนผู้ร้องและเจ้าบ้าน ให้ปรากฏข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและรายการบุคคลของผู้ขอเพิ่มชื่อ และความยินยอมให้เพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน (กรณีสอบสวนเจ้าบ้าน)
(๔) รวบรวมหลักฐานและความเห็นเสนอนายอำเภอหรือผู้อำนวยการเขตพิจารณา
(๕) เมื่อนายอำเภออนุญาตตามคำร้อง ให้นายทะเบียนเพิ่มชื่อบุคคลดังกล่าวในทะเบียนบ้าน (ท.ร. ๑๔) ตามรายการที่ปรากฏในใบสำคัญถิ่นที่อยู่หรือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว กำหนดให้เลขประจำตัวประชาชนเป็นบุคคลประเภท 8 โดยหมายเหตุในทะเบียนบ้านตรงช่องย้ายเข้ามาจาก ว่า “คำร้องที่...ลงวันที่...” แล้วลงลายมือชื่อและวันเดือนปีกำกับไว้
(๖) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้านพร้อมหลักฐานประกอบการแจ้งคืนให้แก่ผู้ร้องพร้อมแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ ๕ ปีขึ้นไป
๒. กรณีคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยที่ได้รับอนุญาตให้มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทยเป็นการถาวรขอเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔)
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นมีภูมิลำเนาอยู่
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน บิดา มารดา หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
หลักฐานประกอบการยื่นคำร้อง
(๑) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) ของบ้านที่จะขอเพิ่มชื่อ
(๒) บัตรประจำตัวของเจ้าบ้าน (ถ้ามี)
(๓) ใบสำคัญถิ่นที่อยู่ หรือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าวของผู้ขอเพิ่มชื่อ หรือหนังสือรับรองที่หน่วยงานของรัฐออกให้เพื่อรับรองการได้รับอนุญาตให้มีถิ่นที่อยู่
(๔) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) หรือสำเนาทะเบียนประวัติ บัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย (ถ้ามี)
(๕) พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือ ได้แก่ เจ้าบ้าน
นายทะเบียน
(๑) ตรวจสอบความถูกต้องของหลักฐานที่ผู้ร้องนำมาแสดง
(๒).ตรวจฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเพื่อตรวจสอบว่าผู้ร้องมีชื่อในทะเบียนบ้านแห่งอื่นหรือไม่
(๓) สอบสวนผู้ร้องและเจ้าบ้าน ให้ปรากฏข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและรายการบุคคลของผู้ขอเพิ่มชื่อ และความยินยอมให้เพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน (กรณีสอบสวนเจ้าบ้าน)
(๔) เมื่อนายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นอนุญาตตามคำร้อง ให้นายทะเบียนเพิ่มชื่อบุคคลดังกล่าวในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) ตามรายการที่ปรากฏในใบสำคัญถิ่นที่อยู่หรือใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว กำหนดให้เลขประจำตัวประชาชนเป็นบุคคลประเภท 8 โดยหมายเหตุในทะเบียนบ้านตรงช่องย้ายเข้ามาจาก ว่า “คำร้องที่...ลงวันที่...” แล้วให้นายทะเบียนลงลายมือชื่อและวันเดือนปีกำกับไว้
(๕) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน (ท.ร. ๑๔) พร้อมหลักฐานประกอบการแจ้งคืนให้แก่ ผู้ร้อง และแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ ๕ ปีขึ้นไป
๓. กรณีคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยได้รับการผ่อนผันให้อยู่พักอาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษเฉพาะรายตามกฎหมายว่าด้วยคนเข้าเมือง หรือกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ รวมทั้งบุตรของบุคคลดังกล่าวที่เกิดในราชอาณาจักร และไม่ได้สัญชาติไทย มีความประสงค์ขอเพิ่มชื่อ
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นมีภูมิลำเนาอยู่
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน บิดา มารดา หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
หลักฐานประกอบการยื่นคำร้อง
(๑) สำเนาทะเบียนบ้านของบ้านที่จะขอเพิ่มชื่อ
(๒) บัตรประจำตัวของเจ้าบ้าน (ถ้ามี)
(๓) หลักฐานทะเบียนบ้าน หรือทะเบียนประวัติ และบัตรประจำตัวของบิดา มารดา และของผู้ขอเพิ่มชื่อ (ถ้ามี)
(๔) หลักฐานอื่นที่ทางราชการออกให้ (ถ้ามี) เช่น ใบอนุญาตทำงาน หลักฐานการศึกษา เป็นต้น
(๕) พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือซึ่งสามารถรับรองและยืนยันตัวบุคคลได้
นายทะเบียน
(๑) ตรวจสอบความถูกต้องของหลักฐานที่ผู้ร้องนำมาแสดง
(๒) ตรวจฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเพื่อตรวจสอบว่าผู้ร้องมีชื่อในทะเบียนบ้านแห่งอื่นหรือไม่
(๓) สอบสวนผู้ร้องและพยานบุคคล ให้ปรากฏข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและรายการบุคคลของผู้ขอเพิ่มชื่อ สถานที่เกิด สถานะการอาศัยอยู่ในประเทศไทยของผู้ขอเพิ่มชื่อ และความยินยอมให้เพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน (กรณีสอบสวนเจ้าบ้าน)
(๔) ตรวจสอบคุณสมบัติขอผู้ขอเพิ่มชื่อว่าเป็นบุคคลที่ได้รับผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรเป็นกรณีพิเศษหรือไม่ เป็นกลุ่มบุคคลที่มีปัญหาไม่สามารถส่งกลับประเทศต้นทางหรือเป็นกลุ่มบุคคลที่ได้รับผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรได้ไม่น้อยกว่า ๕ ปี หรือไม่ (ส่วนใหญ่จะเป็นกลุ่มที่รัฐบาลมีนโยบายให้สถานะตามกฎหมาย)
(๕) รวบรวมหลักฐานพร้อมความเห็นเสนอนายอำเภอหรือผู้อำนวยการเขตพิจารณา
(๖) เมื่อนายอำเภออนุญาตตามคำร้อง ให้นายทะเบียนเพิ่มชื่อบุคคลดังกล่าวในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) ตามรายการที่ปรากฏในทะเบียนประวัติหรือแบบสำรวจ (ถ้ามี) กำหนดให้เลขประจำตัวประชาชนเป็นบุคคลประเภท ๖ โดยหมายเหตุในทะเบียนบ้านตรงช่องย้ายเข้ามาจาก ว่า “คำร้องที่... ลงวันที่...” แล้วลงลายมือชื่อและวันเดือนปีกำกับไว้
(๗) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้านพร้อมหลักฐานให้แก่ผู้ร้องพร้อมแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ ๕ ปีขึ้นไป
(๘) กรณีนายอำเภอแจ้งผลการพิจารณาว่าผู้ขอเพิ่มชื่อเป็นบุคคลที่ไม่มีคุณสมบัติตามที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยประกาศให้จัดทำทะเบียนบ้าน (ท.ร. ๑๓) ให้นายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นจัดทำทะเบียนประวัติสำหรับบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน (ท.ร. ๓๘ ก) ให้แก่บุคคลนั้นโดยกำหนดเลขประจำตัวเป็นบุคคลประเภท ๐
๔. กรณีคนต่างด้าวที่มีหนังสือเดินทางเข้ามาในประเทศไทยซึ่งระยะเวลาการอนุญาตให้อาศัยอยู่ในประเทศไทยยังไม่สิ้นสุด มีความประสงค์ขอเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นมีภูมิลำเนาอยู่
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
หลักฐานประกอบการยื่นคำร้อง
(๑) สำเนาทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔ หรือ ท.ร.๑๓) ของบ้านที่จะขอเพิ่มชื่อ
(๒) บัตรประจำตัวของเจ้าบ้าน (ถ้ามี)
(๓) หนังสือเดินทางของผู้ขอเพิ่มชื่อพร้อมสำเนาซี่งแปลเป็นภาษาไทยโดยสถาบันที่น่าเชื่อถือ
(๔) พยานบุคคลที่น่าเชื่อถือ ได้แก่ เจ้าบ้าน
นายทะเบียน
(๑) ตรวจสอบความถูกต้องของหลักฐานที่ผู้ร้องนำมาแสดง
(๒) ตรวจฐานข้อมูลทะเบียนราษฎรเพื่อตรวจสอบว่าผู้ร้องมีชื่อในทะเบียนบ้านแห่งอื่นหรือไม่
(๓) สอบสวนผู้ร้องและเจ้าบ้าน ให้ปรากฏข้อเท็จจริงเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาและรายการบุคคลของผู้ขอเพิ่มชื่อรวมทั้งเหตุผลความจำเป็นที่ขอเพิ่มชื่อ และความยินยอมให้เพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน
(๔) เมื่อนายทะเบียนอำเภอหรือนายทะเบียนท้องถิ่นอนุญาตตามคำร้อง ให้นายทะเบียนเพิ่มชื่อบุคคลดังกล่าวในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๓) ตามรายการที่ปรากฏในหนังสือเดินทาง กำหนดให้เลขประจำตัวประชาชนเป็นบุคคลประเภท ๖ โดยหมายเหตุในทะเบียนบ้านตรงช่องย้ายเข้ามาจาก ว่า “คำร้องที่...ลงวันที่...” แล้วลงลายมือชื่อและวันเดือนปีกำกับไว้
(๕) มอบสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้านพร้อมหลักฐานประกอบการแจ้งคืนให้แก่ผู้ร้องโดยไม่ต้องแนะนำให้ยื่นคำขอมีบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย เนื่องจากบุคคลกลุ่มนี้ไม่อยู่ในบังคับของกฎกระทรวง
กรณีศึกษาเรื่องการเพิ่มชื่อ
กรณีที่ ๑. นางสายอรุณ แสงนิมิต ยื่นคำร้องขอเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้านให้แก่บุตรของตนเองจำนวน ๓ คนที่เกิดกับสามีสัญชาติพม่า ได้แก่ นายสุรัตน์ นางสาววนิดา และนายเอกพล โดยแจ้งว่าบุตรทั้งสามคนเกิดที่ประเทศพม่า คนแรกเกิดปี พ.ศ.๒๕๓๒ คนที่สองเกิดปี พ.ศ.๒๕๓๔ และคนที่สามเกิดปี พ.ศ.๒๕๓๖ นางสายอรุณฯ มีหลักฐานสำเนาทะเบียนบ้านฉบับเก่าที่ไม่มีเลขประจำตัว ๑๓ หลัก และมีบัตรประจำตัวประชาชนรุ่นขาว-ดำ ที่หมดอายุแล้ว ส่วนบุตรทั้งสามคนไม่มีหลักฐานเอกสารใดๆ นายทะเบียนสามารถเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้านได้หรือไม่ อย่างไร
แนวการวินิจฉัย เมื่อพิจารณาตามหลักกฎหมายว่าด้วยสัญชาติ จะเห็นว่านายสุรัตน์ และนางสาววนิดา เกิดในช่วงของการบังคับใช้ พ.ร.บ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๐๘ ซึ่งตามมาตรา ๗ (๒) กำหนดว่าผู้เกิดนอกราชอาณาจักรไทยโดยมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย แต่ไม่ปรากฏบิดาที่ชอบด้วยกฎหมายหรือบิดาไม่มีสัญชาติย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด นายสุรัตน์ และนางสาววนิดา มีมารดาสัญชาติไทย บิดาสัญชาติพม่า บุคคลทั้งสองจึงได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามมาตรา ๗ (๒) ส่วนนายเอกพล เกิดในช่วงของการบังคับใช้ พ.ร.บ.สัญชาติ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ ซึ่งตามมาตรา ๗ (๑) แห่ง พ.ร.บ.สัญชาติ พ.ศ. ๒๕๐๘ ที่ถูกแก้ไขโดยพระราชบัญญัติฉบับนี้กำหนดว่าผู้เกิดโดยบิดาหรือมารดาเป็นผู้มีสัญชาติไทย ไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกราชอาณาจักรไทยย่อมได้สัญชาติไทยโดยการเกิด นายเอกพล มีมารดาสัญชาติไทย จึงได้สัญชาติไทยโดยการเกิดตามมาตรา ๗ (๑) เมื่อเป็นเช่นนี้ นายทะเบียนจึงสามารถเพิ่มชื่อบุคคลทั้งสามในทะเบียนบ้าน (ท.ร.๑๔) ในสถานะเป็นผู้มีสัญชาติไทยได้โดยปฏิบัติตามระเบียบสำนักทะเบียนกลางว่าด้วยการจัดทำทะเบียนราษฎร พ.ศ.๒๕๓๕ ข้อ ๑๐๓ เพียงแต่มีประเด็นเรื่องหลักฐานของผู้ยื่นคำร้องที่จะพิสูจน์ว่านาย สุรัตน์ นางสาววนิดา และนายเอกพล เป็นบุตรของนางสายอรุณ แสงนิมิต จริง ซึ่งนอกจากการสอบสวนพยานบุคคลที่รู้เห็นการเกิดเพื่อยืนยันความเป็นมารดาและบุตรของบุคคลดังกล่าว (น่าจะทำได้ยากเนื่องจากเป็นการเกิดนอกราชอาณาจักร) อาจจะต้องใช้วิธีการตรวจดีเอ็นเอ ซึ่งหากผลการตรวจปรากฏว่ามีความสัมพันธ์เป็นมารดาและบุตรกันจริง อาจไม่จำเป็นต้องใช้พยานบุคคลรับรอง
กรณีคนต่างด้าวที่มีหนังสือเดินทางเข้ามาในประเทศไทยซึ่งระยะเวลาการอนุญาตให้อาศัยอยู่ในประเทศไทยยังไม่สิ้นสุด มีความประสงค์ขอเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน
สถานที่ยื่นคำร้อง ได้แก่ สำนักทะเบียนอำเภอหรือสำนักทะเบียนท้องถิ่นที่บุคคลนั้นมีภูมิลำเนาอยู่
ผู้ยื่นคำร้อง ได้แก่ เจ้าบ้าน หรือผู้ที่ขอเพิ่มชื่อ
*** ผมมีทะเบียนอยู่ที่อำเภอเชียงดาว จ.เชียงใหม่(ผมเป็นเจ้าบ้าน) แต่ผมอยู่ที่กรุงเทพ20ปี(บ้านเช่าเดือนละหมื่น) ผมต้องเอาภรรยา(สัญชาติพม่าจดทะเบียนสมรส.สามีไทย)เข้าทะเบียน.ผมต้องเดินทางไปเชียงใหม่.ไปมาค่าใช้จ่ายหลายบาท.การแจ้งหรือเพิ่มชื่อ กรณีคนต่างด้าวที่มีหนังสือเดินทางเข้ามาในประเทศไทยซึ่งระยะเวลาการอนุญาตให้อาศัยอยู่ในประเทศไทยยังไม่สิ้นสุด มีความประสงค์ขอเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน ควรจะให้แจ้งหรือเพิ่มชื่อเข้าทะเบียนในทุกๆอำเภอหรือทั่วประเทศ ประหยัดค่าใช้จ่าย และ เวลา