ตอนนั้นจำได้ว่าหลังคลอดซึ่งตนเองคลอดโดยวิธีการผ่าท้องคลอด เนื่องจากมีก้อนเนื้องอกในกล้ามเนื้อของมดลูก ตรวจพบตอนที่อายุครรภ์ประมาณ 5 เดือน รวมทั้งอายุของแม่ตอนนั้น 36 ปีมีข้องบ่งชี้ว่าถ้าคลอดเองอาจจะเกิดความเสี่ยงได้ แม่เองเลยเลือกคลอดโดยการผ่าท้องคลอด เพื่อความปลอดภัยของลูกและแม่ ระยะคลอดก็มีเรื่องเล่ามากมายแต่ยังไม่เล่าในตอนนี้ ขอเล่าเรื่องการอยู่ไฟก่อน
หลังจากที่แพทย์จำหน่ายออกจากโรงพยาบาลแล้วทางคุณยาย ป้าๆก็ถามว่าจะอยู่ไฟไหม ทางญาติจะได้เตรียมอุปกรณ์เครื่องมือให้ ซึ่งตอนนั้นยังไม่ตัดสินใจว่าจะอยู่ไฟหรือเปล่าเพราะเราเองเป็นคนในวงการสาธารณสุข และไม่ได้คลอดโดยวิธีธรรมชาติ
โดยวิถีชาวบ้านที่ตนเองอยู่เป็นหมู่บ้านที่ยังนิยมการอยู่ไฟหลังคลอดของมารดาหลังคลอด และเราเองก็เคยเห็นมารดาบางคนอยู่ไฟแรงไปเกิดปัญหาสุขภาพ ความรู้สึกลังเล เราก็เลยขอลองอบสมุนไพรที่เราทำเอง โดยการเอากระทะมาต้มน้ำ เติมใบสมุนไพรที่ทางญาติเตรียมให้ ก็มีใบหนาด ใบเป้า(ภาษาอีสาน) ใบมะขาม ใบมะกรูด..อีกมากมาย...ทดลองเข้าไปนังอบประมาณ 10 นาทีความรู้สึกตอนนั้นสบายตัวมากเลย หายปวดเมื่อยตามร่างกาย รู้สึกตัวโล่งๆ เบาสบาย จากความรู้สึกดังกล่าวก็เลยตัดสินใจอยู่ไฟหลังคลอด ญาติๆก็มาช่วยเตรียมสถานที่ อุปกรณ์ ซึ่งก็มีแคร่ไม้ไผ่ขนาดกลางใช้ก้อนหินวางให้แคร่ยกสูงหน่อยจะได้ไม่ร้อนมาก เอาสังกะสีที่เขามุงหลังคาบ้านขนาดความยาวเท่าแคร่ มาสำหรับวางถ่านที่จะใช้อยู่ไฟ เอาใบสมุนไพรที่เราเอามาต้มอบนั้นปูบนแคร่ไม้ไผ่ให้เต็ม แล้วปูทับด้วยเสื่อ(ทางอีสานเรียกว่าสาดที่ท่อจากผือหรือต้นกก) คนที่อยู่ไฟก็นอน นั่ง หรือทำกิจกรรมทุกอย่างอยู่บนแคร่ จะออกจากแคร่ได้ก็เฉพาะเวลาเข้าห้องนำ หรืออาบน้ำเท่านั้น เราก็ทำตามอยู่ได้แค่ 5 วันเนื่องจากผู้ดูแลต้องไปทำงาน...เมื่อจะออกจากการอยู่ไฟก็ต้องมีพิธีกรรมตือต้องมีการถอนพิษไฟ คือต้องกินนำสมุนไพรและอาบนำสมุนไพรสำหรับการออกไฟ และต้องเลือกวันที่จะออกด้วย
หลังจากการอยู่ไฟประมาณ 5 วัน เรารู้สึกดีร่างกายสดชื่น ร่างกายกระชับโดยเฉพาะบริเวณท้องมันเหมื่อนที่โบราณว่ามดลูกเข้าอู่เร็ว ไม่เพลียหรือขาดน้ำ
การ “อยู่กรรม” หรือการอยู่ไฟหลังคลอดของคนอีสานเป็นเรื่องที่คุ้นเคยกันดีในหมู่คุณย่าคุณยาย แต่สำหรับคุณแม่รุ่นใหม่ในปัจจุบันไม่ค่อยจะรู้จัก เพราะการอยู่ไฟคนเฒ่า คนแก่ เชื่อกันว่า ช่วยให้ความอบอุ่นแก่ร่างกายและจิตใจ รวมทั้งบรรเทาอาการ ปวดเมื่อย จากการคลอดได้ จะทำให้คุณแม่มีสุขภาพดีในภายหน้า แข็งแรง ผิวพรรณดี มดลูกเข้าอู่ไว ซึ่งจะมีพิธีกรรมตามความเชื่อ ร่วมด้วย เป็นการสร้างขวัญกำลังใจ ให้กับแม่ลูกอ่อน ตลอดเวลาของการอยู่ไฟมารดายังจะต้องดื่มน้ำอุ่นหรือน้ำร้อน อาบน้ำร้อน ส่วนใหญ่จะอยู่ไฟนานประมาณ 7 วัน ถึง 1 เดือน เมื่อครบกำหนด 7 – 30 วันจะออกไฟ คือ ออกจากอยู่ไฟ หมอพื้นบ้านก็จะทำพิธี “เสียพิษไฟ ” คือ
การทำพิธีถอนพิษไฟ และจะตัดหางใบตองกล้วย หรือสมุนไพรบางตัว ปิดฝาหม้อกรรม (หม้อที่ต้มน้ำสมุนไพรเพื่อดื่มและอาบ) แล้วคว่ำหม้อ เป็นสัญลักษณ์ถือว่า หมอกรรม การอยู่กรรมได้สิ้นสุดลงแล้ว
การ เข้ากระโจม อบสมุนไพร เป็นการอบตัวด้วยไอน้ำร้อน โดยในหม้อสมุนไพร จะใส่ สมุนไพรที่เป็นสารระเหย เช่น หอมแดง ตะไคร้ ใบมะขาม การบูร เป็นต้น เมื่ออบเสร็จ ก็เอาน้ำที่เหลือมาอาบต่อ ซึ่งทำแต่ละครั้งไม่ควรเกิน 15-20 นาที