ตามไปดู

รถตู้ของโรงพยาบาลกำลังมุ่งหน้าไปตามถนนของหมู่บ้าน เป้าหมาย คือ บ้านของผู้ป่วยที่มีปัญหาซับซ้อนที่ได้รับการส่งต่อปัญหาของผู้ป่วยจากทีมดูแลผู้ป่วยในโรงพยาบาล ฉันได้อาศัยรถของโรงพยาบาลเพื่อติดตามเยี่ยมผู้ป่วยในความดูแลของฉัน ที่กลับมาป่วยซ้ำในโรงพยาบาล หาสาเหตุการเจ็บป่วยที่แท้จริง เมื่อถึงเป้าหมาย รถตู้ได้จอดหน้าบ้านทรงไทย 2 ชั้น ฉันพร้อมทีมดูแลผู้ป่วยเดินเข้าไปบริเวณบ้านมีต้นไม้ปลูกเรียงดูร่มรื่นตา ห่างจากตัวบ้านประมาณ 10 เมตร มีคอกเลี้ยงสัตว์เลี้ยงวัว ข้าง ๆ คอกสัตว์ มีร่องรอยของการสุมไฟไล่ยุง

            พเยาว์ หญิงสาววัย 35 ปี ป่วยด้วยโรคหอบหืด ตาข้างขวาของเธอพิการมาแต่กำเนิด มองเห็นเล็กน้อย สมองของเธอรับรู้ได้ช้า เมื่อให้คำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ เธอไม่สามารถจะจำได้ ต้องทบทวนหลายครั้งจึงจะจำได้ และในขณะที่นอนโรงพยาบาล เธอจะนอนโรงพยาบาลเพียงลำพัง มีมารดาของเธอที่แวะเวียนนำอาหารมาเยี่ยมในช่วงเช้าและช่วงเย็นเพียงชั่วครู่ก็ต้องรีบกลับ พยาบาลไม่เคยได้พูดคุยกับมารดาของเธอเลย

            บนโต๊ะตัวใหญ่ใต้ถุนบ้าน ฉันพบพเยาว์นั่งพับผ้ากองใหญ่อย่างเป็นระเบียบ ข้าง ๆ บ้านมารดาของเธอกำลังกวาดใบไม้ที่ร่วงหล่น รวมไว้เป็นกองเพื่อรอการกำจัด เหลือบสายตาไปที่คอกวัว ชายวัยกลางคนกำลังทำความสะอาดคอกวัวอย่างขะมักเขม้นไม่สนใจแขกที่มาเยี่ยมเยียนในบ้าน

            “แม่ แม่ หมอมาเยี่ยมเราจ๊ะแม่” เสียงพเยาว์บอกแม่ของเธอ เมื่อฉันเดินเข้าไปถึง

            “สวัสดีจ๊ะ พเยาว์ สวัสดีจ๊ะป้ายิ้ม” ฉันทักทายพเยาว์และป้ายิ้ม ป้ายิ้มละมือจากการกวาดบ้าน เดินเข้ามาหาฉันและทีมงาน

            “หมอมาทำอะไรกันเนี่ย วันนี้ทำไมถึงมาบ้านฉันได้ล่ะ” ป้ายิ้มถามด้วยสีหน้าสงสัย พร้อมกับนั่งลงใกล้ ๆ ทีมงาน และบอกให้พเยาว์เอาน้ำมาเลี้ยงทีมงาน

            “พวกเรามาเยี่ยมดูอาการเจ็บป่วยของพเยาว์จ๊ะ ว่าอาการเป็นอย่างไร ปฏิบัติตัวถูกต้องหรือเปล่า เมื่อพเยาว์นอนโรงพยาบาล เราได้ให้คำแนะนำเธอไปแล้วเหมือนเธอจะจำไม่ได้ ทำให้ต้องกลับมานอนป่วยในโรงพยาบาลบ่อย วันนี้พวกเราจึงมาหาป้ายิ้มและครอบครัวให้ช่วยดูแลเธอไงจ๊ะ” ฉันบอกป้ายิ้มและยิ้มให้ป้ายิ้ม

            “พเยาว์มันจำอะไรไม่ค่อยได้ หรอกหมอ สมองมันไม่ค่อยดีเป็นมาแต่กำเนิด เหมือนพี่ชายของเขาที่ล้างคอกวันอยู่นั่นน่ะแหล่ะ เป็นเหมือนกัน ป้ากับลุงก็ต้องทำมาหากินเข้าไร่ ไม่ค่อยมีเวลาที่จะดูแลเขา แต่เขา 2 คนก็ช่วยทำงานบ้านได้บ้าง ช่วยทำไร่ได้บ้าง แต่ป้ากับลุงก็ต้องคอยดูแลใกล้ชิด เวลาเขาป่วยป้าก็ต้องพาไปนอนโรงพยาบาล และก็ไปเยี่ยมได้เพียงเล็กน้อยน่ะ จะให้ไปเฝ้าเหมือนคนอื่นเขาคงไม่มีเวลาหรอก ป้าต้องดูแลทางบ้านด้วย” ป้ายิ้มกล่าวด้วยสีหน้าเศร้า และมองหน้าฉัน

            จากการมาครั้งนี้ ฉันพอจะรู้สาเหตุของการเจ็บป่วยของพเยาว์ได้ทันที ฉันสังเกตเห็นได้ว่าเวลาป้ายิ้มกวาดบ้าน ฝุ่นจากการกวาดจะคละคลุ้ง สอบถามป้ายิ้มจะกวาดบ้านทุกวัน ในวันที่ป้ายิ้มไม่อยู่ต้องเข้าไร่ พเยาว์จะเป็นผู้กวาดขยะเอง และในตอนเย็นพี่ชายของพเยาว์จะสุมไฟไล่ยุงให้วัวทุกวัน ทำให้มีควันไฟ และในช่วงกลางคืนพเยาว์จะใส่เสื้อคอกระเช้าตัวเดียว ไม่ว่าอากาศจะเย็นหรืออากาศร้อน และเมื่อฝนตกเธอก็ไม่สนใจเดินตากฝน เหมือนเด็กชอบเล่นน้ำฝน ฉันได้รับข้อมูลเหล่านี้จากปากของป้ายิ้ม ซึ่งทำให้ฉันทราบทันทีเลยว่า นี่คือสาเหตุหลักที่ทำให้การหอบเหนื่อยของพเยาว์กำเริบ ฉันและทีมงานไม่รอช้า ชวนป้ายิ้ม พเยาว์ และลุงย้อยซึ่งเดินกลับมาจากไร่พอดีพูดคุยวางแผนการดูแลพเยาว์ร่วมกัน

            “ป้าจ๊ะ เวลากวาดขยะฝุ่นจะมากเลยนะ เวลาป้าและพเยาว์กวาดขยะ ฝุ่นจะเข้าจมูกของ

พเยาว์  เวลาสุมไฟไล่ยุงให้วัวตอนเย็นควันไฟ ก็จะเข้าจมูกของพเยาว์ ทั้งฝุ่นและควันมันทำให้อาการหอบหืดของพเยาว์กำเริบนะป้า นะเยาว์นะ” ฉันบอกป้ายิ้ม พเยาว์ และลุงย้อยซึ่งนั่งฟังอยู่ข้างๆ

            “แล้วจะทำอย่างไรดีล่ะจ๊ะ หมอ มันก็ต้องทำ ไม่งั้นขยะก็เต็มบ้าน ยุงก็เต็มบ้าน” ป้ายิ้มถาม

            “เอาอย่างนี้ดีไหมจ๊ะ เวลากวาดขยะ หรือสุมไฟ ป้าก็ดูทิศทางลม ให้เยาว์เขาไปอยู่เหนือลมและที่สำคัญถ้าเยาว์เขาเป็นคนกวาดขยะเอง ป้าก็หาผ้าให้เขาปิดปาก จมูก  เพื่อป้องกันการสูดเอาฝุ่นละอองเข้าปอด” ฉันถ่ายทอดข้อมูลผ่านป้ายิ้มโดยมีพเยาว์นั่งฟังอย่างสนใจอยู่ข้าง ๆ

            “จ๊ะ” ป้ายิ้ม พเยาว์ และลุงย้อยรับคำพร้อมกัน

            “และอีกอย่างนะ การรักษาความอบอุ่นของร่างกายก็เป็นเรื่องสำคัญ ป้าและลุง ช่วยดูเยาว์เขาหน่อยได้ไหมจ๊ะ การใส่เสื้อผ้าให้เหมาะสมกับอากาศ ไม่เดินตากฝน เวลาฝนตกก็จะทำให้อาการดีขึ้นนะ” พี่สำรวยทีม HHC เสริม

            จ๊ะ ฉันจะดูแลเยาว์ตามที่หมอบอกน่ะจ๊ะ เยาว์เขาว่าง่ายหรอก บอกอะไรเขาก็ทำตามไม่มีพิษมีภัยกับใคร อารมณ์ดี ยิ้มแย้มแจ่มใส่กับทุกคน แต่เขาไม่สมประกอบแค่นั้นเอง ป้าและลุงรู้อย่างนี้แล้วป้าจะคอยดูแลเขาน่ะ อาการป่วยจะได้ไม่กำเริบ ขอบใจหมอมาก ที่อุตสาห์ตามมาดูแลเยาว์ที่บ้าน” ป้ายิ้มบอกทีมงาน

            ฉันและทีมงานรู้สึกเบาใจ ที่ป้าและลุง รับปากกับเราว่าจะดูแลเยาว์ให้ดี ฉันและทีมงานพูดคุยกับป้า เยาว์และลุง อยู่พักใหญ่ จึงขอตัวลากลับไปเยี่ยมผู้ป่วยรายอื่นต่อไป

            1 เดือนผ่านไป ฉันได้ไปเยี่ยมเยาว์อีกครั้ง พบเยาว์และป้ากำลังช่วยกันกวาดบ้านอยู่ ที่ฉันสังเกตเห็น ที่จมูกและปากของเยาว์มีผ้าปิดปากและจมูก เยาว์และป้าหยุดกวาดบ้าน และตรงมาต้อนรับและพูดคุยกับฉัน ป้าได้ดูแลเยาว์ให้ปฏิบัติตัวตามคำแนะนำ รักษาความอบอุ่นของร่างกาย ไม่เดินตากฝน กลางคืนไม่เปิดพัดลมส่องตัว และที่ฉันดีใจป้าบอกฉันว่า เวลากวาดขยะทีไรหรือสุมไฟไล่ยุง เยาว์จะหาผ้าปิดปากจมูกทันที ไม่ต้องรอให้ป้าบอก ทำให้อาการหอบของเยาว์ไม่กำเริบ ฉันรู้สึกอิ่มเอมใจเป็นอย่างยิ่งที่ครอบครัวสามารถดูแลผู้ป่วยได้ ณ วันนี้เยาว์ไม่ต้องกลับไปนอนโรงพยาบาล

            การดูแลผู้ป่วยต้องหาสาเหตุการเจ็บป่วยที่แท้จริง และให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการวางแผนดูแลผู้ป่วย ทำให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตอยู่มีความสุขตามวิถีชีวิตของผู้ป่วย ไม่ต้องกลับไปนอนโรงพยาบาล

[โรงพยาบาลสอง อำเภอสอง จังหวัดแพร่]

ชื่นชมค่ะ  เขียนเก่งจัง เห็นภาพเลยล่ะ