เรื่องเล่าจากภาพ : การจัดการความเสี่ยง

โอกาสที่จะเกิดความผิดพลาด ความเสียหาย การรั่วไหล ความสูญเปล่า เหตุการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ ซึ่งอาจเกิดขึ้นในอนาคต และมีผลกระทบ หรือทำให้การดำเนินงานไม่ประสบ ความสำเร็จตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายของชีวิต องค์กรในด้านต่างๆ

สวัสดีครับ

หลายวันก่อนทางผู้ประเมินคุณภาพการทำงานในโรงพยาบาล ซึ่งเป็นทีมของบุคลากรภายในคณะแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้มาตรวจเยี่ยมภาควิชารังสีวิทยา สิ่งหนึ่งที่ได้กล่าวถึง คือ การบริหารและจัดการความเสี่ยง ผมจึงหาภาพเกี่ยวกับความเสี่ยงจากแหล่งต่างๆแบบทั่วไปและที่ทางหน่วยงานของเราได้ดำเนินการไปแล้ว เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน ครับ

ความสำคัญของการบริหารความเสี่ยง การบริหารความเสี่ยงเป็นส่วนหนึ่งของการบริหารจัดการองค์กร เป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยบอกให้ทราบว่าการดำเนินงานต่างๆเพื่อที่จะบรรลุเป้าหมายที่วางไว้อย่างมีแนวทางที่ดี เนื่องจากการบริหารความเสี่ยงเป็นการทำนายอนาคตอย่างมีเหตุมีผล มีหลักการ การการหาทางลดหรือป้องกันความเสียหายในการทำงานแต่ละขั้นตอนไว้ล่วงหน้า หรือในกรณีที่พบกับเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดมาก่อน 

การบริหารความเสี่ยงเป็นเรื่องส่วนรวมที่ทุกคนในองค์กรต้องเกี่ยวข้องร่วมมือกัน โดยการพิจารณา วิเคราะห์ในเชิงลึก เชิงแคบ แบบองค์รวมและเชื่อมโยงกับการกำหนดนโยบาย แผนงาน แผนปฏิบัติการหรือกิจกรรมขององค์กร ซึ่งการบริหารความเสี่ยงที่ดีจะเป็นเครื่องมือหนึ่งที่ช่วยบอกถึงความสามารถและการดำเนินงานของหน่วยงานและบุคลากรภายในองค์กรนั้นๆ

ความเสี่ยง (Risk) หมายถึง โอกาสที่จะเกิดความผิดพลาด ความเสียหาย การรั่วไหล ความสูญเปล่า หรือ เหตุการณ์ที่ไม่พึงประสงค์ ซึ่งอาจเกิดขึ้นในอนาคต และมีผลกระทบ หรือทำให้การดำเนินงานไม่ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์และเป้าหมายของการดำรงชีวิตหรือองค์กรในด้านต่างๆ 

 

 

ความเสี่ยงจำแนกได้เป็น 4 ลักษณะ ดังนี้

Strategic Risk - ความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องในระดับยุทธศาสตร์

 

Operational Risk - ความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องในระดับปฏิบัติการ

 

Financial Risk - ความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับด้านการเงิน

 

Hazard Risk - ความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องในด้านความปลอดภัย จากอันตรายต่อชีวิตและทรัพย์สิน

 

การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment) หมายถึง กระบวนการระบุความเสี่ยง การวิเคราะห์ความเสี่ยง และจัดลำดับความเสี่ยง โดยการประเมินจากโอกาสที่จะเกิดและผลกระทบ

โอกาสที่จะเกิด (Likelihood) หมายถึง ความถี่หรือโอกาสที่จะเกิดเหตุการณ์ความเสี่ยง

ผลกระทบ (Impact) หมายถึง ขนาดความรุนแรงของความเสียหายที่จะเกิดขึ้นหากเกิดเหตุการณ์ความเสี่ยง

 

การบริหารความเสี่ยง (Risk Management) หมายถึง กระบวนการที่ใช้ในการบริหารจัดการให้โอกาสที่จะเกิดเหตุการณ์ความเสี่ยงลดลง หรือ ผลกระทบของความเสียหายจากเหตุการณ์ความเสี่ยงลดลงอยู่ในระดับที่องค์กรยอมรับได้ ซึ่งการจัดการความเสี่ยงมีหลายวิธี เช่น

การยอมรับความเสี่ยง (Risk Acceptance) เป็นการยอมรับความเสี่ยงที่เกิดขึ้น เนื่องจากไม่คุ้มค่าในการจัดการควบคุมหรือป้องกันความเสี่ยง

การลด/การควบคุมความเสี่ยง (Risk Reduction) เป็นการปรับปรุงระบบการทำงานหรือการออกแบบวิธีการทำงานใหม่ เพื่อลดโอกาสที่จะเกิด หรือลดผลกระทบ ให้อยู่ในระดับที่องค์กรยอมรับได้

การกระจายความเสี่ยงหรือการโอนความเสี่ยง (Risk Sharing) เป็นการกระจายหรือถ่ายโอนความเสี่ยงให้ผู้อื่นช่วยแบ่งความรับผิดชอบไป

การหลีกเลี่ยงความเสี่ยง (Risk Avoidance) เป็นการจัดการกับความเสี่ยงที่อยู่ในระดับสูง และหน่วยงานไม่อาจยอมรับได้ จึงต้องตัดสินใจยกเลิกโครงการ/กิจกรรมนั้นไป

การบริหารจัดการความเสี่ยง(บางส่วน)ที่เกี่ยวข้องกับภาควิชารังสีวิทยา มีดังนี้

1.การลดความเสี่ยงจากการแพ้สารทึบรังสี : การจัดการความเสี่ยงของการตรวจพิเศษทางรังสีวินิจฉัยในผู้รับบริการที่ต้องฉีดสารทึบรังสี

 

ทางหน่วยได้จัดให้มีการคัดกรองผู้ป่วย 100% โดยรับฟังข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับประวัติการแพ้ยา แพ้อาหารทะเล ปัญหาสุขภาพของผู้รับบริการและได้ให้ข้อมูลที่สำคัญในการตรวจ

การให้สารน้ำ การดูแลผู้ป่วยก่อนและหลังการฉีดสารทึบรังสีแก่ผู้รับบริการ 

 

การเตรียมบุคลากรและเครื่องมือ อุปกรณ์ที่จำเป็นต้องใช้ในกรณีที่ผู้ป่วยเกิดอาการแพ้สารทึบรังสี เช่น อุปกรณ์ช่วยชีวิตฉุกเฉิน การให้ความรู้และฝึกซ้อมการกู้ชีพ การกำหนดขั้นตอนการช่วยเหลือ การจัดทีมสนับสนุน

 

การจัดเก็บสารทึบรังสีในอุณหภูมิที่เหมาะสม ปลอดจากรังสี และสะอาด

2.การลดความเสี่ยงจากการถ่ายภาพรังสีผู้รับบริการผิดคน 

โดยการปฏิบัติตามมาตรฐานวิชาชีพ มีการกำหนดขั้นตอนในการทำงานและการแนะนำการเตรียมตัวของผู้รับบริการที่ชัดเจน มีการตรวจสอบข้อมูลของประวัติผู้รับบริการก่อนถ่ายภาพรังสี

มีบุคลากรช่วยตรวจสอบข้อมูลภาพการตรวจ มากกว่า 1 คน

 

3.การลดความเสี่ยงจากการได้รับรังสี

จัดทำป้ายเตือนผู้รับบริการที่ตั้งครรภ์ ที่มีความเสี่ยงจากการได้รับรังสี

ตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือและแก้ไขข้อบกพร่อง เพื่อให้ใช้ปริมาณรังสีในการถ่ายภาพอย่างมีคุณภาพ ปลอดภัย (รวมถึงมีการสอนวิชาความรู้เหล่านี้ให้แก่นักศึกษาในหลักสูตรรังสีเทคนิค)

 

มีการจัดสร้างนวัตกรรม เพื่อใช้ในการป้องกันอันตรายจากรังสีแก่ผู้บริการและบุคลากรที่เกี่ยวข้อง เช่น ฉากกำบังรังสีจากวัสดุเหลือใช้หรือชำรุด อุปกรณ์ช่วยยึดจับเครื่องมือถ่ายภาพ

 

สรุป : จากที่กล่าวมาแล้ว ผมทราบว่าหลายหน่วยงานก็คงจัดทำเรื่องเกี่ยวกับการบริหารจัดการความเสี่ยงบ้างแล้ว สิ่งที่ผมนำเสนออาจเหมือน แตกต่างจากที่ท่านได้ทำ ก็ถือว่าเป็นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพื่อการพัฒนาต่อไป

ความเสี่ยงภัย อันตราย การสูญเสีย เป็นสิ่งที่พวกเราไม่ต้องการให้เกิดขึ้นในชีวิตและหน่วยงาน สิ่งเหล่านี้บางอย่างป้องกันได้ แต่บางอย่างยากต่อป้องกัน คงต้องเรียนรู้ แลกเปลี่ยน บันทึก ศึกษาและร่วมมือกันต่อไป

การทำงานที่ใช้สติ ความรู้ ประสบการณ์ การวางแผน การจัดการที่ดี รวมถึงความไม่ประมาท เป็นหนทางหนึ่งที่ช่วยลดความเสี่ยงได้... ครับ

 

[titi]

จะพยายามทำงานให้ดีที่สุดและใช้สติมากที่สุดในการทำงาน

ขอบคุณสำหรับแนวทางในการปฏิงานรวมถึงข้อคิดดีๆๆนะค่ะ

[รศ.ดร. เพชรากร หาญพานิชย์]

เรียน คุณ Titi

สติมา ปัญญามี การทำงาน การใช้ชีวิต เราไม่อยากให้เกิดอันตรายกับใครเลย ทั้งผู้รับและผู้ให้ การวางแผนจัดการที่ดี เป็นสิ่งที่ท้าทายอย่างหนึ่งสำหรับทีมงาน ครับ

[JJ]

เรียน อ.ต้อม นำวิธี แก้ ความเสี่ยงมาฝากครับ

[รศ.ดร. เพชรากร หาญพานิชย์]

เรียน อ.จิตเจริญ

สาธุ ... จะจำใส่สมองและใส่ใจ ไว้ ครับ

[ยลสายหมอก]

ขอบคุณ ท่านอาจารย์จิตเจริญ และอาจารย์เพชรากร

กระบวนการแม้ดีแล้ว แต่ผู้ปฏิบัติ ก็ต้องมีสติ

ดำเนินการอย่างมีสติ มีสมาธิในการทำงาน